Ζώντας την Εκκλησία στο σπίτι σήμερα

Στις μέρες μας οι Χριστιανοί περνούν δύσκολες στιγμές εξαιτίας τις πανδημίας η οποία τούς παρεμποδίζει να πηγαίνουν στην εκκλησία ώστε να συμμετέχουν ενεργά στο  πλούσιο καθημερινό λειτουργικό πρόγραμμα τις Μεγάλης  Σαρακοστής.

Είμαστε στην αρχή της Μεγάλης εβδομάδας.  Είναι αρκετό να ακούσεις τις προσευχές να μεταδίδονται μέσω των κοινωνικών δικτύων όπως το Facebook; Πως πραγματικά βιώνουμε αυτές της προσευχές για της ζωές μας δεδομένο ότι σήμερα δεν μας επιτρέπεται να εισέλθουμε στις εκκλησιές λόγω υγείας;

Σε εποχές αντιξοότητας, δίωξης και επιδημίας, επίσης και σε περιόδους ευημερίας, υγείας και ειρήνης, η φωνή του Ιωάννη Χρυσόστομου, απευθυνόμενη στους χριστιανούς της εποχής του, αντήχησε ως εξής: «Ας είναι το σπίτι σας εκκλησία!» (Υπόμνημα στις Πράξεις 26, 3.4).  Πως μπορεί το σπίτι μας να είναι εκκλησία , μια ecclesiα domestica?  Τι εννοούσε ο Χρυσόστομος ; Πώς μπορούμε να βιώσουμε την εκκλησία στο σπίτι;

Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη και γενική συνταγή για όλες τις οικογένειες  σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής αυτού.  Κάθε σπίτι είναι ξεχωριστό όσον αφορά τον τόπο, το χώρο και τον αριθμό τον κατοίκων του…  Αλλά υπάρχουν ευρείες οδηγίες που κάνουν το σπίτι μια οικιακή εκκλησία.  Αν τα ακολουθήσουμε θα βιώσουμε τα βάθη και τα ύψη του χριστιανισμού, την ομορφιά, τη χαρά και την απλότητα της χριστιανής ζωής.

Ποιές είναι αυτές η οδηγίες;

Πρώτα πρέπει να επιβεβαιώσουμε ότι ο στόχος της χριστιανικής μας Ζώης είναι να αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα και να ζήσουμε «εν  Χριστώ».  Για παράδειγμα ο στόχος της ανατροφής τον παιδιών μας δεν περιορίζεται στο να γίνουν «ηθικά» καλοί άνθρωποι στην κοινωνία:  Ευγενικοί, εύγλωττοι και μορφωμένοι .  Ο στόχος μας ως χριστιανικοί γονείς είναι να τους ετοιμάζουμε να μεγαλώνουν με αγιότητα, να γεμίζουν με το Άγιο Πνεύμα και να τηρούν ευλαβικά την αγάπη του Θεού και την αγάπη του πλησίον.  Επίσης θυμόμαστε ότι η εκκλησία δεν περιορίζεται στο πέτρινο κτίριο, αλλά ότι η εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού και εμείς είμαστε τα μέλη Του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μέλη της χριστιανικής οικογένειας διαμορφώνουν μια «μικρή εκκλησία» στο σπίτι.  Τώρα, από πού ξεκινάμε την προσπάθειά μας ώστε να ιδρύσουμε μια εκκλησία στο σπίτι;

Πρώτον, εφόσον η χριστιανική ζωή περιστρέφετε γύρω από την προσευχή, το σπίτι είναι ένας τόπος όπου μαθαίνουμε προσευχή.  Μου έχει μένει αξέχαστη από τις παιδικές μου αναμνήσεις η σκηνή που η γιαγιά μου έλεγε τις πρωινές και βραδινές προσευχές και τους ψαλμούς από μνήμης, ενώ στεκόταν μπροστά στο εικόνισμα, το οποίο ο πάππος μου έφερε από το προσκύνημα του Παναγίου Τάφου ως ευλογία για την οικογένειά του.  Ως εκ τούτου ξεκινάμε την προσπάθειά μας ορίζοντας ένα χώρο, ένα τραπέζι για προσευχή στο σπίτι στο οποίο τοποθετούμε τα εικονίσματα του Κύριου Ιησού Χριστού, της Θεοτόκου, των προστατών των μελών της οικογένειας, του άγιου πολιούχου μας και αλλά εικονίσματα.

