“Deusinversus” Δοξασίες και αντιλήψεις περί Θεού της θεοσοφικής εταιρείας

Όταν το 1875, η Έλενα Πετρόβνα Μπλαβάτσκυ (HelenaPetrownaBlavatsky)[1] η οποία ασχολούνταν με τον αποκρυφισμό και τον πνευματισμό[2], όντας η ίδια πνευματιστική διάμεσος δηλαδή μέντιουμ[3],ίδρυε την θεοσοφική εταιρεία, είναι βέβαιο ότι δεν μπορούσε να υποπτευθεί ότι οι θρησκευτικές της δοξασίες που αποκρυσταλλώνονται στις συγγραφές της ιδίας[4]  όσο και των διαδόχων της, Άννυ Μπεζάντ (Annie Besant)[5]και Άλις Μπέϊλυ(AliceBailey)[6]θα επηρέαζαν την πλειονότητα σχεδόν των σύγχρονων αποκρυφιστικών-πνευματιστκών οργανώσεων, ώστε ο αείμνηστος  π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος να αναφέρει ότι οι ιδέες του πνευματισμού εξαπλώθηκαν στη Δύση με την θεοσοφία της Μπλαβάτσκυ[7] και  ο π. Κυριακός Τσουρός επισημαίνει ότι η “Νέα εποχή του Υδροχόου”, όρο που εισήγαγε η θεοσοφίστρια Άλις Μπέϊλυ, είναι γέννημα και θρέμμα της θεοσοφικής σχολής της  Μπλαβάτσκυ[8].

Άλλωστε, λίγα έτη μετά, το 1884,  ένας γνώριμος αιρετικός, ο Κάρολος Ρώσσελ ίδρυε τη δική του θρησκευτική εταιρεία, τη «Βιβλική και Φυλλαδική  Εταιρεία Σκοπιά»[9]η οποία έχει και αυτή αποκρυφιστικά σύμβολα όπως η πεποίθηση ότι η πυραμίδα της Γκίζας έχει χτιστεί με θεϊκή καθοδήγηση και αποτελεί μάρτυρα προφητείας[10]. Άλλωστε και η ονομασία «Ιεχωβάς» που χρησιμοποιεί για το Θεό,υπάρχει επίσης μέσα στα αποκρυφιστικά συγγράμματα της Μπλαβάτσκυ[11]. Διατυπώνεται επίσης η άποψη ότι και η  πραγματική αφετηρία του νεοπαγανιστικού κινήματος πρέπει να αναζητηθεί στο περιβόητο κίνημα της Θεοσοφίας[12]. Για αυτό το λόγο η μελέτη του θρησκευτικού συστήματος της Μπλαβάτσκυ καθίσταται αναγκαία για την κατανόηση και την αντιμετώπιση των  σύγχρονων αποκρυφιστικών  και πνευματιστικών  αιρέσεων.

Η ιδρύτρια λοιπόν της θεοσοφικής εταιρείας  χρησιμοποίησε τον όρο «Θεοσοφία» για να ονομάσει το θρησκευτικό της σύστημα. Εδώ είναι αναγκαίο να κάνουμε την επισήμανση ότι τριάντα περίπου χρόνια πριν την Μπλαβάτσκυ, ένας  αρχαιολάτρης έλληνας κληρικός,  ο Θεόφιλος Καΐρης[13],   κήρυττε  θρησκευτικές δοξασίες  αντίθετες με αυτές της  Ορθόδοξης Θεολογίας καθώς αρνούνταν τη θεότητα του Ιησού, την Αγία Τριάδα, τα μυστήρια της Εκκλησίας και για αυτό το λόγο καθαιρέθηκε τo 1839[14]. Θέλοντας να προωθήσει τις φιλοσοφικές του ιδέες ίδρυσε στο Λονδίνο, όπου μετέβη το 1842,  τον «ΕλληνικόνΣύλλογον της Θεοσοφίας»[15]. Είναι πιθανόν λοιπόν η  Μπλαβάτσκυ να μην διεκδικεί την πρωτοτυπία αλλά να αντέγραψε  τον όρο και ορισμένες ιδέες του Καΐρη. Βέβαια ο όρος «Θεοσοφία»  δεν  είναι δημιούργημα ούτε του Καΐρη ούτε της Μπλαβάτσκυ  αλλά  είναι αρχαιότατος και  αποδίδεται από τον Διογένη Λαέρτιο[16] στον Αιγύπτιο αρχιερέα Ποτ Άμουν ή Ποτ Άμμων που έζησε την εποχή των Πτολεμαίων,  χρησιμοποιήθηκε από τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο Αμμώνιο Σακκά[17] αλλά και από χριστιανούς συγγραφείς, όπως τον Διονύσιο Αρεοπαγίτη[18], με διαφορετική βέβαια έννοια[19]. Η επιλογή αυτού του όρου από την Μπλαβάτσκυ δεν ήταν τυχαία καθώς η ίδια έπρεπε να πείσει τους ακροατές της ότι το  θρησκευτικό της σύστημα  δεν ήταν μια νεωτεριστική επινόηση δική της αλλά διεκδικεί την αυθεντία αρχαίων σοφών ανδρών[20].

