Πρόσφατα εκδόθηκε και κυκλοφόρησε το δίτομο βιβλίο Βυζαντινής Μουσικής με τίτλο «Δοξαστάριον» Ιεράς Μονής Παναγίας Έβρου, του ακάματου, άοκνου,πολυγραφότατου και φιλόπονου διδασκάλου και πρωτοψάλτου Γεωργίου Χατζηθεοδώρου, Άρχοντος Μαΐστορος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Όπως υποδηλώνεται από τον τίτλο και τον υπότιτλο, το βιβλίο εμπεριέχει Δοξαστικά του Εσπερινού και του Όρθρου των Δεσποτικών και Θεομητορικών, των επισήμων εορτών Αγίων του ενιαυτού, καθώς και των εορταζομένων Αγίων εις την Ιεράν Μονήν της Παναγιάς Έβρου.
Στις 592 και πλέον σελίδες του δίτομου έργου (Α’ τ.xvii +280 σσ. Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος και Β’ τ. xvii +312 σσ. Ιανουάριος – Αύγουστος) περιλαμβάνονται δοξαστικά ιδιόμελα με συνθέματα : α) κατά πλειοψηφία του ιδίου του συγγραφέα (122 μέλη), β) ενός εκ των τριών διδασκάλων της νέας αναλυτικής μουσικής γραφής, του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος (ακμή περ. 1770-1840), παρμένα από χειρόγραφο κώδικα που σώζεται στην περίφημη βιβλιοθήκη του Κωνσταντίνου Ψάχου (1869-1949) (11 μέλη) και γ) του μαθητή του στην εκκλησιαστική σχολή Κρήτης, Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο και Επίκουρο καθηγητή π. Κωνσταντίνου Κωστάκη (3 μέλη).
Η βασική συγγραφή και η μελοποίηση του όλου έργου, καθώς και το σύνολο της μελοποιητικής σκέψης στον μεγαλύτερο του όγκο, όπως ήδη έχει αναφερθεί, έγινε από τον συγγραφέα κυρίως κατά τα χρόνια της νεότητας και της πρώιμης συγγραφικής και συνθετικής του περιόδου κατά τα έτη 1967-1973, όταν ο ίδιος υπηρετούσε στην Εκκλησιαστική Σχολή Πάτμου. Ένας μεγάλος αριθμός μελών μελοποιήθηκε επίσης πριν από λίγα χρόνια, όπως αναφέρεται και στο εισαγωγικό του σημείωμα, έπειτα από αίτημα της οσιολογιωτάτης Καθηγουμένης Μακρίνης μοναχής και των μοναζουσών της Ιεράς Μονής της Παναγιάς Έβρου, με την παράκληση ότι στο όλο έργο που επρόκειτο να εκδοθεί, εκτός από τα δοξαστικά του ετήσιου εορτολογικού κύκλου που ήδη είχαν εκδοθείσε παλαιότερα έντυπα,θα συμπεριλαμβάνονταν για πρώτη φορά εορτάζοντες Άγιοι, οι οποίοι τιμώνται ιδιαιτέρως κατά την διάρκεια του έτους στην μονή. Να αναφέρουμε εδώ ότι σύντομα θα εκδοθεί επίσης το Δοξαστάριο του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου.
Τα δοξαστάρια ή δοξαστικάρια είναι βιβλία έντυπα (παλαιότερα χειρόγραφα) που περιέχουν αποκλειστικά τα δοξαστικά ιδιόμελα των καθημερινών εορτών του όλου ενιαυτού (δεσποτικών, θεομητορικών, μνήμες αγίων) και ονομάζονται έτσι, γιατί προτάσσεται πριν το κεντρικό μέλος η μικρή δοξολογία «Δόξα Πατρί και Υιώ…». Η εξήγηση των μελών και η μεταγραφή τους από την παλαιά στην νέα γραφή (1814) έγινε, από τον Γρηγόριο Πρωτοψάλτη (ακμή περ. 1777-1821) και τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα, εμβριθείς μουσικοί που ενασχολήθηκαν ως γνωστόν,με τη μεταγραφή όλου σχεδόν του παλαιού ρεπερτορίου το οποίο διαδίδεται ευρύτερα.