Ο πατέρας, η μητέρα και τα παιδιά συνεργάζονται για την διαμόρφωση και την διακόσμηση του συγκεκριμένο  οικογενειακό χώρο.  Αυτό το τραπέζι ή το εικονοστάσι γίνεται ο βωμός του σπιτιού μπροστά στον οποίον εμείς ως οικογένεια στεκόμαστε και προσευχόμαστε στο Θεό.  Όταν προσευχόμαστε μαζί , ο ίδιος ο Κύριος είναι πραγματικά παρών.  Πως γίνεται αυτό;  Ο ίδιος ο Κύριος βεβαιώνει:  «Διότι όπου δυο ή τρεις συγκεντρώνονται στο όνομά μου, είμαι εκεί μαζί τους» (Μθ. 18,20).  Όταν στεκόμαστε να προσευχηθούμε και μαζί καλούμε το Άγιο Πνεύμα να «έρθει και να σκηνώσει  μέσα μας», ο Κύριος Ιησούς έρχεται και μας ευλογεί και η δύναμη της Θέας Χάριτος μας κατακλύζει και ευλογεί όχι μόνο το σπίτι και την οικογένεια αλλά επίσης τη γειτονιά μας, την πόλη, ακόμη και την χώρα μας και ολόκληρο τον κόσμο.  Σήμερα πρέπει να προσευχηθούμε περισσότερο για όλα τα θύματα τις πανδημίας και όλων των παραϊατρικών ομάδων και αξιωματούχων.

Δεύτερον, ποιες προσευχές χρειάζεται να κάνουμε όταν στεκόμαστε μαζί;  Εάν λάβουμε υπόψη για παράδειγμα τις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, γνωρίζουμε ότι είναι διαθέσιμες όχι μόνο σε έντυπα βιβλία αλλά και ψηφιακά, που τις κάνει πιο εύκολες στη χρήση τους.  Παρ όλα αυτά, δεν υπάρχει συγκεκριμένη συνταγή ή κανόνας προσευχής για όλες τις οικογένειες.  Η ποιότητα είναι η βάση, που σημαίνει να επιτρέψουμε τα παιδιά να συμμετέχουν με ειλικρίνεια προσφέροντας προσευχές, να προσκυνούν και να διαβάζουν αποσπάσματα από την Γραφή. Ο πατέρας οδηγεί, η μητέρα συντονίζει, και τα παιδιά βοηθούν.  Ανάβουμε ένα κερί μπροστά στα εικονίσματα  και καίμε αρωματικό θυμίαμα ως ένδειξη τις αγάπης μας και της αφοσίωσής μας στο Θεό και τους αγίους Του.  Ωστόσο είναι αναπόφευκτο  να συμβουλευτούμε τον ιερέα της ενορίας μας για τα αποσπάσματα που πρέπει να διαβάσουμε από τα βιβλία των ακολουθιών ή τους ύμνους που μπορούμε να ψάλουμε.

Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε ως γονείς είναι να μην επιβάλουμε στα παιδιά μας να συμμετέχουν και να τους αναγκάσουμε να προσευχηθούν , αλλά μάλλον να είμαστε το παράδειγμα για να μιμηθούν.  Σιγά σιγά, τα παιδιά θα αρχίσουν να μιμούνται τους γονείς τους.  Επίσης, οι γονείς μπορούν να συζητήσουν το θέμα της προσευχής κατά την καθημερινή τους επικοινωνία, δίνοντας πειστικά επιχειρήματα.  Αυτό απαιτεί υπομονή, όπως κάθε άλλο θέμα στην εκπαίδευση.  Επιπλέον, διαβάζοντας  τους βίους των αγίων,  τα παιδιά βοηθιούνται να κατανοήσουν  πόσο σημαντική είναι η προσευχή στην προσωπική τους ζωή, και να τους ενθαρρύνει να γίνουν λαμπερά αστέρια στο Βασίλειο του Θεού.