Ο όρος «Θεοσοφία» ερμηνεύεται από την Μπλαβάτσκυ και τους θιασώτες των θεωριών της ως η «Σοφία των Θείων Όντων»[21], ως «Θεία Γνώση» ή «Θεία Επιστήµη» που δεν ασχολείται  μόνο με τη θρησκεία και το Θεό αλλά με όλο το επιστητό, τον άνθρωπο και το Σύμπαν και με κάθε εκδήλωση του ανθρωπίνου πνεύματος[22]. Είναι η εσωτερική επιστήμη που ερμηνεύει τη συμπαντική, την πλανητική και την ανθρώπινη ζωή και τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ τους[23]. Για αυτό το λόγο στις συγγραφές της Μπλαβάτσκυ και των οπαδών της  δεν υπάρχουν μόνο κείμενα που αναφέρονται στη θρησκεία αλλά και κείμενα που ασχολούνται με το πώς δημιουργήθηκε το Σύμπαν, ο άνθρωπος κλπ. Αυτή η γνώση και η σοφία είναι εσωτερική, δηλαδή ισχυρίζονται ότι δεν είναι αποτέλεσμα διδασκαλίας αλλά προήλθε μέσα από θεϊκές αποκαλύψεις στους αρχαίους μύστες, οράματα και διαλογισμό. Αυτήν  τη δήθεν θεϊκή γνώση και σοφία που διδάσκει η θεοσοφική εταιρεία την θεωρούν ως την συσσωρευμένη σοφία όλων των εποχών[24], ως συνώνυµη της αιώνιας αλήθειας[25] και ότι αποτελεί το υπόβαθρο όλων των παγκόσμιων θρησκειών και φιλοσοφιών, μυήσεων και απόκρυφων παραδόσεων που δίδαξαν και εφάρμοσαν λίγοι εκλεκτοί, μύστες, προφήτες και σοφοί  από τότε που ο άνθρωπος έγινε σκεπτόµενο ον[26]. Η απαρχή αυτής της άχρονης Σοφίας ή Θεοσοφίας θεωρείται ότι συμπίπτει µε την έναρξη της ανθρώπινης παρουσίας πάνω στη Γη[27]. Υποστηρίζουν ότι αυτή η αιώνια αλήθεια ταυτίζεται με το περιεχόμενο της διδασκαλίας της θεοσοφικής εταιρείας[28] καθώς οι οπαδοί της υποστηρίζουν ότι το σύγχρονο θεοσοφικό κίνημα δεν είναι δική τους επινόηση αλλά είναι η πιο πρόσφατη ανανέωση και αποκάλυψη της αρχαίας σοφίας στη Γη η οποία δόθηκε γραπτώς από την Μπλαβάτσκυ στην ανθρωπότητα υπό την επιτήρηση των ∆ιδασκάλων της Λευκής Στοάς[29], ως αντιπρόσωπος της υπέρ τα Ιμαλάϊα Αδελφότητας των Μυστών[30]. Επομένως, η θεοσοφική εταιρεία είναι  το κανάλι[31] μέσω του οποίου ξεχύνονται στον κόσμο πολλές από τις αλήθειες που βρέθηκαν συσσωρευμένες στους   λόγους των μεγάλων δασκάλων της ανθρωπότητας[32]  και η ίδια  η Μπλαβάτσκυ εμφορούμενη από έναν έντονο μεσσιανισμό και παραληρηματικές ιδέες μεγαλείου πρόβαλλε τον εαυτό της ως το πρόσωπο δια του οποίου η αποκάλυψη αυτής της αρχαίας σοφίας έλαβε χώρα στο σύγχρονο κόσμο[33].Ταυτόχρονα οι οπαδοί της υποστηρίζουν ότι είναι οι  θεματοφύλακες αυτής της θείας σοφίας που κατέχουν οι θεοί[34]. Αυτή η δήθεν θεϊκή γνώση θεωρείται απόκρυφη, δηλαδή δεν μπορεί να κατανοηθεί από την μάζα των ανθρώπων αλλά μόνο από τους μυημένους και η οποία μεταδίδεται  μέσω τελετουργιών, μυήσεων  και ερμηνεία συμβολισμών.

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

Παραπομπές:

