Το είδος της προσευχής. Η κατά μόνας προσευχή με το Όνομα του Ιησού

21 Απριλίου 2020

Όσον αφορά το είδος της προσευχής, που ευνοούμαστε να ακολουθήσουμε, παύει να είναι η κοινή προσευχή με τις ακολουθίες στο χώρο του ναού. Η κατά μόνας προσευχή με το Όνομα του Ιησού, έρχεται να παίξει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην καλλιέργεια του ανθρώπινου πνεύματος. Ο οντολογικός σύνδεσμος του Ονόματος του Ιησού με Αυτόν τον Ίδιο[1], Το καθιστά μέγα, όπως μέγιστη είναι και η προσευχή με το Όνομα Αυτό, από το ένδον ταμείον, το βάθος της καρδιάς. Το Όνομα του Ιησού λειτουργεί σαν γέφυρα[2], που συνδέει τον άνθρωπο με το Θεό. Αγιάζει όλο τον άνθρωπο καίγοντας μέσα του τα πάθη. Αποτελεί «τείχος υψηλόν φρουρίου»[3], «ένδυμα της ψυχής»[4]για την σωτηρία του εραστή της Άνω Χώρας. Μέσα από την συνειδητή επίκληση και επικοινωνία, σιγά-σιγά, η ύπαρξή μας «διαποτίζεται με την πραγματικότητα, δηλαδή τη γνώση που περιλαμβάνεται στο Όνομά Αυτό. Και αυτή η γνώση είναι σημαντική για την αιώνια ζωή, όπως ο Ίδιος είπε: “Αύτη δε εστιν η αιώνιος ζωή, ίνα γινώσκωσί σε τον μόνον αληθινόν Θεόν και όν απέστειλας Ιησούν Χριστόν” (Ιωαν. 17,3)»[5]. Στο Πρόσωπο του Ιησού-Χριστού, συναντώνται ο Θεός και ακέραια η ανθρώπινη φύση. «Για να μπορέσουμε να εισχωρήσουμε στον κόσμο αυτής της πληρότητας του Όντος, πρέπει να τον δεχθούμε μέσα μας με τέτοιο τρόπο, ώστε η ζωή Του να γίνει και δική μας –κι αυτό με την επίκληση του Ονόματός Του σύμφωνα με τις εντολές Του»[6]. Η προσευχή πρέπει να προσφέρεται και να προφέρεται με την αίσθηση «ότι βρισκόμαστε σε θανάσιμο κίνδυνο»[7] απώλειας και επιστροφής στο μηδέν. Στην πράξη της προσευχής «ο νους και η καρδιά ενώνονται και ζουν μαζί την αποκάλυψη που δωρήθηκε από το Θεό…Η αγάπη και η γνώση ενώνονται σε μια οντολογική ένωση»[8]. Τότε «το θείο Πνεύμα οδηγεί την καρδιά να ευσπλαχνιστεί όλη την κτίση και τότε η προσευχή γίνεται ένα “βασίλειον ιεράτευμα” (Πέτρ. 2,9)»[9]. Ο προσευχόμενος «περιπτύσσεται το παν, γίνεται παγκόσμιος»[10]. «Συμπάσχων μετ΄οδύνης και προσευχόμενος (ο μετανοών) μετά κλαυθμού υπέρ του κόσμου, δεν αποβαίνει θύμα της αδιεξόδου απογνώσεως, του ανεπανορθώτου ολέθρου[11],αλλά βιώνει στην προσευχή «την βαθμιαία μετάβαση εκ των ατομικών μορφών της υπάρξεως εις την υποστατικήν μορφήν του είναι εν τώ αιωνίω Θεώ»[12]. Όλοι αυτοί οι λόγοι οδηγούν τον άγιο Σωφρόνιο στην διατύπωση ότι «δεν υπάρχει υψηλότερη και τελειότερη πνευματική εργασία»[13] μα ούτε και «δυσχερέστερος αγώνας από αυτήν»[14].

