Η ακρίβεια της συνειδήσεως και οι θείες επαγγελίες

(Ομιλία Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού στη συμπλήρωση 30 χρόνων από την κοίμηση του Οσιωτάτου Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού).

«Αινέσωμεν δη άνδρας ενδόξους, και τους πατέρας ημών τη γενέσει».

Έχουμε ακούσει ότι μερικοί ευσεβείς άνθρωποι είχαν την έμπνευση από τον Θεό να εγκαταλείψουν την κοσμική ματαιότητα και να αγαπήσουν τον Θεό και να πετύχουν τις θείες επαγγελίες, που είναι ο αγιασμός, όχι «τω καιρώ εκείνω», αλλά αυτήν τη στιγμή γίνονται «πιστότεροι οι οφθαλμοί των ωτίων».

Μπροστά μας, αυτήν την ώρα, βρίσκεται η ρίζα της πνευματικής μας υποστάσεως, ο πνευματικός μας πατέρας, του οποίου εμείς οι δυστυχείς είμαστε μάρτυρες. Και τα μάτια μας είδαν, και τα χέρια μας ψηλάφησαν και τα αυτιά μας άκουσαν και είμαστε πεπλησμένοι, γεμάτοι από την παρουσία του. Και μπροστά μας τώρα βρίσκονται τα ιερά του λείψανα τριάντα έτη ακριβώς από την κοίμησή του.

Αυτό δεν είναι μία μεγάλη ενίσχυση για μας; Διότι, δεν θα δανειστούμε από τη γενική ιστορία μαρτυρίες των προγενεστέρων αγίων ανθρώπων. Έχουμε μπροστά μας τη ρίζα μας. Αυτόν τον οποίον είδαμε και ακούσαμε και ζήσαμε μαζί του. Άνθρωπος και αυτός σαν και μας. Αγάπησε εξ ολοκλήρου τον Θεό και επεδίωξε μέσα στις ανθρώπινες δυνάμεις του να εφαρμόσει το θείο θέλημα. Και έτσι πέτυχε τις επαγγελίες.

Και ιδού! Είστε μάρτυρες όλοι. Και σεις οι ίδιοι, που είστε φύτρα από τη ρίζα του. Διότι με τη δική του ευλογία και Χάρη γίνονται όλα αυτά που βλέπετε. Έχω πει και άλλες φορές και το ξέρετε τόσο καλά πόσοι αριθμητικά βρισκόμαστε απ’ αυτήν τη ρίζα. Αυτό για μας είναι πολύ συγκλονιστικό και μέσα μας φιλοτιμούμενοι λέμε. Γιατί και μείς να υστερούμε; Καθ’ ην στιγμή έχομε ζωντανά παραδείγματα, ότι σήμερον, όχι «τω καιρώ εκείνω» άνθρωποι σαν και μας πέτυχαν απόλυτα. Άρα δεν υπάρχει και για μας κανένα κώλυμα, ώστε να μη πετύχουμε. Διότι μαζί με τη Θεία Χάρη και τις υπόλοιπες ανθρώπινες επιδόσεις, που υπάρχουν στη φύση μας, έχομε ιδιαίτερα και τη δική τους πρεσβεία, διότι «δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι». Δεν έφυγαν από μας παρά μόνο φαινομενικά. Μετατέθηκαν στη θριαμβεύουσα Εκκλησία και εκεί ευρισκόμενοι πλέον με πλήρη την πατρική τους Χάρη ένα σκοπό έχουν. Όχι να παλεύουν με τα πάθη και τους δαίμονες, όπως στη ζωή αυτή, αλλά νύκτα και ημέρα να πρεσβεύουν για τη δική μας σωτηρία.

Δεν είναι ανθρώπινο το έργο αυτό το οποίο έκανε αυτός ο ταπεινός Γέροντας στη γη. Ένας ευτελής άνθρωπος, αγράμματος από την ύπαιθρο ξεκίνησε φτωχό παιδί, χωρίς να έχει καμμία εξωτερική μόρφωση και ικανότητα, χωρίς καμμία ανθρώπινη συμπαράσταση. Έχοντας μόνο τον πόθο προς τον Θεό εφήλκυσε τη Θεία Χάρη, όπως υπόσχεται ο Κύριός μας, και πέτυχε απόλυτα αυτό το οποίο βλέπετε.

Μήπως δεν υπήρξαν και άλλοι μέσα στον Άθωνα; Δεν υπήρξαν και άλλοι μέσα στην Εκκλησία μας, οι οποίοι αγάπησαν τον Θεό;

Οι καρποί όμως αυτοί, τους όποιους αυτήν την ώρα ψηλαφούμε είναι η ατράντακτη και αψευδέστατη μαρτυρία του πληρώματος της επιτυχίας. Και όντας και μείς απόγονοι και φύτρα αυτής της ρίζας καυχόμαστε. Διότι κατά το ιερό λόγιο «μακάριος ος έχει εν Σιών σπέρμα και οικείους εν Ιερουσαλήμ». Αλλά εμείς δεν έχομε μόνο οικείους. Εχομε την πνευματική ρίζα. Αυτήν που μας υποσχόταν όταν ήταν μαζί μας ότι δεν θα επιτρέψει κανένας από μας να παραστρατήσει Και τώρα που είναι στον ουρανό με την παρρησία του, ως φίλος πλέον Θεού, μη έχοντας τη βαρύτητα της σάρκας και της εδώ αγωνιστικότητας, νύκτα και ημέρα πρεσβεύει για μας, εάν όντως και μείς ανταποκρινόμαστε. Πολλές φορές μου έλεγε: Κοίταξε! Θα σου στείλω ευλογία. Να την πάρεις. Να μην επιστρέψει κενή.