[1]Η Έλενα ΠετρόβναΜπλαβάτσκυ γεννήθηκε στις 31 Ιουλίου 1831 στο Αικατερινοσλάβ της Ουκρανίας (σημερινό Δνειπροπετρόφσκ). Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας της Ρωσίας, μετά το διαζύγιο της με το μυστικό σύμβουλο του ρωσικού κράτους Νικηφόρο Μπλαβάτσκυ  ταξίδεψε στη Μέση Ανατολή, στην Ευρώπη, στη Βόρεια και Νότια Αμερική, στην Ινδία και το Θιβέτ, όπου γνώρισε θρησκείες και θρησκευτικά συστήματα  από τα οποία δανείστηκε στοιχεία για να δημιουργήσει το δικό της θρησκευτικό σύστημα.  Την 17 Νοεμβρίου 1875, η Έλενα Μπλαβάτσκυ, ο συνταγματάρχης ΧένρυΌλκοτ και ο δικηγόρος ΟυΐλλιαμΤζατζ ίδρυσαν στη Νέα Υόρκη τη Θεοσοφική Εταιρεία. Η Μπλαβάτσκυ πέθανε στις  8 Μαΐου  1891, σε ηλικία 60 ετών. Βλ. Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία.Το έργο και η ιστορία της, Αθήνα 1997,σελ.13-15. Την Μπλαβάτσκυ διαδέχθηκε η  Αγγλίδα ΆννυΜπεζάντ (Besant). Μετά τον θάνατο της Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, η  οργάνωση διασπάστηκε στα δύο: α) στην Εταιρεία που ακολούθησε τον Χ.Σ. Όλκοτ και την ΆννυΜπεζάντ και που διατήρησε τη διεθνή έδρα στο Αντυάρ, στο Μαντράς της Ινδίας, β) στο άλλο παρακλάδι της Εταιρείας που ακολούθησε τον Γ.Κ.Τζατζ, αντιπρόεδρο της Θεοσοφικής Εταιρείας και Γενικό Γραμματέα του αμερικανικού της τμήματος, με διεθνή έδρα πρώτα στη Νέα Υόρκη και αργότερα στην Πασαντένα της Καλιφόρνια. γ) το 1909, μια ομάδα με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Κρόσμπι σχημάτισε άλλη μια σημαντική θεοσοφική οργάνωση, την Ενωμένη Στοά των Θεόσοφων (UnitedLodgeofTheosophists -ULT), με έδρα το ΛοςΆντζελες της Καλιφόρνια. Αυτή η ομάδα επικεντρώθηκε στις γνήσιες διδασκαλίες που παρουσίασε η Ε.Π.Μπλαβάτσκυ και ο Γ.Κ.Τζατζ. Βλ.Α.Παπαδοµιχελάκη,   Μια Σύνοψη του έργου της Ε. Π. Μπλαβάτσκυ «Η Μυστική ∆οξασία, σελ.11-12.

[2]Πνευματισμός είναι η πίστη ότι υπάρχουν πνεύματα με τα οποία μπορούμε να επικοινωνήσουμε κάτω από ορισμένες συνθήκες. Στις αρχαίες θρησκείες οι άνθρωποι πίστευαν ότι τα πνεύματα των νεκρών μπορούν να βλάψουν ή να βοηθήσουν τους ζωντανούς. Αυτός είναι ο αρχαϊκός πνευματισμός ο οποίος συνδέθηκε με τον λεγόμενο εσωτερισμό, δηλαδή την πίστη ότι στις θρησκείες υπάρχει μια εσωτερική διάσταση, που είναι αντιληπτή μόνο από κάποιους μυημένους. Σε αυτήν την πτυχή των αρχαίων θρησκειών οφείλεται η ονομασία “Αποκρυφισμός” και “Αποκρυφολογία”η οποία χρησιμοποιείται αντί για την λέξη “Εσωτερισμός”. Χ Γκότση, π.Γ. Μεταλληνού, Γ. Φίλια, Ορθόδοξη πίστη και λατρεία, Αθήνα 2000, σελ. 192.               Κατά την παλαιότερη αντίληψη ο εσωτερισμός είναι υπόθεση ολίγων εκλεκτών. Εκτός από τις “εσωτεριστικές” ομάδες, η λοιπή ανθρωπότητα δεν μπορεί να κατανοήσει το βαθύτερο περιεχόμενο, την “εσωτερική γνώση”. Σήμερα, στο νέο ρεύμα του Αποκρυφισμού τα πράγματα αλλάζουν. Η τάση αυτή επεκτείνεται και κερδίζει οπαδούς πέρα από τους κλειστούς εσωτεριστικούς κύκλους. Απευθύνεται πλέον στο ευρύτερο κοινό. Βλ.π. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου,  Αποκρυφισμός στο φως της ορθοδοξίας. Νεοαποκρυφισμός, Αθήνα 1996, σελ. 204.  Αυτή  η επικοινωνία που υποτίθεται γίνεται με τους νεκρούς μέσω των μέντιουμ είναι επικοινωνία με αόρατα πονηρά πνεύματα, που υποκρίνονται την φωνή πεθαμένων ανθρώπων ή σε αρκετές περιπτώσεις πρόκειται για εξαπάτηση των αφελών με ταχυδακτυλουργικά κόλπα. Σε αρκετές περιπτώσεις βρισκόμαστε μπροστά σε περιστατικά βαριάς μορφής δαιμονοκαταληψίας, με απώλεια της προσωπικότητας από τα μέντιουμ του πνευματισμού και έντονες ψευδαισθήσεις, άσχετα αν προσπαθούν να το εμφανίσουν ως φυσική μορφή δημιουργικής έκφρασης.Βλ. Ιερά Μητρόπολις Σύρου, Σύγχρονες αιρέσεις και παραθρησκευτικές λατρείες, Ερμούπολη Σύρου 2002, σελ 73. Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Η θεραπεία του κόσμου. Η Ορθόδοξη Θεολογία απέναντι  στις σύγχρονες προκλήσεις, Θεσσαλονίκη  2004,σελ.77εξ.Του ιδίου,Το θαύμα απέναντι στη Μαγεία.(Θαύμα αληθείας και «θαύμα» ψεύδους),Αθήνα 2008,σελ.229-233.

