Η ιδιαίτερη σχέση μας με κάθε Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος

Είπαμε ότι ο Θεός είναι αληθής Πατήρ, και ότι πράγματι πονά για μας. Αυτό το δείχνει, καλύτερα από οτιδήποτε άλλο, η περίφημη παραβολή του Ασώτου, την οποία ο Γέροντας αρέσκεται να αναλύει επανειλημμένα (συγκινείται μάλιστα και δακρύζει σε κάποια σημεία). Η ανάλυσή του με βοήθησε να καταλάβω καλύτερα ακόμη και κάποιες λεπτές έννοιες που αφορούν τις ενδοτριαδικές σχέσεις – και πρέπει να μιλούμε για αυτά, γιατί διάφορες αιρέσεις, που δρουν και στον τόπο μας, π.χ. οι χιλιαστές, αρνούνται τελείως ότι ο Υιός είναι Θεός, ή κάποιες άλλες, π.χ. οι Πεντηκοστιανοί, έχουν μια παιδαριώδη αντίληψη για την Αγία Τριάδα (οι τελευταίοι στην ουσία στερούνται θεολογίας, και απλώς εκτονώνονται συναισθηματικά στις συγκεντρώσεις τους, που τις διακρίνει πλήρως η αταξία).

Έχουμε λοιπόν την τάση, επειδή δεν εμβαθύνουμε στα νοήματα, να θεωρούμε ότι ο κατεξοχήν Θεός είναι ο Πατήρ, και ότι ο Υιός ή το Άγιο Πνεύμα, είναι μεν αληθινός Θεός, αλλά λόγω της «μοναρχίας» του Πατρός (όπως αυτή διατυπώνεται στην ορθόδοξη θεολογία αλλά ερμηνεύουν λάθος κάποιοι), κατά κάποιο τρόπον, μερικοί, ακόμη και ορθόδοξοι, έχουν αρχίσει να γράφουν ότι τάχα ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα ακολουθούν σε δόξα τον Πατέρα (έντονη βέβαια είναι η υποτίμηση του Αγίου Πνεύματος στον παπισμό). Αυτό είναι λάθος, γιατί ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι «ομοούσιοι τω Πατρί», και επιπλέον «ομότιμοι», ως λέγουν οι άγιοι θεοφόροι Πατέρες. Όλα τα άλλα καταστρέφουν την ευλάβεια και δεν αφήνουν την ταπείνωση να ανθίσει.

Μπορούμε λοιπόν με αφορμή την παραβολή του Ασώτου να κάνουμε τις εξής σκέψεις: όπως ο γήινος πατέρας δίνει τα πάντα στον υιό Του, και, αν και άνθρωπος, θέλει ο υιός του να δοξάζεται πολύ περισσότερο από τον ίδιο, κατ’ αναλογίαν, με τρόπο που δεν μπορούμε να το αντιληφτούμε, ο Πατήρ εκχωρεί όλο Του το είναι στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα. Αν γινόταν να μιλήσουμε ανθρωπομορφικά, θα λέγαμε ότι ο Πατήρ θέλει να έχει ο Υιός μεγαλύτερη δόξα από τον Ίδιο, γιατί είναι αληθινός Πατέρας (αυτό βέβαια δεν γίνεται, γιατί τα Τρία Άγια Πρόσωπα είναι ομότιμα). «Ο Πατήρ την δόξαν πάσαν δέδωκεν τω Υιώ», διαβάζουμε κάπου στην αγία Γραφή, χωρίο που αφορά την Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου. Και ο δοξασμός του Υιού Του διά της αναστάσεως (γιατί ο Χριστός δεν αναστήθηκε μόνος Του, αλλά «ο Πατήρ ήγειρεν Αυτόν εκ νεκρών»), είναι και πάλι, τρόπον τινά, όλος ο θρίαμβος που «μπορεί» ο Πατήρ να δώσει.

Και ας τα προσέχουμε όλα αυτά, γιατί σήμερα, δυστυχώς, ακόμη και στα βιβλία των Θρησκευτικών Γυμνασίου-Λυκείου, μερικοί συγγραφείς μιλούν υποτιμητικά για την Παναγία (την ονομάζουν απλώς «Μαρία», και πουθενά «Θεοτόκο»), αλλά αποφεύγουν επίσης, κατά προτεσταντίζοντα τρόπο, να αποκαλούν ρητώς τον Χριστό «Θεό». Ασφαλώς και είναι σωστό αυτό που λένε, ότι ο Λόγος, δηλαδή ο Χριστός, είναι «Γιος του Θεού», αλλά όπως επιχειρηματολόγησε και ο Μέγας Αθανάσιος, αφού ο γιος του ανθρώπου είναι άνθρωπος, έτσι και ο φυσικός Υιός του Θεού είναι Θεός.

