Άγιοι θεραπευτές των ψυχών και των σωμάτων. Θαυμαστές «δυνάμεις», «σημεία», «τέρατα και θαυμάσια»

Μελετώντας κανείς τον βίο των αγίων της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας διαπιστώνει πολλές περιπτώσεις που ξεπερνούν τα ανθρώπινα μέτρα και άπτονται των θαυμαστών σημείων. Σχετικά με αυτό, πολλοί άγιοι επιτέλεσαν θαύματα και για τον λόγο αυτό θεωρούνται προστάτες συγκεκριμένων ασθενειών. Σύμφωνα με την αντίληψη των πρωτόγονων, οι ασθένειες προέρχονταν από υπερφυσικές δυνάμεις, γι’ αυτό κατέφευγαν σε μάγους για τη θεραπεία τους. Στην αρχαία Ελλάδα, επίσης, οι ασθένειες ήταν θεόσταλτες και η αντιμετώπισή τους συνδεόταν με ιεροτελεστίες.

Στην Παλαιά Διαθήκη προβάλλονται η αγάπη και η ευσπλαχνία του Θεού για τον «πάσχοντα» άνθρωπο, ενώ κατά τους βυζαντινούς χρόνους (330-1453), με την υιοθέτηση του χριστιανικού δόγματος, η θεραπεία των ασθενειών σχετιζόταν περισσότερο με την πίστη του ασθενούς και την παρέμβαση της Θείας Χάριτος στη ζωή του. Στη συνέχεια, για τους Πατέρες της Εκκλησίας ο πόνος, σωματικός ή ψυχικός, αποτελεί έκφραση της θείας πρόνοιας, ένα παιδαγωγικό μέσο μέσω του οποίου δίνεται η δυνατότητα στον άνθρωπο να αναγεννηθεί πνευματικά και να τελειωθεί ηθικά.

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι μία από τις πιο σημαντικές διακονίες του Ιησού Χριστού πάνω στη Γη είναι αυτή του «ιατρού των ψυχών αλλά και των σωμάτων», θεραπεύοντας ανθρώπους με σωματικά και πνευματικά προβλήματα. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά των ευαγγελίων ότι ο ίδιος ο Κύριος απλώνει το χέρι στον λεπρό που του ζητάει να τον θεραπεύσει (Λουκ. 5, 12-15). Επιπλέον, αναφέρεται ότι ο Χριστός πριν από την Ανάληψη διαβεβαίωσε τους μαθητές Του πως μεταξύ των άλλων θαυμαστών σημείων που θα κάνουν είναι ότι «επί αρρώστους χείρας επιθήσουσι και καλώς έξουσι» και τους παραχώρησε εξουσία να θαυματουργούν στο όνομά Του και στο όνομα του Θεού Πατέρα («ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπρούς καθαρίζετε»). Περαιτέρω, στα Ιερά Ευαγγέλια τα θαύματα χαρακτηρίζονται «δυνάμεις», «σημεία», «τέρατα και θαυμάσια», και φανερώνουν τη δύναμη του Κυρίου και την αγάπη Του προς τον άνθρωπο.

Στους αιώνες του Νέου Ελληνισμού, από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) έως και το πρόσφατο παρελθόν, ο λαός κατέφευγε στη βοήθεια των αγίων για την αντιμετώπιση ασθενειών. Σχετικά με αυτό, εκτός από τη θαυματουργική επέμβαση του ίδιου του Ιησού και της Παναγίας στη ζωή των ανθρώπων, στους Βίους των Αγίων αναφέρονται πολλά ιαματικά χαρίσματα για την αντιμετώπιση επιδημιών και λοιμωδών νοσημάτων.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για την αντιμετώπιση της πανώλης – πανούκλας από τους αγίους Αναργύρους, τον άγιο Βησσαρίωνα, τον άγιο Γεώργιο, τον άγιο Θεόδωρο τον Βυζάντιο και τον άγιο Χαράλαμπο, της χολέρας από τον άγιο Σπυρίδωνα, της ελονοσίας από τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και τον άγιο Ρηγίνο, της λέπρας από τον όσιο Ζωτικό και τον άγιο Νικηφόρο Λεπρό, της ευλογιάς από την αγία Βαρβάρα, του λοιμού από τον άγιο Δημήτριο και άλλους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα θαυμαστής επέμβασης της Παναγίας αποτελεί η παύση της χολέρας που μάστιζε τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης με τη μεταφορά της Αγίας Ζώνης, το έτος 1864. Ακόμη ένα παράδειγμα είναι η εικόνα της Παναγίας της Τήνου, στην οποία αποδίδεται η εξαφάνιση της πανώλης από το ομώνυμο νησί. Επιπλέον, σύμφωνα με την παράδοση, η Παναγία γλίτωσε τους κατοίκους της Άρτας από την πανώλη το 1816.

Σύμφωνα με τις πηγές, κατά την περίοδο της βασιλείας του Ιουστινιανού (527-565) επιδημία πανώλης έπληξε την αυτοκρατορία και μάλιστα ο ίδιος ο αυτοκράτορας θεραπεύτηκε από θαύμα των αγίων Αναργύρων. Επίσης, η χάρη του αγίου Βησσαρίωνα συνδέεται με την απαλλαγή της Λευκάδας από την πανώλη το 1743. Ο άγιος Γεώργιος, ακόμη, έσωσε τη Ζάκυνθο από την πανώλη με τη θαυματουργική επέμβασή του. Εκτός από αυτό, ο άγιος Θεόδωρος ο Βυζάντιος αναφέρεται ότι έσωσε τους κατοίκους της Λέσβου από ανάλογη επιδημία. Ο άγιος Σπυρίδωνας συνδέεται με τη διάσωση της Κέρκυρας από την πανώλη, τα έτη 1629 και 1673. Είναι γνωστό επίσης ότι στη Θεσσαλονίκη εμφανίστηκε μεγάλος λοιμός, τον οποίο θεράπευσε ο άγιος Δημήτριος, πιθανότατα το έτος 597. Έπειτα, ο άγιος Χαράλαμπος έχει συνδεθεί με την εκδίωξη της πανώλης από διάφορα μέρη του ελλαδικού χώρου.

Οι θεραπευτικές επεμβάσεις των αγίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο πέρασμα των αιώνων κατέδειξε τις δυνατότητες που έδωσε ο Χριστός στον άνθρωπο να υπερβεί τον πόνο και τον θάνατο μέσα από την πίστη και την αγάπη. Η διαπίστωση αυτή κρίνεται περισσότερο επίκαιρη από ποτέ τη σημερινή εποχή που τα επιτεύγματα της Ιατρικής, όσο σπουδαία κι αν είναι, δεν διασφαλίζουν την προστασία της ανθρώπινης ζωής από πλήθος ανίατων ασθενειών.

Ως συμπέρασμα, τη σημερινή εποχή που επικρατεί η άποψη ότι δεν γίνονται θαύματα, και με αφορμή την εμφάνιση του θανατηφόρου κορονοϊού Covid-19,με χιλιάδες θύματα σε όλον τον πλανήτη, καλούμαστε να θεμελιώσουμε την πίστη μας στην εξάλειψη του εγωισμού μας και στην καλλιέργεια της αγάπης προς τον πλησίον, κατά το πρότυπο του Κυρίου, της Παναγίας και των αγίων της Εκκλησίας μας. Έτσι, με τον τρόπο αυτόν θα οδηγηθούμε στην ψυχοσωματική κάθαρσή μας και στην ενίσχυση της πίστη μας για να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες που προκύπτουν στη ζωή μας, και τελικά να οδηγηθούμε στην παραδείσια σωτηρία.