[3]Π.Τρεμπέλα, Θεοσοφία, Αθήνα 1998, σελ.9.

[4]Από το 1877 έως το 1879 εκδίδει το πρώτο της βιβλίο το “Αποκαλυμμένη Ίσις” και το περιοδικό “Θεοσοφιστής”, το οποίο εξακολουθεί να εκδίδεται έως σήμερα.Το 1884 έφυγε μαζί με μερικούς συντρόφους της για την Ευρώπη, όπου ταξιδεύοντας ανάμεσα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αγγλία, αρχίζει να συγγράφει τη “Μυστική Δοξασία”. Το 1887 στο Λονδίνο, όπου ιδρύει το Θεοσοφικό Τμήμα “Μπλαβάτσκυ”, εκδίδει το περιοδικό “Λούσιφερ”(Εωσφόρος) και στη συνέχεια την “Εσωτερική Σχολή”. Εξακολουθεί να συγγράφει το μεγάλο έργο της “Μυστική Δοξασία», ενώ παράλληλα εκδίδονται τα βιβλία της, “Το Κλειδί της Θεοσοφίας” και “Φωνή της Σιγής”. Επίσης υπάρχει  μια συλλογή των εργασιών της σε δεκαπέντε τόμους. Βλ. Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία.Το έργο και η ιστορία της, Αθήνα 1997,  σελ.17-18.

[5]Διάδοχος της Μπλαβάτσκυ στη θεοσοφική εταιρεία ήταν η  Αγγλίδα ΆννυΜπεζάντ (AnnieBesant)  η οποία αφού μυήθηκε στον Ελευθεροτεκτονισμό   προσχώρησε στη Θεοσοφία. Το 1898 ίδρυσε στην ινδική πόλη του Μπεναρές Θεοσοφιστική Σχολή. Με την Μπεζάντ δημιουργήθηκε σχίσμα στο εσωτερικό της θεοσοφικής εταιρείας καθώς  συνέλαβε την ιδέα να παρουσιάσει στον κόσμο ως μεσσία έναν Ινδό, τον Κρισναμούρτι (1908), τον οποίο μύησε στο θεοσοφικό σύστημα και του πέρασε την ιδέα ότι είναι το πρόσωπο εκείνο που βρίσκεται στην γη αφού πέρασε 32 μετενσαρκώσεις. Τότε, παρουσιάζεται και το πρώτο σχίσμα μεταξύ των θεοσοφικών εταιριών, καθώς η της Γερμανίας δεν δέχτηκε τον Κρισναμούρτι και χωρίστηκε από τις υπόλοιπες και μετονομάστηκε σε άνθρωπο-σοφιστική ή Ροδοσταυρική εταιρία. Βλ.http://orthodoxy-rainbow.blogspot.com/2013/02/blog-post_1305.html

[6] Η Άλις Μπέϊλυ(AliceBailey) (1880-1949), συγγραφέας βιβλίων σχετικά με τη θεοσοφία,  εντάχθηκε στη θεοσοφική εταιρεία το 1917 και άσκησε  μεγάλη επιρροή στη δομή και την ιδεολογία της εταιρείας. Αντιτάχθηκε στις απόψεις της ΆννυΜπεζάντ την οποία κατηγόρησε για νεωτερισμό και πρότεινε μία επιστροφή στα αυθεντικά διδάγματα της Μπλαβάτσκυ. Η σύγκρουση με την Μπεζάντ επέφερε την εκδίωξή της από την εταιρεία  και μετά την εκδίωξή της ίδρυσε την δική της θεοσοφική οργάνωση την «LucisTrust» το 1922.Επίσης ίδρυσε και τον εκδοτικό οίκο της οργάνωσής της, τον «LuciferPublishingCompany». Ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε τον όρο «NewAge». Βλ.https://en.wikipedia.org/wiki/Alice_Bailey

[7]π.ΑντωνίουΑλεβιζόπουλου, Απροκρυφισμός, Γκουρουισμός, Νέα Εποχή, Αθήνα 1997⁴     

[8]Βλ. Πρωτοπρεσβυτέρου Κυριακού Τσουρού, Η εγκαθίδρυση της «Νέας παγκόσμιας θρησκείας», στο https://faneromenihol.gr/index.php/o-ieros-naos-2/oi-aireseis/3334-2013-08-26-05-47-37. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι όλες οι σύγχρονες αποκρυφιστικές αιρέσεις που  κάνουν λόγο για κάρμα και μετενσάρκωση, για αδελφότητες που  κατέχουν  απόκρυφη γνώση, για διαχωρισμό φυσικού και  αιθερικού σώματος,  για ζώσα ύλη, για αποχή από την  κρεοφαγία, για απόκρυφη και εσωτερική γνώση, για πανθεϊσμό, για πεδία του σύμπαντος, για διαλογισμό και απολύτρωση, για αστρικά     σώματα, είναι βέβαιο ότι έχουν εμπνευστεί  και έχουν μελετήσει τα κείμενα  της Μπλαβάτσκυ και άλλων ηγετών της θεοσοφικής εταιρείας. Περισσότερα για τις παραπάνω αντιλήψεις όπως διατυπώνονται από την θεοσοφική εταιρεία βλ. Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Θεοσοφία. Σύνοψη  του αρχαίου αποκρυφισμού και έκφραση του σύγχρονου. Εισήγηση εις την ΚΒ΄Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη επί των Αιρέσεων και της Παραθρησκείας, Θεσσαλονίκη 2010,σελ.7-24.

