«Μή φοβείσθε, αγαπητοί μου αδελφοί, την μετάνοιαν!»

Ἔχει παρατηρηθεῖ, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἰς τά σωματικά αὐτοῦ ἔργα κλίνει περισσότερον εἰς τόν φόβον παρά εἰς τήν ἐλπίδα. Εἰς τά ἔργα τῆς ψυχῆς, τοὐναντίον, ἐλπίζει μᾶλλον παρά φοβεῖται. Τοῦτο δέ, δέν ἐξηγεῖται ἄλλως, εἰμή μόνον ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὀλίγον ἀγαπᾷ καί φροντίζει ἐλάχιστα διά τήν ἑαυτοῦ σωτηρίαν.

Διά τοῦ ρύπου τής αμαρτίας κωλύεται ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νά ἐνεργῇ ἐντός μας. Διάτοῦτο καί ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ὥρισε τήν περίοδον τῶν νηστειῶν τής Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς νά καθάρωμεν ἑαυτούς διά τῆς μετανοίας καί νά γίνωμεν ἄξιοι νά ὑποδεχθῶμεν τά ζωοποιά πάθη καά τήν ἐκ νεκρῶν λαμπροφόρον ἔγερσιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Διανύοντες ἕκαστος ἐξ ἡμῶν τήν περίοδον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, διανύει, παραλλήλως, μίαν πειρασμικήν πορείαν καί ἓν πνευματικόν ταξίδιον, προορισμός τοῦ ὁποῖου εἶναι τό Πάσχα, ἡ Ἑορτή τῶν Ἑορτῶν. Ἀναγκαῖο καί ἀπαραίτητο ἐφόδιο διά τήν ὁμαλήν καί ἐπιτυχῆ πορείαν τοῦ ταξιδίου αὐτοῦ ἀποτελεῖ ἡ μετάνοια. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, μᾶς συνιστοῦν αὐτήν τήν περίοδον νά στρέψωμεν τό ἐνδιαφέρον μας πρός «τό χωνευτήριον τῆς ἁμαρτίας», κατά τόν Ἱερόν Χρυσόστομον, δηλαδή πρός την ἀληθινήν καί εἰλικρινῆ μετάνοιαν.

Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, ἡ ὁποία μᾶς καλεῖ εἰς μετάνοιαν, δέν μᾶς καλεῖ εἰς αὐτομεμψίαν μόνον. Καί ἡ αὐτομεμψία χρειάζεται, καί ἡ συντριβή χρειάζεται καί τά δάκρυα μετανοίας χρειάζονται, ἀλλά δέν ἀρκοῦν. Προσαπαιτεῖται ἡ χαρά τῆς ὑπό τοῦ Θεοῦ συγχωρήσεώς μας, τό αἴσθημα τῆς ἀπελευθερώσεώς μας ἀπό τά βάρη τῶν δεσμῶν τῆς οἱασδήποτε ἁμαρτίας μας καί ἡ αἴσθησις τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός ἡμᾶς. Ἡ μετάνοιά μας δέν εἶναι κάτι τό ὁποῖον μᾶς στερεῖ τήν χαράν τῆς ζωῆς, ὥστε νά δυσανασχετῶμεν ἀκούοντες τό κήρυγμα τῆς μετανοίας. Ἡ μετάνοια εἶναι τό πρῶτον θέμα τοῦ κηρύγματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ πεμπτουσία τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας.

Ἡ λέξις μετάνοια εἶναι σύνθετος καί δηλοῖ γραμματικῶς τήν ἀλλαγήν τῆς γνώμης καί τῆς διαθέσεως. Ἐκκλησιαστικῶς δέ σημαίνει τήν ἀπόφασιν τοῦ ἀνθρώπου νά ἀπαρνηθῇ τά σφάλματα τοῦ προτέρου βίου του καά νά διορθωθῇ πνευματικῶς, ὡς ἐμπρέπει εἰς χριστιανόν ποθοῦντα τήν ψυχικήν του σωτηρίαν. Ἡ μετάνοια εἶναι θεοφιλής σκέψις, εἶναι νεῦσις Θεοῦ, εἶναι ὑπόδειξις τῆς θείας εὐσπλαχνίας πρός τόν πταίσαντα ἄνθρωπον, εἶναι ἀπαραίτητος εἰς πάντας ἀνεξαιρέτως: κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς, καθ’ ὅτι πάντες εἴμεθα ἁμαρτωλοί κατά τήν Ἁγίαν Γραφήν, τήν λέγουσαν: «τίς ἐστίν ἄνθρωπος ὃς ζήσεται καί οὐχ ἁμαρτήσει». Ἡ μετάνοια εἶναι Θεόπεμπτον εὐεργέτημα διά κάθε ἄνθρωπον. Σταματᾶ τήν καταστροφήν τήν ὁποίαν ἑτοιμάζει ὁ βίος ὁ ἀντιστρατευόμενος εἰς τόν ὀρθόν λόγον, κατά τόν Πλάτωνα.