Προσέξτε να έχετε και σεις μέσα σας αυτόν τον πόθο της φιλοθεΐας, της ακρίβειας της συνειδήσεως, που έχει η δική μας ιδιότητα, ως μοναχών, ως φιλόθεων ανθρώπων. Και αν αυτό κρατούμε τότε οι ευλογίες των πατέρων μας οπωσδήποτε θα έλθουν ώστε να πετύχουμε και μεις.

Οι ημέρες είναι πονηρές και δύσκολες. Οι καιροί και οι καταστάσεις δεν είναι ευχάριστες. Και ένεκεν της αμαρτωλότητας ποιός γνωρίζει τί ο Θεός ετοιμάζει; Αλλά εμείς έχοντας στραμμένη τη διάνοιά μας προς τον σκοπό μας και με την πεποίθηση στις πρεσβείες των πατέρων μας έχομε βεβαιότητα, ότι θα πετύχουμε. Διότι «πιστός Κύριος εν πάσι τοις λόγοις αυτού».

Θυμάστε από τον βίο του τόσα, τα οποία κάθε ημέρα διαβάζομε. Δεν υποχωρούσε στο πρόγραμμα. Τί σημαίνει αυτό; Η ακρίβεια της συνειδήσεως. Διότι τί ζητάει ο Θεός από εμάς; Ή μάλλον τί παίρνει; Δεν παίρνει τίποτε ο Θεός. Εκείνο το οποίο ολοκληρώνει την ομολογία μας και προσελκύει πάνω μας τη θεία ευλογία είναι ο στόχος της εξαρτήσεως και της υποταγής στο θείο θέλημα.

Προηγουμένως ερμήνευα στους επισκέπτες, που ήταν μαζί μου και ρωτούσαν επίμονα. «Ποιά η αιτία της καταστροφής και ποιά η αιτία της ωφέλειας και σωτηρίας;»

Και είπα, αδελφοί και πατέρες, δεν είναι δύσκολο να το καταλάβουμε. Πώς έγινε η πτώση; Πώς ξέπεσαν τα κτίσματα και μεταβλήθηκε η κτίση και «υπετάγη εις την φθοράν ουχ εκούσα αλλά διά τον υποτάξαντα»;

Η αίτια δεν είναι η παράβαση της θείας εντολής; Άρα η ακρίβεια της τηρήσεως της θείας εντολής προκαλεί την επανόρθωση. Η παράβαση της εντολής, που είναι η ιδιοτέλεια, ο εγωκεντρισμός, είναι ο όλεθρος και η καταστροφή. Απόδειξη ότι στην «καινήν κτίσιν», στο πρόσωπο του Ιησού μας, που ήλθε να αναπλάσει και επαναφέρει την ισορροπία χαράχθηκε απολύτως ο νόμος της υποταγής και της εξαρτήσεως.

Αυτό ακριβώς κρατώντας ο αείμνηστος Γέροντας ούτε τα σκώμματα των ανθρώπων, που έλεγαν ότι ήταν πλανεμένος, δεν μπόρεσαν να του αναχαιτήσουν την ορμή της ακρίβειας στο να φυλάξει το θειο θέλημα, όπως είναι η πατερική παράδοση. Φύλαξε την ακρίβεια της συνειδήσεως.

Γι’ αυτό, και μείς τώρα, αδίστακτα με σκοπό ακριβώς αυτόν της υποταγής στο θείο θέλημα, με την εκκοπή του δικού μας θελήματος, να γίνουμε ακριβείς τηρητές, ως εφαρμοστές του θείου θελήματος, των εντολών της πατερικής παραδόσεως, για να γίνουμε και εμείς μέτοχοι και κληρονόμοι όλων αυτών των αγαθών τα οποία ήδη βλέπουμε μπροστά μας.

Δεν ζηλεύετε και σεις την αξία; Κοιτάξετε! Πέρασε αυτός ο παππούλης, χωρίς να τον δει κανείς μέσα σε τρώγλες και τρύπες αφανής και άγνωστος. Δείτε τώρα την αξία όμως; Να ποιές αξίες να ζητάτε, όχι τις ματαιότητες του κόσμου, τα ψέματα και τις απάτες.

Αυτές τις άξιες τις οποίες χαρίζει ο Χριστός μας σε εκείνους, που είναι έτοιμοι να ορμήσουν στη θάλασσα των πειρασμών και να υπομένουν αγόγγυστα την τήρηση των θείων εντολών. Το είπαμε πολλές φορές. Πάντως είναι τόσο συγκλονιστικό, που δεν μπορώ να μιλήσω, διότι τώρα έρχονται στη μνήμη μου αυτά τα οποία έζησα. Εγώ δεν τα έχω ακούσει σαν εσάς. Πόσες φορές καθόμουν στα πόδια του και τον άκουα να μας διηγείται όλα τούτα από τα οποία ελάχιστα τώρα θυμάμαι και σας αναφέρω.

Έπρεπε αυτήν την ώρα να εφαρμόζαμε μία απόλυτη σιγή, παρά ομιλία. Αλλά είπαμε ελάχιστα λόγω του εορτασμού της τριακονταετίας από την κοίμησή του.

Με τις ευχές του Γέροντα εύχομαι κι εγώ, όλοι μας απρόσκοπτα να συνεχίσουμε την πορεία και να επιτύχουμε τη σωτηρία μας. Αμήν.

(Γέροντος Ιωσήφ, «Ο Όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής και η Πατερική παράδοσις», Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 5,σ. 191- 195)