[9]Βλ.Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Το θαύμα απέναντι στη Μαγεία, ο.π.,σελ.188εξ. Του ιδίου, Η θεραπεία του κόσμου. ο.π.,σελ.39εξ., Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης, Οι αιρετικοί, έκδοση του αντιαιρετικού γραφείου, Σέρρες 1990, σελ. 15.

[10]Αυτό τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι οΡώσσελ υπολόγισε  το έτος 1874  ως έτος της Δεύτερης Έλευσης του Χριστού και μέχρι το θάνατό του διακήρυττε ότι η αόρατη Παρουσία του Χριστού ως Βασιλιά είχε ξεκινήσει από τότε  και ότι  η περίοδος των “καιρών των εθνών” θα έληγε το έτος 1914 οπότε θα αναλάμβανε ο Χριστός την εξουσία σε σχέση με τις υποθέσεις της γης. Όλους αυτούς τους υπολογισμούς τους έκανε όχι με βάση την Αγία Γραφή αλλά μέσω της μελέτης της  Μεγάλης Πυραμίδας της Γκίζας καθώς πίστευε ότι χτίστηκε με θεϊκή έμπνευση. Σε αυτό ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τα αποκρυφιστικά συστήματα καθώς είναι γνωστό ότι η πυραμίδες έχουν έναν ιδιαίτερο  συμβολισμό και χρησιμοποιούνται από αυτά. Υιοθέτησε και χρησιμοποίησε την σχετική έκφραση «Γραφή εν λίθοις». Βασιζόμενος σε τμήματα της Αγίας Γραφής όπως το Ησαΐας 19,19.20 και άλλα, διατύπωσε την άποψη ότι  οι διάφορες άνοδοι και κάθοδοι της πυραμίδας θεωρούνταν ως αναπαραστάσεις της πτώσης του ανθρώπου στην αμαρτία, της παράδοσης του Μωσαϊκού Νόμου, του θανάτου του Χριστού και της εξύψωσης των αγίων στον ουρανό. Θεωρούσε ότι υποδηλώνονταν διάφορες ημερομηνίες από τη μελέτη αυτού του μνημείου. Λεπτομερής ανάλυση αυτής της άποψης γίνεται  στον Γ’ τόμο των Γραφικών Μελετών με τίτλο «Ελθέτω η Βασιλεία Σου», στο 10^ο  κεφάλαιο: «Η Μαρτυρία του Λιθίνου Μάρτυρος και προφήτου του Θεού, της Μεγάλης Πυραμίδος της Αιγύπτου». Εκεί ο Ρώσσελ αναφέρει ότι «η Μεγάλη Πυραμίδα της Αιγύπτου είναι ο μεγάλος Μάρτυρας του Ιεχωβά για το παρελθόν και το μέλλον» και ότι, σύμφωνα πάντα με τις ερμηνείες του, «το Κάτω Πέρασμα της πυραμίδας που ευθυγραμμίζεται με τον αστερισμό του Δράκοντα συμβολίζει την αμαρτία. Η Μεγάλη Αίθουσα συμβολίζει την εποχή του Ευαγγελίου του Ιησού, το Ψηλό Σκαλί της αίθουσας συμβολίζει την Μεγάλη Θλίψη και την κρίση του Θεού στον χριστιανικό κόσμο, το Δωμάτιο του Βασιλιά συμβολίζει τον Ιησού και την επάνοδο του, το Δωμάτιο της Βασίλισσας την επάνοδο του φυσικού Ισραήλ στον τόπο του». Μετρώντας το μήκος της Πυραμίδας, ο Ρώσσελ βγάζει τις εξής χρονολογίες: 1874 επάνοδος του Ιησού, 1878 επάνοδος των φυσικών Ισραηλιτών στην Παλαιστίνη, 1914 Αρμαγεδδών. Επίσης χρησιμοποιούσε και άλλα  αποκρυφιστικά σύμβολα όπως είναι ένας Σταυρός μέσα σε μια κορώνα, το σύμβολο των ιπποτών του Γιόρκ που είναι το κεφάλι ενός ιππότη, και το σύμβολο του Αιγυπτιακού θεού Ρα, που είναι ο ήλιος με φτερά. Η εξέταση της πυραμίδας εγκαταλείφθηκε στη συνέχεια από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά διότι ασφαλώς κατανόησαν το παγανιστικό υπόβαθρο αυτής της θεωρίας και έτσι  το τεύχος της Σκοπιάς 1 Ιανουαρίου 2000, σελ. 9, αναφέρει: «Αυτή η αποκαλούμενη «Γραφή εν λίθοις» έχαιρε μεγάλης εκτίμησης μερικές δεκαετίες, μέχρις ότου τα τεύχη της Σκοπιάς 15 Νοεμβρίου και 1 Δεκεμβρίου 1928 (1 και 15 Δεκεμβρίου 1928, στην ελληνική) κατέστησαν σαφές ότι ο Ιεχωβά δεν χρειαζόταν κάποιο λίθινο μνημείο, οικοδομημένο από ειδωλολάτρες Φαραώ και γεμάτο δαιμονικά σύμβολα αστρολογίας, για να επιβεβαιώσει τη μαρτυρία που δίνεται στην Αγία Γραφή. Απεναντίας, έγινε φανερό ότι η προφητεία του Ησαΐα είχε πνευματική εφαρμογή». Περισσότερα για τις δήθεν προφητείες των Μαρτύρων του Ιεχωβά και την αναίρεσή τους βλ.Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Το θαύμα απέναντι στη Μαγεία,ο.π,σελ.190εξ.Του ιδίου, Ιχνηλάτης Αληθείας. Έκθεση της Ορθοδόξου Πίστεως σε αντιπαράθεση με την αιρετική κακοδοξία, Θεσσαλονίκη 2002, σελ. 249-260.

