Κ. Παλαμάς: Του Σολομώντα σου ο ναός μ’ αντίκρυσε, και ράγισε· καινούργια δόξα ντύθηκαν της Ιουδαίας οι κρίνοι

Τον κόσμο αν εμαρμάρωσα, τον κόσμο τον ανάστησα,
στά πόδια μου άγγελοι οι Καιροί, γύρω μου σκλάβες οι Ώρες.
Δείχνω μια μυστική Χαναάν στα γαλανά υπερκόσμια·
μα εδώ πατρίδες πάναγνες είσαστ’ εσείς, τρεις Χώρες!

Με το κήρυγμα του Ευαγγελίου ο απόστολος μαρμάρωσε τον κόσμο, δηλαδή τον ανέτρεψε. Αυτό συνέβη διότι «ο λόγος γαρ ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστι» (Α’ Κορ Α’, 18). Όμως, παρά την όποια ανατροπή και αλλαγή επέφερε ο Λόγος του Θεού, επήλθε τελικώς η ανάσταση του κόσμου, διότι εγκαθιδρύθηκε κάτι ανώτερο και υψηλότερο από τις παλαιές θρησκείες και διδασκαλίες, το μήνυμα της Αναστάσεως του Χριστού και της Επουρανίου Βασιλείας του Θεού. Η νέκρωση αυτή και η ανάσταση του κόσμου θυμίζει ακόμα έναν λόγο του Απ. Παύλου: «εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών ᾿Ιησού Χριστού, δι’ ου εμοί κόσμος εσταύρωται καγώ τω κόσμω» (Γαλ. ΣΤ’, 14). Ο Καιρός και οι Ώρες ήταν αρχαίες θεότητες, οι οποίες σχετίζονταν με τον χρόνο. Αναφέρονται αυτές για δύο λόγους, πρώτον για να δειχθεί η νίκη του Χριστιανισμού, αφού υπέταξε την ειδωλολατρία και δεύτερον, για να φανεί η αιωνιότητα και το αήττητο της Εκκλησίας, αφού κατά τον Λόγο του Κυρίου «πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Ματθ. ΙΣΤ’,18).

Έπειτα, ο απόστολος δείχνει την νέα εν Χριστώ ζωή σε όλη την οικουμένη, ως μια νέα Χαναάν. Ο Θεός στην Π. Διαθήκη υποσχέθηκε στον πατριάρχη Αβραάμ και τους απογόνους του την Γη της Επαγγελίας. Στους Χριστιανούς, τον νέο Ισραήλ, υπόσχεται την αιώνιο ζωή και την Βασιλεία των Ουρανών, ως μυστική Χαναάν αυτή την φορά, αφού η πνευματική ζωή είναι μυστηριακή, βασιζόμενη στα Μυστήρια της Εκκλησίας. Με τον όρο «υπερκόσμια» όμως, δεν εννοείται μόνο ο υλικός κόσμος, αλλά και ο πνευματικός, αφού ο Χριστός έφερε τον Ουρανό στην γη, αποκαθιστώντας το χάσμα που είχε δημιουργήσει η αμαρτία, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να μπορεί να έχει ουσιαστική πλέον επικοινωνία και σχέση με τον Θεό. Τελικά, από όλη την αποστολική του δράση σε όλο τον κόσμο, ο άνθρωπος αυτός ξεχωρίζει τρεις πόλεις, τις οποίες χαρακτηρίζει πάναγνες, την καθεμία για διαφορετικό λόγο.

Ω πρώτη εσύ, Ιερουσαλήμ! του βασιλιά προφήτη σου
μικρή είν’ η άρπα για να ειπή τη νέα μεγαλωσύνη.
Του Σολομώντα σου ο ναός μ’ αντίκρυσε, και ράγισε·
καινούργια δόξα ντύθηκαν της Ιουδαίας οι κρίνοι.

Η πρώτη είναι η Ιερουσαλήμ. Αυτή είδε τα θαυμάσια του Θεού και έγινε η μητέρα όλων των Εκκλησιών, αφού εκεί έλαβε χώρα η Πεντηκοστή. Ο Μέγας Προφητάναξ Δαβίδ συνέγραψε τόσους εξαίσιους ύμνους με τους οποίους δοξολογούσε τον Θεό, και σε όλη την Π. Διαθήκη παρουσιάζονται πολλά θαυμαστά σημεία του Θεού, αλλά πλέον αυτή η δόξα είναι πολύ μικρή μπροστά στο νέο μεγαλείο που έφερε ο Χριστός, με τα Πάθη Του και την Αγία Του Ανάσταση. Από την άλλη βλέπουμε το καταπέτασμα του Ναού του Σολομώντος να σχίζεται κατά την Σταύρωση του Κυρίου. Αυτό συνέβη προφανώς, διότι ο Υιός του Θεού εκείνη την ώρα έπασχε, αλλά και για να δείξει ο Θεός το τέλος του Ιουδαϊσμού, και για να τιμωρηθεί η απιστία και η ασέβεια των Ιουδαίων, η οποία επέφερε και την οριστική καταστροφή του Ναού το 70 μ.Χ. Ο ρόλος του Ιουδαϊσμού ήταν ξεκάθαρα να προετοιμάσει τον κόσμο για την έλευση του Μεσσία. Από την Ανάσταση του Χριστού και έπειτα η θρησκεία αυτή έμεινε κενή, αφού πλέον υπάρχει στον κόσμο η Εκκλησία του Θεού. Αξιοπρόσεκτο είναι πως ο απόστολος εκφράζεται στο πρώτο ενικό πρόσωπο, ενώ το γεγονός αυτό αφορά τον Χριστό. Μπορούμε να πούμε πως ο απόστολος ταυτίζει τον εαυτό του με τον Κύριο, υπό την έννοια ότι είναι ενωμένος μαζί Του, αλλά έχοντας κατά νου και την υπόσχεση του Ιησού ότι «πάλιν έρχομαι και παραλήψομαι υμάς προς εμαυτόν, ίνα όπου ειμί εγώ, και υμείς ήτε» (Ιω. ΙΔ’, 3), καθώς και το «ιδού εγώ μεθ᾿ υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθ. ΚΗ’, 20). Εν συνεχεία, οι κρίνοι της Ιουδαίας δείχνουν την αγνότητα και κάθε το αγαθό, που οι Ιουδαίοι κατείχαν γνωρίζοντας τον Νόμο, ως ο παλαιός Ισραήλ. Από αυτούς όσοι πίστεψαν στον Χριστό ντύθηκαν αυτήν την νέα ανυπέρβλητη δόξα. Το ρήμα «ντύθηκαν» δεν είναι τυχαίο, αλλά παραπέμπει στο Άγιο Βάπτισμα, κατά το αποστολικό «Όσοι γαρ εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε» (Γαλ. Γ’, 27).

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

Ερμηνεία: Βαγγέλης Δημόπουλος, Μανώλης Καρακώστας