«Για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία»

Προς Το Χριστεπώνυμον Πλήρωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

«Ευαγγελίζου γη, χαράν μεγάλην» ψάλλουμε σήμερα οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στους Ναούς μας, για να τιμήσουμε τον Ευαγγελισμό της Υπεραγίας Θεοτόκου. Και ταυτοχρόνως, σε κοινή εορτή, ο Ελληνισμός πανηγυρίζει την Επέτειο του 1821. Την έναρξη της Μεγάλης Ελληνικής Επαναστάσεως. Του ιερού Αγώνα της απροσμέτρητης αποφασιστικότητας, τόλμης, θάρρους και θυσίας για την ελευθερία.

Οι πρόγονοί μας, οι γενναίοι Φιλικοί, οι πρωταγωνιστές του Αγώνα, οι μαχητές της απελευθερώσεως, είχαν από την προηγούμενη χρονιά, ήδη από το 1820, ορίσει την ημέρα του Ευαγγελισμού, ως ημέρα του απελευθερωτικού ξεσηκωμού. Ήθελαν έτσι να εκφράσουν με τον πιο δυνατό και συμβολικό τρόπο τους άρρηκτους δεσμούς μεταξύ της Ορθοδοξίας και του Γένους. Οι Έλληνες πολέμησαν για την Πίστη και την Πατρίδα.

Η Ελληνική Επανάσταση δεν μοιάζει με καμμία άλλη επανάσταση της εποχής. Αξιοποιεί μεν ιδέες από άλλα επαναστατικά κινήματα των χρόνων εκείνων, αλλά δεν είναι αντίγραφο καμμιάς. Είναι επανάσταση με εθνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Έχει ως κίνητρο την απελευθέρωση των Ελλήνων από τους Οθωμανούς. Έχει ως πνευματικό στήριγμα την πίστη στην θεία Πρόνοια και τον σεβασμό προς τους πολυάριθμους Νεομάρτυρες, που βρήκαν θάνατο ομολογώντας την πίστη τους στον Χριστό.

«Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», έγραφε στην Προκήρυξη της 24ης Φεβρουαρίου του 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης.

Το φρόνημα και η πίστη των Αγωνιστών του ‘21 υπάρχει μέσα στον λόγο και στις πράξεις τους. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έβαλε τον Σταυρό στην πρώτη σημαία που πρόχειρα κατασκεύασε. Χαρακτηριστικά ο ίδιος είπε, μετά την απελευθέρωση, στους μαθητές του πρώτου Γυμνασίου της Αθήνας: «Όταν πήραμε τα όπλα, πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος».

Και ο Σαμιώτης λόγιος Γεώργιος Κλεάνθης, κατέγραψε με στίχους τα ιδανικά των Αγωνιστών: «Για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία».

Στα Συντάγματα των Εθνικών Συνελεύσεων του Αγώνα, υπάρχει στο Προοίμιο η φράση η οποία και σήμερα διατηρείται στο Σύνταγμά μας: «Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος!».

«Η Ελληνική Επανάσταση είναι η πιο πνευματική επανάσταση που έγινε στον κόσμο. Είναι αγιασμένη», επισημαίνει ο Φώτης Κόντογλου. Και συνεχίζει: «Στην Πόλη κρεμάστηκε ο Πατριάρχης Γρηγόριος, ανοίγοντας πρώτος το μαρτυρολόγιο της Επανάστασης. Ο Αθανάσιος Διάκος πολέμησε σαν νέος Λεωνίδας και σουβλίστηκε για την πίστη του. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Ησαίας Σαλώνων, ο Ρωγών Ιωσήφ, ο Παπαφλέσσας… και άλλοι πολλοί πολεμήσανε για την αγιασμένη πατρίδα τους. Στην Τριπολιτσά κλειστήκανε στη φυλακή κατά την Επανάσταση οι δεσποτάδες του Μοριά και οι περισσότεροι πεθάνανε με αβάσταχτα μαρτύρια. Το ίδιο και στην Πόλη, φυλακωθήκανε και κρεμαστήκανε πολλοί δεσποτάδες».

Οι πρωτεργάτες του 1821, ήσαν Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Είχαν συνείδηση της διαχρονικής συνέχειας του Ελληνισμού. Το ομολογούν απερίφραστα οι ίδιοι. Το λόγο τους ακούμε και σήμερα να αντηχεί. «Γι’ αυτά πολεμήσαμε», έλεγε ο Μακρυγιάννης, δείχνοντας σπασμένες αρχαίες κολώνες. Και ο πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδος, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ήθελε τα ελληνόπουλα να λαμβάνουν παιδεία ελληνορθόδοξη με κείμενα Χριστιανικά και Αρχαία Ελληνικά.

Τιμούμε σήμερα όλους αυτούς, γνωστούς και αγνώστους ήρωες που με αυτοθυσία αγωνίσθηκαν και έπεσαν για την Ελευθερία μας. Κληρικούς και λαικούς, άνδρες και γυναίκες, οπλαρχηγούς στην στεριά, ναυτικούς στην θάλασσα. Τιμούμε σήμερα, Έλληνες και Φιλέλληνες.