[11]Ε.Μπλαβάτσκυ, Το κλειδί της θεοσοφίας, Λονδίνο 1889, σελ. 57, H.P.Blavatsky, TheSecretDoctrine:Thesynthesisofscience,religion,andphilosophy,Vol.I, London 1888,σελ. 71-72  και Vol.II,σελ. 243.

[12]Βλ.»Τα πιστεύω του Νεοπαγανισμού”, στο www.zoiforos.gr.Βλ. περισσότερα για το θρησκευτικό κίνημα της «Νέας Εποχής», αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Η θεραπεία του κόσμου. Η Ορθόδοξη Θεολογία απέναντι  στις σύγχρονες προκλήσεις, Θεσσαλονίκη  2004,σελ.32, Αντ. Παπαδόπουλου, Σύγχρονες αιρέσεις «θρησκευτικά» κινήματα.Ν.Εποχή,εκδ.Πουρναρά,Θεσσαλονίκη 1996², σελ. 281-2.

[13]Βλ.Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, Τα σωζόμενα εκκλησιαστικά συγγράμματα,τόμ. Β΄, Αθήνησι 1864, σελ. 398-490.Χ. Παπαδόπουλου, Ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος,  Αθήνα 1920, σελ. 223-272. Γ., Μεταλληνού, πρωτοπρεσβυτέρου, Παράδοση και αλλοτρίωση, τομές στην πνευματική πορεία του νεώτερου ελληνισμού κατά τη Μεταβυζαντινή περίοδο,  Αθήνα 1994, σελ. 325-402.

[14] Ο Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853) υπήρξε λόγιος, ιερωμένος, θεολόγος και φιλόσοφος από την Άνδρο. Έζησε σε όλη τους την κλίμακα τα επαναστατικά γεγονότα. Μυημένος έγκαιρα στη Φιλική Εταιρεία, έλαβε μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, τραυματίσθηκε και ταλαιπωρήθηκε από κακουχίες, εξελέγη επανειλημμένα ‘παραστάτης’ της Άνδρου στις Εθνικές Συνελεύσεις και εργάσθηκε για τη σύνταξη και εφαρμογή τού Συντάγματος. Μετά από εξαιρετικές σπουδές στη Δυτική Ευρώπη δίδασκε ανώτερα Μαθηματικά (Αναλυτική Γεωμετρία, Διαφορικό και Ολοκληρωτικό Λογισμό) και Θεωρητική Μηχανική. Δίδασκε ακόμη Αστρονομία, Μετεωρολογία, Γεωγραφία και Βιολογία.  Το πρόβλημα ξεκίνησε όταν ο Καΐρης ίδρυσε μια πανθεϊστική-φυσιοκρατική θρησκεία την οποία ονόμαζε «θεοσέβεια», στην οποία θέλησε να προσηλυτίσει τους μαθητές του. Όπως έλεγε ο ίδιος, «την θρησκείαν αυτού ενεπνεύσθη άνωθεν και ότι νύκτα τινά είδεν επί του ουρανού χρυσοίςγράμμασιγεγραμμένας τας λέξεις ‘’θεόν σέβου’’». Χ. Παπαδόπουλου, Ιστορία, ό.π., σελ. 245.

[15]Στ. Θεοδοσίου  –  Μ. Δανέζης, Θεόφιλος Καΐρης. Ο εισηγητής του Θεοσεβισμού στην Ελλάδα,https://manosdanezis.gr/wp-content/uploads/2017/08/94ep.pdf

[16]Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία. Το έργο και η ιστορία της, Αθήνα 1997,  σελ.8.

[17]Βλ.Π.Τρεμπέλα, Θεοσοφία, Αθήνα 1998, σελ.5 και www.mystica.gr/biosEPBlav.htm.