Την εισαγωγή (οι εισαγωγές των ομοειδών βιβλίων γενικότερα είναι λίαν απαραίτητες, καθότι έχουν γνωστικό, μουσικοφιλολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον) γράφει ο εμβριθής ελλογιμώτατος Επίκουρος καθηγητής της Βυζαντινής Μουσικολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Μανώλης Γιαννόπουλος, ο οποίος παρουσιάζει ενδεικτικά, αναλύοντας και περιγράφοντας ιστορικά και διεξοδικά, τα διάφορα σημαντικά συνθέματα της ψαλτικής τέχνης που γράφτηκαν διαχρονικά από τον ΙΕ΄ έως τον Κ΄ αιώνα, έπειτα από αιτήματα φιλόμουσων, επώνυμων και σημαντικών προσώπων. Είναι γεγονός ότι πολλά από τα μέλη αυτά, ανθολογημένα στα διάφορα έντυπα,κοσμούν σήμερα το όλο συνθετικό ρεπερτόριο της ψαλτικής τέχνης.
Οι μελοποιήσεις του συγγραφέα, βασίζονται στα υμνογραφήματα των επίσημων ακολουθιών που εμπεριέχονται στα 12 Μηνιαία αλλά και σε νεότερες φυλλάδες και έχουν τονιστεί στο νέο αργό στιχηραρικό είδος. Άλλα πάλι μελωδήματα είναι τονισμένα,όπως χαρακτηριστικά αναγράφονται, σε «σύντομο» δρόμο του στιχηραρίου (βλ. Οσίου Συμεών του Θεολόγου), σε «αργόν μέλος» (βλ. Παναγίας Μυρτιδίων), σε «αργότερον» (Χριστουγέννων)σε «εκκλησιαστικόν μέλος» (βλ. Παναγίας των Μυρτιδίων), ενώ υπάρχουν και μέλη σε αναλυτική γραφή (Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Περιέχουν πλούτο μελωδικών γραμμών, που τηρούν κατά τη διάρκεια της μελισματικής τους δομής, τους κανόνες της μελοποιίας, αποδίδοντας το ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από την απόλυτη και ακριβή απόδοση των εννοιών του κειμένου, όπου «η μελωδία ερμηνεύει την των λόγων διάνοιαν» όπως μας διδάσκει ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης. Μέσα από την πλοκή του μέλους, είναι έκδηλη η έντεχνη επεξεργασία των θέσεων και της μουσικής φόρμας του αργού είδους του νέου στιχεραρίου.
Η ακαταμάχητη μουσική εμπειρία του συνθέτη, με την βαθειά γνώση και συναίσθηση του εκκλησιαστικού μουσικού κειμένου, συνεπικουρούμενη κατά το «άνωθεν δοθέν δώρημα», μελουργεί κατά το παραδεδομένο τρόπο και πρότυπο των μουσικών παραδοσιακών γραμμών και θέσεων, κατά την παράδοση του δοξαστα[τικα]ρίου του Πέτρου Πελοποννησίου, και υπακούει με ευλάβεια τη ρήση του Μ. Αθανασίου «τετύπωκεν εμμελώς τας ωδάς ψάλλεσθαι».
Η ίδια αυτή παράδοση, διατηρήθηκε ως γνωστόν και στις μετέπειτα ομοειδείς εκδόσεις του Χουρμουζίου, του Στεφάνου Λαμπαδαρίου και του Παναγιώτη Κηλτζανίδου. Ωστόσο ο συγγραφέας δράττεται της ευκαιρίας εξ αιτίας της Καλύμνιας καταγωγής του, με την τόσο πλούσια μουσική παράδοση τόσο στη ψαλτική τέχνη όσο και στη παραδοσιακή μουσική, εκτός από τις προσωπικές συνθετικές του δημιουργίες, να χρησιμοποιεί στα συνθέματά του τοπικές παραδόσεις καθιστώντας το έργο του,τόσο στις τωρινές όσο και στις μετέπειτα γενεές ψαλτών, ιδιαίτερα σημαντικό με ιστορική προοπτική, συνέπεια και διάρκεια.
Το δίτομο έργο του κ. Γεωργίου Χατζηθεοδώρου, απαραίτητο για κάθε ενδιαφερόμενο υπηρέτη – διάκονο του αναλογίου, ενδυναμώνει και εμπλουτίζει την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία της ορθοδόξου εκκλησιαστικής μας μουσικής και ταυτόχρονα μας δηλώνει με το περιεχόμενό του, ότι η διατήρηση και η διάδοση της ψαλτικής παράδοσης, αποτελεί κυρίως σήμερα, μονόδρομο απαράκαμπτο, προσδίδοντας, για να μεταφέρω εδώ την φράση του Κωνσταντίνου Ψάχου,«ζωογόνον αύρα εν μέσω ερήμου καυστικής».