Στους πρωτεργάτες και τους οραματιστές, σε εκείνους οι οποίοι σχεδίασαν και σε εκείνους οι οποίοι πραγματοποίησαν το έπος του 1821, δεν οφείλουμε μόνο πολλά, οφείλουμε τα πάντα· την μετέπειτα ιστορική και εθνική ύπαρξή μας.

Σε ένα χρόνο συμπληρώνονται 200 έτη από την Επανάσταση. Εν όψει του 2021, η Εκκλησία μας προετοιμάζεται για να τιμήσει με τον τρόπο που αρμόζει την μεγάλη αυτή Επέτειο. Για να ξαναφέρουμε στην μνήμη τα γεγονότα. Για να συναντηθούμε με τις αξίες που τροφοδότησαν το επαναστατικό φρόνημα, την μαχητικότητα, τον πατριωτισμό και τα δημοκρατικά ιδανικά των Αγωνιστών.

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, από το 2012, έχει ξεκινήσει την διοργάνωση δέκα επιστημονικών συνεδρίων για την περίοδο της Τουρκοκρατίας και το 1821. Στο τέλος του 2021 θα κυκλοφορηθούν οι δέκα τόμοι των Πρακτικών με όλες τις εισηγήσεις και θα είναι στην διάθεση κάθε αναγνώστη.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, έχει προγραμματισθεί, και ήδη υλοποιείται, η διοργάνωση μαθητικών διαγωνισμών για την προετοιμασία βίντεο μικρής διαρκείας από μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίων. Τα θέματα αφορούν στην ζωή και στην δράση μεγάλων μορφών της προεπαναστατικής, της επαναστατικής και της μετεπαναστατικής περιόδου.

Προσφέρονται δε νέα κατηχητικά βοηθήματα σε γονείς και κατηχητές, ώστε να μαθαίνουν τα παιδιά μας με κατανοητό και ευχάριστο μαζί τρόπο, την Ελληνική Ιστορία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος σε συνεργασία με τις κατά τόπους Ιερές Μητροπόλεις έχει προγραμματίσει σειρά λατρευτικών, επιστημονικών, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων για το έτος 2021, ώστε να διαδοθεί στις τοπικές κοινωνίες το Χριστιανικό και πατριωτικό μήνυμα του 1821, μέσα στην πληρότητά του.

Ο κόσμος εξελίσσεται. Αλλάζει. Οι κοινωνίες μεταβάλλονται. Η Ελλάδα προχωράει. Εμείς, ως απόγονοι των Ελλήνων που απελευθέρωσαν «μια χώρα μικρή· ένα πέτρινο ακρωτήρι στην Μεσόγειο» (Γ. Σεφέρης), έχουμε πάντα την ανάγκη να κοινωνούμε το «αθάνατο κρασί του ‘21».

Προχωρούμε με επίγνωση των εξελίξεων, των απαιτήσεων και των αναγκών της εποχής μας. Στην πορεία αυτή, κρατούμε στην ψυχή μας ζωντανό τον σεβασμό των προγόνων μας προς τον Χριστό και την Ελλάδα.

Σήμερα η πατρίδα μας και η ανθρωπότητα ολόκληρη αντιμετωπίζει την πανδημία του κορωνοιού. Στους Ιερούς Ναούς μας προς αποφυγή των συναθροίσεων και της μεταδόσεως της νόσου δεν τελούνται τα Ιερά και Ζωηφόρα Μυστήρια. Η ενότητά μας αποκτά την χάρη των Αγίων Νεομαρτύρων μέσα από την θερμουργό πίστη μας, την προσευχή μας, την μελέτη του Ευαγγελίου, την υπομονή και την αγάπη μας. Οι Ορθόδοξοι Έλληνες στεκόμαστε όρθιοι με υπευθυνότητα, έχοντας την ελπίδα μας στον Θεό. Όπως το Γένος μας άντεξε την καταπίεση της μακράς δουλείας με πίστη και με προσευχή και ανέστη, έτσι και σήμερα θα αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο για την υγεία μας με σταθερή την πίστη μας, ευαγγελιζόμενοι το φως της Αναστάσεως του Κυρίου μας.

Το 1821 μας εμπνέει. Ως ανεξάντλητη πηγή και πρόσκληση εγρηγόρσεως. Έχουμε χρέος ποτέ να μη λησμονούμε…

Αιωνία η μνήμη των υπέρ Πίστεως και Πατρίδος ευκλεώς αγωνισαμένων και ηρωικώς πεσόντων!

†Ο Αθηνών Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος

† Ο Θεσσαλονίκης Άνθιμος
† Ο Παραμυθίας, Φιλιατών και Γηρομερίου Τίτος
† Ο Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ο Τριφυλίας και Ολυμπίας Χρυσόστομος
† Ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ο Λευκάδος και Ιθάκης Θεόφιλος
† Ο Θηβών και Λεβαδείας Γεώργιος
† Ο Παροναξίας Καλλίνικος
† Ο Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ο Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνος
† Ο Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου Στέφανος
† Ο Σισανίου και Σιατίστης Αθανάσιος
Ο Αρχιγραμματεύς
† Ο Ωρεών Φιλόθεος