[18]Ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης ή Ψευδο-Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, υπήρξε ένας χριστιανός  συγγραφέας -μάλλον ήταν Σύριος μοναχός- ο οποίος συνέταξε τα χαρακτηριζόμενα ως Αρεοπαγιτικά συγγράμματα στα τέλη του 5^ου  ή στις αρχές του 6^ου  αιώνα μ.Χ. Τα συγγράμματα είναι ψευδεπίγραφα και ο συγγραφέας ο ίδιος αυτοαποκαλείται  ως «Διονύσιος Αρεοπαγίτης», όνομα το οποίο κατείχε ο μαθητής του Αποστόλου Παύλου και πρώτος επίσκοπος Αθηνών και δίδει ορισμένες σποραδικές πληροφορίες για τον βίο του, προκειμένου να ενισχύσει την εντύπωση ότι ανήκει στην περίοδο των Αποστόλων και ότι είναι ο Αρεοπαγίτης, για τον οποίο διατυπώνουν μνεία οι Πράξεις. Παρόλα αυτά τα συγγράμματα του όμως εκφράζουν την Ορθόδοξη Θεολογία καθώς κατόρθωσε να αναδειχθεί σε συστηματικό εισηγητή της διττής θεολογικής γνώσεως, δηλαδή της καταφατικής και της αποφατικής, οι οποίες αντιστοίχως αναφέρονται στις μεθεκτές Ενέργειες και στην αμέθεκτη Ουσία του Τριαδικού Θεού.Χρ. Α. Τερέζη, «Πρόλογος», στο Διονύσιος Αρεοπαγίτης: Περί Θείων Ὀνομάτων. Περί Μυστικῆς Θεολογίας, εκδ. Ζήτρος 2008, σελ. 9.Ο Μάξιμος ο Ομολογητής υπερασπίστηκε με σθένος ότι είναι γνήσια πονήματα του Διονυσίου, βλ., Σχόλια εἰςτάςἐπιστολάςτοῦἉγίου Διονυσίου τοῦἈρεοπαγίτου, PG 4, 29-431. Παράλληλα, τα χρησιμοποιεί ο Λεόντιος Βυζάντιος,Κατά ΝεστοριανῶνκαίΕὐτυχιανιστῶν, Α΄, PG 86, 1288C, 1304D. Βλ. D. Evans, “Leontius of Byzantium and Dionysius Areopagite”, Byzantine Studies 7 (1980) 1-34. Ένας άλλος Πατήρ, ο Αναστάσιος ο Σιναΐτης, χρησιμοποιεί στα έργα του ευρέως τις πραγματείες του Διονυσίου, δίδοντάς τους έτσι την αποδοχή τους στον χώρο της χριστιανικής Θεολογίας και της Εκκλησίας. Αναστασίου Σιναῒτη, Ὁδηγός, ΚΔ: Τοῦἁγίουἀποστολικοῦ διδασκάλου Διονυσίου τοῦἈρεοπαγίτουἐκτοῦ κεφαλαίου περί ἡνωμένηςκαί διακεκριμένης θεολογίας, PG 89, 305-312. Του ιδίου, Περί τῆςθεανδρικῆςἐνΧριστῷἐνεργείας Διονυσίου, PG 89, 312-329.Στο πλαίσιο λοιπόν της πορείας του Χριστιανισμού στην ιστορία, οι όποιες αμφισβητήσεις σχετικά με τη γνησιότητα των Αρεοπαγιτικών έργων λησμονήθηκαν τελείως και, όπως ήταν αναπόφευκτο, συνέχισαν αυτά να διαδίδονται σε Ανατολή και Δύση με ταχύ ρυθμό, αφού μέσω του περιεχομένου τους συνεδέετο η παλαιότερη αρχαία φιλοσοφία με τη νεότερη χριστιανική. Περισσότερα για το ζήτημα της γνησιότητας των κειμένων του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη βλ. Ε. Αρτέμη, Όροι διαμόρφωσης της Γνωσιολογίας στον βυζαντινό Γεώργιο Παχυμέρη στην Παράφρασή του στην πραγματεία Περί Μυστικῆς Θεολογίας του Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Μεταδιδακτορική έρευνα, Πάτρα – Αθήνα 2015,σελ.13-29.

[19] Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί Μυστικῆς Θεολογίας. ΠρόςΤιμόθεον, 1, PG 3, 997Α.

[20]Αναφέρει η Μπλαβάτσκυ στο έργο της «Μυστική Δοξασία», τ.Ι, σελ.273-274: «Είναι περιττό να αναφέρουµε ότι το σύστηµα αυτό δεν είναι φανταστικό δηµιούργηµα ενός ή αρκετών αποµονωµένωνατόµων, αλλά ότι είναι η αδιάσπαστη καταγραφή που καλύπτει χιλιάδες γενιές Ενορατικών οι οποίοι µε τις αντίστοιχες εµπειρίες τους έλεγξαν και επιβεβαίωσαν τις παραδόσεις – που πέρασαν προφορικά από την προηγούµενη φυλή στην επόµενη – των διδασκαλιών ανωτέρων και εξελιγµένων όντων τα οποία επέβλεπαν την παιδική ηλικία της Ανθρωπότητας…. Κανένα όραµα µυηµένου δεν γινόταν αποδεκτό, αν δεν ελεγχόταν και δεν επιβεβαιωνόταν από τα οράµατα – που πετυχαίνονταν µε τέτοιο τρόπο, ώστε να στέκονται σαν ανεξάρτητες µαρτυρίες – άλλων µυηµένων και από αιώνες εµπειρίας».

