H αξία της ζωής του κάθε ανθρώπου κατά την Θεολογία της Εκκλησίας
31 Ιανουαρίου 2020Αυτό το οποίο διαπιστώνουμε εμπειρικά είναι ότι μέσα στις κοινωνίες που διοικούνται με τις αρχές των πολιτικών συστημάτων που γέννησε η δυτική φιλοσοφία και η Νεωτερικότητα, δεν εξαλείφθηκε ο βιασμός της ανθρώπινης ζωής ο οποίος εκφράζεται με διάφορους τρόπους όπως ο πόλεμος, οι πολιτικές δολοφονίες, η βία, η κοινωνική αδικία που συνεπάγεται τον θάνατο εκατομμυρίων υποσιτισμένων ανθρώπων, οι αμβλώσεις, η θανατική ποινή, κ.α. Αναφέρει ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ: «Η γήινη ατμόσφαιρα αποπνέει οσμή αίματος. Όλος ο κόσμος τρέφεται καθημερινά με ειδήσεις για φόνους ή βασανιστήρια των ηττημένων σε αδελφοκτόνες συγκρούσεις. Τα σκοτεινά νέφη του μίσους καλύπτουν από τα μάτια μας το Ουράνιον Φως. Μόνοι τους οι άνθρωποι δημιουργούν για τον εαυτό τους την κόλασή τους. Χωρίς την ολοκληρωτική αλλαγή και μεταμόρφωσή μας μέσω της μετάνοιας, δεν θα έλθει η λύτρωση του κόσμου»[1].
Ο Πιλάτος, απευθυνόμενος προς τον Ιησού Χριστό, τού έθεσε το ερώτημα: «τί ἐστιν ἀλήθεια; » (Ιωάν.18,38). Το συγκεκριμένο ερώτημα δεν απασχόλησε μόνο τον Πιλάτο, αλλά είναι ένα πανανθρώπινο ερώτημα και διατυπώνεται με αγωνία από τους ανθρώπους κάθε εποχής. Ενώ τα πολιτικά συστήματα και οι διάφορες κοινωνικές ιδεολογίες αναζητούν την αλήθεια σε ιδέες και αφηρημένος προτάσεις, για την χριστιανική θεολογία η αλήθεια μήτε ιδεολογία είναι, μήτε αντικειμενοποιημένη αξία, αλλά πρόσωπο, ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός[2], «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή (Ιωάν. 14,6)», και κατά συνέπεια ο κατ΄ εικόνα του Θεού Λόγου δημιουργημένος άνθρωπος. Ο άνθρωπος ως δημιούργημα κατ’ εικόνα του δημιουργού Θεού είναι και αυτός πρόσωπο και η ζωή του έχει αυταξία[3]. Αυτή την αλήθεια, ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ την ονόμασε υποστατική αρχή[4]. Η υποστατική αρχή σχετίζεται με το Είναι του Θεού. Αναφέρει ο άγιος Σωφρόνιος : «Η υπόστασις συνιστά την εσωτάτην αρχήν του Απολύτου Είναι, την αρχικήν και τελικήν Αυτού διάστασιν: “Εγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ” (Αποκ. α’ 8, κβ’ 23)[5]… Ο Θεός αποκάλυψε στον Μωυσή το όνομά Του: Ἐγώ εἰμι ὁ ὤν. Αποκαλύφθηκε ως Είναι και ως πρόσωπο ή υπόσταση. Δια τον άνθρωπον, την εικόνα του Υψίστου η λέξις αύτη “Ἐγώ” μαρτυρεί την αρχή της υποστάσεως μέσα μας»[6]. Εφόσον ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν Αυτού, τότε κατά συνέπεια «εν τω ανθρώπω ωσαύτως, τη εικόνι του Υποστατικού Θεού, η αρχή της υποστάσεως είναι αυτός “ὁ κρυπτὸς τῆς καρδίας ἄνθρωπος ἐν τῷ ἀφθάρτῳ τοῦ πραέος καὶ ἡσυχίου πνεύματος, ὅ ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πολυτελές» (Α’ Πέτρ. γ’ 4)”»[7].
Ο Ιησούς Χριστός δεν είναι μόνο η Αλήθεια, αλλά και η Ζωή (Ιωάν.14,6), «Ζωή άναρχος υπό ουδενός περιοριζομένη, αδέσμευτος, συναϊδιος τω Πατρί, αχώριστος απ’ αυτού και αδιαίρετος»[8]. Επομένως, όχι μόνο η αλήθεια είναι πρόσωπο αλλά και η ζωή είναι πρόσωπο και αυτό σημαίνει ότι η αξία της ζωής δεν ταυτίζεται με κάτι το αφηρημένο, με την υποτιθεμένη ιδέα μιας αφηρημένης ανθρωπότητας, με ένα αφηρημένο και απρόσωπο κοινωνικό σύνολο αλλά με τον συγκεκριμένο άνθρωπο που βρίσκεται και κινείται στον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και έχει τα συγκεκριμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Αυτό έχει τεράστιες συνέπειες.
Για τη χριστιανική θεολογία, αξία έχει η ζωή του κάθε ανθρώπου, όχι αόριστα και αφηρημένα αλλά του ανθρώπου που αποτελεί αντικείμενο της καθημερινής εμπειρίας. Στη χριστιανική θεολογία η ανθρώπινη ζωή δεν έχει αξία κατ΄ επιλογήν (à la carte) και γι΄ αυτό το λόγο άλλωστε συμβαίνει και το παράδοξο, με τα κοσμικά δεδομένα, η ζωή των δημίων και των διωκτών των χριστιανών να έχει την ίδια αξία με αυτή των μαρτύρων (όπως ο Χριστός προσευχήθηκε για τους σταυρωτές Του έτσι και οι άγιοι μάρτυρες προσεύχονται για τους δημίους τους). Αυτή η ριζοσπαστική θεώρηση έρχεται σε αντίθεση με ορισμένα ακραία πολιτικά συστήματα και θεωρίες οι οποίες θεωρούν άκρως θεμιτή την εξόντωση, ακόμη και τη δολοφονία των πολιτικών τους αντιπάλων προς χάριν και όφελος των δήθεν δικαιωμάτων ενός αφηρημένου κοινωνικού συνόλου. Η ακραία αυτή θεώρηση από ορισμένες πολιτικές θεωρίες εκφράζει εξάπαντος μια μανιχαϊστική κατηγοροποίηση των ανθρώπων σύμφωνα με την οποία όσοι δεν αποδέχονται τις δικές μας ιδέες είναι από τη φύση τους κακοί και πρέπει να εξαφανιστούν.
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
