Η διαφορά της πνευματικής εμπειρίας στην Εκκλησία από την νευροθεολογία
7 Μαρτίου 2019Σκοπός της παρούσης έρευνας ήταν να διαφανεί η διαφορά της Ορθοδόξου Χριστιανικής πνευματικής εμπειρίας, όπως αυτή αποτυπώνεται μέσα στους αιώνες από την Εκκλησία και τους Αγίους Πατέρες, και να αναδειχθούν τα ετερόκλητα σημεία που υπάρχουν σε σχέση με ένα κίνημα που ερευνά τις εμπειρίες που μπορούν να προκληθούν κατόπιν ερεθισμού του εγκεφάλου, και επιχειρεί να αποδείξει πως κάθε τι πνευματικό είναι προϊόν αυτού. Οι νευροθεολόγοι για να επιτελέσουν τα πειράματά τους και να αποφανθούν για τα ευρήματά τους, εξέτασαν πολλές θρησκευτικές ομάδες, χριστιανικές και μη, αλλά καμία Ορθόδοξη.
Αποδείξαμε λοιπόν, πως τα συμπεράσματα της νευροθεολογίας δεν μπορούν να περιλάβουν και το ορθόδοξο πνευματικό βίωμα, διότι πρώτον τα πνευματικά γεγονότα που αναφέρονται στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό διαφέρουν κατά κόρον σε όλα σε σχέση με εκείνα της νευροθεολογίας, κι αυτό έγκειται στην φύση αυτών, όπως καταδείξαμε καθ’ όλη την έκταση της έρευνας. Οι μεν Ορθόδοξες εμπειρίες προέρχονται από τις άκτιστες ενέργειες του Θεού, ενώ εκείνες της νευροθεολογίας στην καλύτερη περίπτωση από τις κτιστές, δηλαδή φυσικές, δυνάμεις του ανθρώπου. Και σημειώνουμε στην καλύτερη περίπτωση, διότι δείξαμε πως είναι πολλές οι περιπτώσεις που ενεργεί όχι η ανθρώπινη δύναμη, αλλά η δαιμονική. Οι πνευματικές εμπειρίες και τα θαύματα στον Ορθόδοξο κόσμο, δεν ενυπάρχουν εντός του ανθρωπίνου εγκεφάλου, αλλά ξεπερνάνε την ανθρώπινη οντότητα και έχουν επιρροή σε άλλα άτομα, καθώς και στην υλική φύση (έμψυχη και άψυχη). Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις Ορθοδόξων θαυμάτων δεν υπήρξε προετοιμασία για αυτά από εκείνους που τα βίωσαν, ούτε επιθυμούσαν να επιτύχουν κάποια ανώτερη πνευματική εμπειρία.
Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: «οι νευροεπιστήμονες πραγματοποίησαν έρευνες και εξέφρασαν τα συγκεκριμένα πορίσματα. Είναι σωστό να τα απορρίπτουμε ως λανθασμένα»; Φυσικά η ερώτηση αυτή είναι ορθή, όμως όπως ήδη αναφέραμε, τα ευρήματα αυτά είναι ήδη γνωστά στην Ορθοδοξία. Σκοπός μας δεν είναι σε καμία περίπτωση να βάλουμε κατά της επιστημονικής γνώσης και έρευνας, αυτή είναι ευκταία και απαραίτητη. Δεν αναφέρθηκε σε κανένα σημείο της έρευνας, ότι τα πορίσματα της νευροθεολογίας είναι λανθασμένα, αλλά ότι είναι διαφορετικά από εκείνα της Ορθοδοξίας. Στην Ορθοδοξία υπάρχει βίωμα, ενώ στην νευροθεολογία κάποιες εγκεφαλικές λειτουργίες, που ο καθένας μπορεί να τις εκφράσει και να τις ερμηνεύσει κατά το δοκούν.
Επί τη ευκαιρία είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει μια αποσαφήνιση. Η νευροθεολογία δεν είναι επιστήμη, αλλά ένα θρησκευτικό πεδίο έρευνας, το οποίο υιοθετεί πρακτικές από την ιατρική και την ψυχιατρική. Αναφέρουμε αυτήν την λεπτομέρεια, για να αποφευχθούν τυχούσες παρεξηγήσεις, ότι δήθεν υπάρχει ή δημιουργείται κάποια διαμάχη ανάμεσα στην πίστη και την επιστήμη. Δεν υπάρχει καν η υποψία τέτοιου φαινομένου. Είναι ευχής έργον η πρόοδος της επιστήμης να εξυπηρετεί τις ανάγκες του ανθρώπου, και ακόμα πιο σημαντικό να βρίσκεται σε διάλογο με την πίστη. Θα ήταν ωφέλιμο οι νευροθεολόγοι να εξέταζαν και τις πνευματικές εμπειρίες όπως αποτυπώνονται στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, όχι γιατί υπάρχει η ανάγκη τέτοιας έρευνας στην Ορθοδοξία, αλλά διότι οι ίδιοι αν κινούνταν αμερόληπτα θα αποκτούσαν σφαιρικότερη άποψη για το πεδίο έρευνάς τους και θα διαπίστωναν πως θα ανακάλυπταν κάποια φαινόμενα, τα όποια δεν συνάντησαν πουθενά αλλού. Δηλαδή, οι ίδιοι θα ωφελούνταν πολλαχώς. Μη έχοντας όμως ερευνήσει τον Ορθόδοξο κόσμο, η έρευνά τους είναι ελλιπής και διαλανθάνει σε πολλά σημεία.