[21] Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία. Το έργο και η ιστορία της, Αθήνα 1997,  σελ.8.

[22]Π.Τρεμπέλα, Θεοσοφία, ο.π.,σελ.5,19.

[23] Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία. ο.π.,σελ.9.

[24] Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία.ο.π.,σελ.8.

[25] «Αν μιλάτε για τη Θεοσοφία,» αναφέρει η  Μπλαβάτσκυ, «λέω ότι υπήρχε αιώνια διαμέσου των ατελείωτων κύκλων του παρελθόντος, και θα εξακολουθεί να υπάρχει διαμέσου των ατέλειωτων κύκλων του Μέλλοντος, επειδή η Θεοσοφία είναι συνώνυμη της αιώνιας αλήθειας». Βλ. Ε.Μπλαβάτσκυ, Το κλειδί της θεοσοφίας,ο.π.,σελ.263.

[26]Μία ερμηνεία που δίνει η Μπλαβάτσκυ στον όρο θεοσοφία, είναι η εξής: «…η Θεϊκή γνώση, που μεταφέρει τον νου από τον κόσμο της μορφής στο άμορφο πνεύμα. Οι άνθρωποι πολλές φορές έχουν την ικανότητα, σε διαφορετικές εποχές και σε διαφορετικούς τόπους, να αντιλαμβάνονται πράγματα στον εσωτερικό ή αόρατο κόσμο… Η αναζήτηση της θείας φύσηςτου ανθρώπου, που τόσο συχνά και τόσο λανθασμένα, διατυπώνεται σαν μία ατομική ένωση με έναν προσωπικό Θεό, ήταν το αντικείμενο κάθε μυστικιστή…».Βλ. Η.P.Blavatsky, “WhatisTheosophy”. TheTheosophist, v.1, n.1 (October 1879).

[27]Α.Παπαδοµιχελάκη,   Μια Σύνοψη του έργου της Ε. Π. Μπλαβάτσκυ «Η Μυστική ∆οξασία», ο.π.,σελ.3.

[28]π. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου, Ο Αποκρυφισμός στο Φως της Ορθοδοξίας, Αποκρυφιστικές ομάδες, τ.4-10, Αθήνα 1996.

[29]Α.Παπαδοµιχελάκη,   Μια Σύνοψη του έργου της Ε. Π. Μπλαβάτσκυ, ο.π.,σελ.34.

[30]Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία.ο.π.,σελ.14: «ως εκπρόσωπος της Αδελφότητας των Μυστών, έζησε με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να ενεργοποιήσει τις απόκρυφες δυνάμεις της και να εκτελέσει την αποστολή που της ανατέθηκε από την Πνευματική Ιεραρχία, προς υλοποίηση του Σχεδίου της Εξέλιξης, από τους Μαχάτμα, δηλαδή την Ιεραρχία των Μυστών, για να παρουσιάσει τμήματα της απόκρυφης γνώσης στην ανθρωπότητα».

[31]Ε.Μπλαβάτσκυ, Το κλειδί της θεοσοφίας, ο.π.,σελ.53.Αντίστοιχες αντιλήψεις περί  της θρησκευτικής εταιρείας ως κανάλι από το οποίο διοχετεύεται προς τους πιστούς η θεϊκή διδασκαλία βρίσκουμε και στους  Μάρτυρες του Ιεχωβά οι οποίοι θεωρούν ότι η «Βιβλική και Φυλλαδική Εταιρεία η Σκοπιά» αποτελεί τον αγωγό δια του οποίου ο Θεός δίδει την ορθή διδασκαλία και ορθή ερμηνεία των Γραφών στους ανθρώπους.Βλ.Μ.Χούλη, Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ερμηνεύουν εσφαλμένα την Αγία Γραφή και δημοσιεύουν αντιφατικές διδασκαλίες, https://www.imsyrou.gr/index.

[32] Α. Παπαδομιχελάκη, Θεοσοφία. ο.π., σελ.16

[33] Η κίνηση ισχυρίζεται πως η Μπλαβάτσκυ έλαβε εντολή για την ίδρυση της εταιρίας από τη “Μεγάλη Ιεραρχία” της “Μεγάλης Λευκής Αδελφότητας”, που αποτελείται από μυθικά υπερανθρώπινα όντα, βλ.C.W. Leadbeater, Οι διδάσκαλοι και η ατραπός, σελ. 67, και ότι στην Αδελφότητα αυτή άνηκε και η ίδια η ιδρύτρια της Θεοσοφικής Εταιρίας.  Με αυτή τη βάση η κίνηση νομιμοποιείται να πρωτοστατήσει στη συνένωση όλων των θρησκειών, αφού όλες έχουν την ίδια βάση, τη “Μεγάλη Λευκή Αδελφότητα”, στην οποία κατά την αντίληψη της κίνησης ανήκουν όλοι οι ιδρυτές θρησκειών.

[34]Ε.Μπλαβάτσκυ, Το κλειδί της θεοσοφίας, ο.π.,σελ.10εξ.