Κατά τον άγιο Σωφρόνιο οι σύγχρονοι άνθρωποι γίνονται ολοένα και λιγότερο ικανοί γι’αυτό το είδος της προσευχής. Η εντεινόμενη διανοητική δραστηριότητα των ανθρώπων, με την σχεδόν συνεχή διέγερση του νου και της φαντασίας από το πλήθος των κάθε είδους εντυπώσεων, με την ταυτόχρονη συναισθηματική συμμετοχή τους σε όλα τούτα, εμποδίζουν ανελέητα την αναγωγή σε εκείνη την ησυχία του νου και την ηρεμία της καρδιάς, που είναι πράγματα απολύτως απαραίτητα για την προσευχή[15]. Την προσευχή ως αίσθηση του Θεού στο βάθος της συνειδήσεως ως Εκείνον που γεμίζει με την παρουσία Του τα πάντα[16]. Την προσευχή ως «εσωτερική πράξη του πνεύματός μας»[17] και όχι ως προφορά των τυπικών προσευχών του Όρθρου, του Εσπερινού ή των Ψαλμών, γεγονός όχι άνευ αξίας,αλλά «τελείως ανεπαρκές, που καθόλου δεν εξαντλεί το θέμα της προσευχής»[18], σύμφωνα με τον άγιο.«Όλο το νόημα της ζωής βρίσκεται στο να ζει ο νους και η καρδιά μας με τον Θεό»[19].Να γίνει«η καρδιά μας ναός του Κυρίου και ο νους θρόνος Του».Να γίνει ο Θεός η ζωή μας.Όταν η προσευχή με το Όνομα του Ιησού, «Κύριε Ιησού Χριστέ, υιέ του Θεού, ελέησον με τον αμαρτωλό» γίνει αδιάλειπτη και ριζώσει στα βάθη της καρδιάς τότε ο κόσμος ολόκληρος μεταβάλλεται σε ναό του Θεού[20].

Κύριε Ιησού Χριστέ, Μονογενές Υιέ του Ανάρχου Σου Πατρός, διάνοιξε τους οφθαλμούς της εσκοτισμένης ψυχής μου, για να δω συνετά Εσένα, τον Δημιουργό και Θεό μου.

Σε παρακαλώ: Μη με απορρίψεις από το πρόσωπό Σου, αλλά, παραβλέποντας όλη την αθλιότητά μου, όλην την ταπεινότητά μου, φανέρωσέ μου το Φως Σου, ω Φως του κόσμου, και δος μου να γνωρίσω την αγάπη Σου προς τον άνθρωπο.

Ω, γλυκύτατε Χριστέ, που εξαπέστειλες από τον Πατέρα στους αγίους μαθητές και Αποστόλους Σου το Πνεύμα το Άγιο, Αυτό, Αγαθέ, κατάπεμψε και σε μας τους αναξίους και έτσι δίδαξέ μας τη γνώση Σου και φανέρωσέ μας τις οδούς της σωτηρίας Σου.

Λάμψε σε μένα, ο Θεός, ο Θεός μου, το Φως Σου το αληθινό, για να δω και εγώ στο Φως Σου τη Δόξα Σου ως Μονογενούς παρά Πατρός, και να μορφωθεί μέσα μου η Εικόνα Σου η ακατάληπτη, σύμφωνα με την οποία δημιούργησες κατ΄αρχάς τον άνθρωπο.

Ω, ο Θεός, ο Σωτήρας μου, το Φως του νου μου και το Κραταίωμα της ψυχής μου, ας σκηνώσει σε μένα η αγαθότητά Σου, για να παραμένω και εγώ αδιάλειπτα σε Σένα, φέροντας παντοτινά μέσα μου το Πνεύμα Σου, το Άγιο, ώστε να δώσει σε μένα να ομοιωθώ μαζί Σου, τον μόνο Κύριό μου, όπως ομοιώθηκαν μαζί Σου όλοι οι ανά τους αιώνες άγιοί Σου»[21].