Επιπρόσθετα, ο τρόπος που μιλά ο Γέροντας για τον Θεό Πατέρα, αναλύοντας την σχετική παραβολή, που είναι και η αγαπημένη του, κάνοντας λόγο για την φιλοστοργία, την ευσπλαχνία του Πατρός, την αγωνία Του για το άσωτο παιδί Του, τον πόνο Του, την θλίψη Του, την συγκίνησή Του, όταν εκείνο του λέγει «πάρε με ως ένα των μισθίων σου», αποδίδει πολύ καλά αυτήν την άβυσσο, το άπειρο πέλαγος της Αγάπης, που είναι ο Θεός-Πατήρ (και όλη βέβαια η Αγία Τριάδα).

Όσον αφορά τώρα το Άγιο Πνεύμα, που είναι βέβαια πρόσωπο, και όχι δύναμη, όπως ισχυρίζονται αφρόνως οι Πεντηκοστιανοί, Αυτό είναι ομοούσιο με τον Πατέρα και τον Υιό. Τελείως λανθασμένα, οι Παπικοί, λόγω του «φιλιόκβε», Το υποτιμούν. Η κακοδοξία τους αυτή έχει ως αποτέλεσμα, ως γνωστόν, να μην το επικαλούνται ακόμη και την ώρα της Θείας λειτουργίας (λείπει η περίφημη «επίκληση»), και γενικότερα στα Μυστήρια. Υπάρχει π.χ. σε αυτούς μια τάση να θεωρούν ότι οι ιερείς, δηλαδή πρωτίστως ο Πάπας, με την εξουσία που έχει δοσμένη, υποτίθεται, από τον Θεό, τελεσιουργεί θείω δικαίω τα μυστήρια, και δεν χρειάζεται να επικαλούνται το Άγιο Πνεύμα (ή το επικαλούνται τελείως χλιαρά). Τα ίδια γίνονται και στο μυστήριο της εξομολόγησης, όπου ο ιερέας λέγει κακοδόξως «εγώ σου συγχωρώ τις αμαρτίες» κλπ. Αντιθέτως, ο Γέροντας δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει, ευκαίρως ακαίρως, ότι όλα τα μυστήρια τελεί το Άγιο Πνεύμα, η πηγή του αγιασμού και της καθαρότητας. «Εμείς οι ιερείς απλώς βοηθάμε», λέγει ξανά και ξανά. Αν δεν επικαλεστείς το Άγιο Πνεύμα, πώς τότε περιμένεις να αγιαστείς; Περαιτέρω, ο πατήρ μου είπε ότι ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας, έχει ένα παράπονο από μας, ότι δηλαδή Το παραμελούμε, και δεν λέμε σχεδόν τίποτε γι’ Αυτό, παρά μιλάμε μόνο για τα δύο άλλα Πρόσωπα της Παναγίας Τριάδος. Και όμως, πρόσθεσε, Αυτό κάνει, όπως είπαμε, στην Εκκλησία τα πάντα: επιτελεί τον αγιασμό, τελεσιουργεί τα Μυστήρια κ.λπ. Άρα, πρέπει οπωσδήποτε να φροντίζουμε να μαθαίνουμε και την ιερή διδασκαλία της Εκκλησίας περί του Αγίου Πνεύματος, να αγαπάμε και κάποιους σχετικούς ύμνους («Βασιλεύ Ουράνιε» κ.λπ.), και προπαντός να Το ποθούμε, να θέλουμε να έρθει να ενοικήσει στην καρδιά μας . Ωστόσο, όταν τον ρώτησα πώς μπορεί κανείς να έρθει σε πιο στενή κοινωνία με το Άγιο Πνεύμα, μου είπε «τηρώντας τις εντολές του Χριστού». Και πάλι δηλαδή, ο ταπεινός, ο υπακούων στον Χριστό, θα βρει τον δρόμο για το Άγιο Πνεύμα, ή μάλλον Αυτό θα τον αναζητήσει και θα έρθει να τον χαριτώσει.

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