Ἡ Ἐκκλησία, μεριμνῶσα διά τήν σωτηρίαν καί τήν πνευματικήν τελείωσίν μας, ἀνοίγει εἰς πάντα τά μέλη αὐτῆς τόν παρόντα καιρόν τῆς μετανοίας, προτρέπουσα συγχρόνως αὐτά νά πολεμήσουν τόν φιλόϋλον καί φιλοκτήμονα βίον, ὁ ὁποῖος ὡς βαρύς κλοιός κρατεῖ τήν ψυχήν χοϊκήν καί συρομένην ἐπί γῆς, μή δυναμένην νά ἀνοίξῃ τάς πτέρυγας αὐτῆς πρός τόν οὐρανόν καί τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Μέ τόν τρόπον αὐτόν, διά τῆς μετανοίας, δηλαδή, καί διά τῶν καθαρτικών δακρύων,  ἐνδυόμεθα καί πάλιν τό πρωτόκτιστον κάλλος καί τήν θεοΰφαντον στολήν, τήν ὁποίαν ἀπωλέσαμεν μετά τήν πτῶσιν, περιβληθέντες τόν στολισμόν τῆς αἰσχύνης, καθάπερ φύλλα συκῆς.

Μή φοβεῖσθε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τήν μετάνοιαν!

Ὁ ἄνθρωπος πού εἶχε τήν δύναμιν νά παλαίσῃ κατά τοῦ ἑαυτοῦ του καί νά μετανοήση, ἀποδεικνύει ὅτι εἶχε μέσα του ἕνα ἱερόν σπινθῆρα, τόν ὁποῖον κατέπνιξαν ὡρισμέναι συνθῆκαι τῆς ζωῆς, ὁὁποῖος ὅμως σπινθήρ ἐξεδηλώθη ἔπειτα εἰς μίαν φλόγαν ὑπέρ τοῦ καλοῦ, ὅταν ἔλειψαν τά αἴτια καί ἐπῆλθεν ἡ συναίσθησις τῆς εἰλικρινούς μεταμελείας.

Ἡ μετάνοια ἔχει ἐξαγνιστικήν δύναμιν, καί ἕκαστον δάκρυον αὐτῆς ἐνέχει τήν ἀρετήν τοῦ καθαρμοῦ. Ἀλλ’ ἡ δύναμις καί ἡ ἀρετή αὐτή πρέπει νά εἶναι ἐξακολουθητική καί ὄχι παροδική, διότι ἡ μετάνοια τότε ἔχει ἀξίαν, ὅταν δέν ἀναφέρεται εἰς μίαν μόνον πρᾶξιν, ἀλλ’ ὅταν ἀποτελῇ μίαν συνεχῆ πορείαν. Πορείαν ἀτελεύτητον πρός τήν τελειότητα τοῦ Θεοῦ, πρός τήν ὁποίαν ὀφείλομεν νά τείνωμεν καί νά κινούμεθα συνεχῶς. Ἐπειδή δέ ἡ τελειότης τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄπειρος, ἡ πορεία μας πρός τό καθ᾿ ὁμοίωσιν αὐτῆς εἶναι ἐπίσης ἄπειρος καί ἀτελεύτητος.

Ποτέ δέν εἶναι ἀργά διά νά μετανοήσωμεν!

Βλέπετε τόν ληστήν, ὁ ὁποῖος ἐπί σταυροῦ κρεμάμενος καί συσταυρωθείς μετά τοῦ Θεοῦ καί Λόγου, ἐζήτει τήν συγχώρησιν.

Βλέπετε τήν Ὁσίαν Μαρίαν τήν Αἰγυπτίαν, τῆς ὁποίας τήν ἱεράν μνήμην τιμᾶ σήμερον ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία.

Ἔχομεν πλεῖστα παραδείγματα μετανοίας. Δι’ ἕκαστον ἐξ ἡμῶν, διά λαϊκούς, μοναχούς, κληρικούς.

Ποτέ δέν εἶναι ἀργά!

Ὁ μετανοῶν, προοδεύει συνεχῶς, χαίρεται συνεχῶς διά τάς νέας ἀναβάσεις του, ἱκανοποιεῖται συνεχῶς διά τήν ἀποκτωμένην βαθυτέραν γνῶσιν του περί πάντων. Διά τῆς ἀλλαγῆς τῆς νοοτροπίας του καί τῶν ἀντιλήψεώντου ὁ μετανοῶν κατανοεῖ καλύτερον τόν κόσμον ὅλον, γίνεται σοφώτερος, νουνεχέστερος, διακριτικώτερος, γίνεται ὑψιπέτης καί φίλος τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός εἶναι ἕτοιμος νά δεχθῇ τήν καλήν μετάνοιαν μας καί νά μᾶς βοηθήσῃ νά ἀνασυγκροτηθῶμεν πνευματικῶς. Χαρά γίνεται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι.

Ὅθεν, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἂς οἰκειοποιηθῶμεν τήν πρόσκλησιν τῆς Ἐκκλησίας μας διά μετάνοιαν καί ὑπ᾿ἀμφοτέρας τάς προεκτεθείσας μορφάς της καί ἂς καθάρωμεν ἑαυτούς ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν μας δι᾿ ἐξομολογήσεως, ἂς ἀναθεωρῶμεν δέ συνεχῶς τάς ἀντιλήψεις μας, ὥστε αἱ κρίσεις μας καί οἱ συλλογισμοί μας νά εἶναι ἔνθεοι καί καθαροί, ἀληθεῖς καί δίκαιοι. Εἴθε νά χαρῶμεν μέ πληρότητα τήν χαράν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Γένοιτο.