Τρίτον, πότε προσευχόμαστε;  Είναι απαραίτητο να καθοριστεί μια συγκεκριμένη ώρα τις ημέρας αφιερωμένη στην προσευχή, ώρα που επιλέχθηκε από την οικογένεια και είναι κατάλληλη για όλα τα μέλη της. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι δύσκολο να βρούμε κοινή ώρα προσευχής κατάλληλη για όλους. Ωστόσο, η εμπειρία της εκκλησίας φανερώνει ένα σημαντικό γεγονός  για το πώς ένας χριστιανός πρέπει να περάσει την ημέρα του. Η καθορισμένη ώρα της προσευχής μας βοηθά να ανακαλύψουμε ότι πρέπει να «οργανώσουμε» τις δουλειές της ημέρας και να έχουμε «υγιείς ρυθμούς» στην καθημερινότητα μας.  Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας πρέπει να τηρήσει το καθημερινό πρόγραμμα που έχει καθοριστεί για προσευχή, έτσι όπως δίνουμε χρόνο για να συγκεντρωθούμε γύρω από το τραπέζι για οικογενειακό γεύμα, η να παρακολουθήσουμε το αγαπημένο πρόγραμμα της τηλεόρασης.  Επίσης, όταν η ώρα για την προσευχή έχει οριστεί,  πρέπει να εγκαταλείψουμε προσωρινά όλες τις κοσμικές έννοιες, σταματάμε να βλέπουμε τηλεόραση, ή να χειριζόμαστε τα μηνύματα στο κινητό, για να συγκεντρωθούμε εξ ολοκλήρου στην προσευχή, αφού ο μεγαλοπρεπής Βασιλιάς όλων είναι παρών.

Τέταρτον, μαθαίνουμε στο σπίτι να προσευχόμαστε αδιαλείπτως.  Πώς;  Όταν ο πατέρας αντιμετωπίζει ένα εργασιακό θέμα, γυρνά στο εικόνισμα του Κυρίου, ευχαριστώντας Τον , και ικετεύοντας για βοήθεια :  «Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησόν με, τον αμαρτωλό». Και όταν η μητέρα είναι κουρασμένη από τις δουλειές του σπιτιού, και από την κατ’ οίκον εκπαίδευση των παιδιών της, στρέφετε προς το εικόνισμα της γλυκιάς Παρθένου ζητώντας έμπνευση και χάρη, και αναστενάζοντας: « Ω Τρυφερή Μητέρα του Ύψιστου Θεού, βοήθησέ με!»

Πέμπτον, η προσευχή πηγαίνει χέρι χέρι με πράξη. Χρειάζεται να εξασκηθούμε στην πίστη, γυρίζοντας από τον εγωισμό στην κένωση και στην καθημερινή μετάνοια.  Κάθε μέλος τις οικογένειας καλείται να έχει κάποιες στιγμές ησυχίας στη διάρκεια τις μέρας, ώστε να ‘συνέρχεται’ (Λκ. 11,17).  Με αυτόν τον τρόπο , διώχνουμε όλο το θυμό και κρυφές πίκρες , προπαντός όταν έχουμε μια διαφωνία με τον η την σύζυγο, παιδιά ή αδέλφια.  Εξετάζοντας τις σκέψεις, γαληνεύουμε και διαδίδουμε μια ειρηνική ατμόσφαιρα μέσα στο σπίτι. Ο  Άγιος  Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης προειδοποιεί για τους καθημερινούς ή εβδομαδιαίους ανταγωνισμούς μεταξύ τον συζύγων, και τους θερμούς διαξιφισμούς που γίνονται μπροστά στα παιδιά τους.  Λύνοντας τις καθημερινές διαφορές και εστιάζοντας ώστε να μην γίνουν αυτές οι διάφορες αντιφάσεις οι γονείς πρέπει να αναφερθούν στον πνευματικό τους  ή στον ιερέα της ενορίας, καθώς επίσης έχοντας προσωπική προσευχή και αυτοκριτική. Αυτή η εργασία είναι ένα από τα σημαντικότερα  πνευματικά μαθήματα για τα παιδιά. Είναι να ζεις το Ευαγγέλιο, το οποίο τα παιδιά μπορούν να το δουν και να το ακούσουν ζωντανά!  Τα παιδιά απορροφούν  το χριστιανικό Ευαγγέλιο βλέποντας τους γονείς να αντιμετωπίζουν  τα διάφορα θέματα με χριστιανικό τρόπο, με πνεύμα ταπεινοφροσύνης και συγχώρεσης.  Με αυτόν τον τρόπο, το άρωμα τις ευτυχίας απλώνετε σε κάθε γωνιά του σπιτιού.  Όλο αυτό είναι  μια προετοιμασία για την ενότητα μας με τον Χριστό, το οποίο γίνεται μέσα από την Αγία Κοινωνία, στη Θεία Λειτουργία.

Με αυτόν τον τρόπο, ωριμάζουμε μαζί στην αγάπη του Χριστού και  χτίζουμε μια εκκλησία στο σπίτι που δοξάζει τον Θεό!