Καμία πανδημία δεν μπορεί να επιφέρει το θάνατο ουδενός προσώπου, αν αυτό δεν αποτελεί θέλημα του Θεού, ο Οποίος παραλαμβάνει καθένα από τα πλάσματά Του πλήρες ημερών. Αντίθετα η απειλή της πανδημίας μπορεί να λειτουργήσει προς την κατεύθυνση των ευχών της Εκκλησίας για απαλλαγή του ανθρώπου «από αιφνιδίου θανάτου», παροτρύνοντας προς την πορεία του αγώνα για τη σωτηρία από τον θάνατο της αμαρτίας. Και η σωτηρία αυτή «έρχεται διά της αποδοχής του Χριστού,… την οποία Αυτός ο Ίδιος αναμένει εξ ημώνΌταν πιστεύσωμεν εις Αυτόν ως την Αλήθειαν του ακαταλύτου Είναι, τότε το Πνεύμα του Θεού ανάγει ημάς εις τον χώρον του Θείου Φωτός»[22].

Κατά την Σαρακοστή, που διανύουμε, ο καθένας μας ζει και θα ζήσει δύσκολες στιγμές. Ακριβώς τώρα είναι αναγκαίο να θυμόμαστε τον Χριστό, που πέρασε στην έρημο σαράντα δύσκολες ημέρες και σαράντα δύσκολες νύχτες[23]. Αλλά να μην ξεχνάμε επίσης πως «αν επάνω στη γη ομοιωθήκαμε με Αυτόν όπως Εκείνος ήταν, τότε θα είμαστε όμοιοι με Αυτόν και στην άναρχη αιωνιότητά Του»[24].

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

 

Παραπομπές:

[1] Βλ. Αρχιμ. Σωφρόνιος, Η Ζωή Του ζωή μου, σελ. 150,154.

[2] Βλ. Αρχιμ. Σωφρόνιος, Η Ζωή Του ζωή μου, σελ. 150.

[3]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Περί προσευχής, σελ. 167.

[4]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Περί προσευχής, σελ. 163.

[5]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Η Ζωή Του ζωή μου, σελ. 155.

[6]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Η Ζωή Του ζωή μου, σελ. 156.

[7]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Η Ζωή Του ζωή μου, σελ. 181.

[8]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 184.

[9]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 187.

[10]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 196.

[11]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Περί προσευχής, σελ. 91.

[12]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Περί προσευχής, σελ. 86.

[13]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 135.

[14]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Αγώνας Θεογνωσίας, σελ. 136.

[15] Βλ. Αρχιμ. Σωφρόνιος, Γράμματα στη Ρωσία, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 2009, σελ. 75.

[16] Βλ. Αρχιμ. Σωφρόνιος, Γράμματα στη Ρωσία, σελ. 75.

[17] Αρχιμ. Σωφρόνιος, Γράμματα στη Ρωσία, σελ. 74.

[18] Αρχιμ. Σωφρόνιος, Γράμματα στη Ρωσία, σελ. 74· βλ. Ο Γέροντας Σιλουανός, σελ. 103.

[19] Αρχιμ. Σωφρόνιος, Γράμματα στη Ρωσία, σελ. 78.

[20] Αρχιμ. Σωφρόνιος,Ο Γέροντας Σιλουανός, σελ. 103.

[21]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Γράμματα στη Ρωσία, σελ. 78.

[22]Αρχιμ. Σωφρόνιος, Οψόμεθα, σελ.334.

[23] Βλ. Αρχιμ. Σωφρόνιος,Οικοδομώντας, τομ. Γ’, σελ. 172.

[24]Αρχιμ. Σωφρόνιος,Οικοδομώντας, τομ. Γ’, σελ. 170.