Από τον Γολγοθά στο κενό μνημείο σύμφωνα με τα βιβλικά κείμενα
7 Μαΐου 2020Η πορεία προς τον Γολγοθά και τα του σταυρικού θανάτου του Χριστού, αναφέρονται, επίσης, από όλους[1], όπως και η Αποκαθήλωση και τα γεγονότα του θείου Ενταφιασμού[2]. Ειδικότερα για το πρώτο μέρος των γεγονότων στο Ματθαίο αναφέρεται ο Σίμων ο Κυρηναίος, τον οποίο αγγάρεψαν οι Ρωμαίοι για να κουβαλήσει το Σταυρό του Κυρίου. Μόλις φτάνουν όλοι στο Γολγοθά, το λεγόμενο «Κρανίου Τόπο», έδωσαν στον Κύριο να πιει ξύδι αναμεμειγμένο με χολή. Όμως Εκείνος δεν ήθελε να πιει. Οι στρατιώτες τον σταύρωσαν και μοίρασαν τα ιμάτιά του με κλήρο, τοποθέτησαν μάλιστα στην κορυφή του ισοσκελούς σταυρού την αιτία της καταδίκης: «Ἰησοῦς ὁ βασιλεὺςτῶνἸουδαίων». Ο Ματθαίος αναφέρει τους ληστές που σταυρώθηκαν δεξιά και αριστερά του Χριστού, ενώ οι παρευρισκόμενοι προέβαιναν σε βλασφημίες εμπαίζοντας, λέγοντας ότι αυτός που θα γκρέμιζε και θα έκτιζε το Ναό σε τρεις μέρες, να σώσει τον εαυτό του και να κατέβει από το σταυρό, εάν είναι ο Υιός του Θεού. Την ίδια συμπεριφορά επέδειξαν και οι Αρχιερείς και Φαρισαίοι που έλεγαν ότι ενώ έσωσε άλλους, δεν δύναται να σώσει τον εαυτό Του. Αν είναι ο Βασιλεύς του Ισραήλ να κατέβει από το Σταυρό και θα τον πιστέψουν. Έλεγαν ας τον σώσει ο Θεός. Ο Ματθαίος αναφέρει ότι με τον ίδιο τρόπο συμπεριφέρθηκαν οι ληστές[3].
Την έκτη ώρα, υπήρχε υπερβατική έκλειψη ηλίου έως την ενάτη, έως τις τρεις το μεσημέρι δηλαδή. Σε εκείνο το χρονικό σημείο ο Ιησούς αναφώνησε «Θεέ μου γιατί με εγκατέλειψες;» και όλοι νόμισαν ότι φωνάζει τον Ηλία. Εδώ, σε αυτό το σημείο κάποιος προσπαθεί να ποτίσει τον Κύριο με σφουγγάρι βουτηγμένο σε ξύδι, και τότε παρέδωσε το Πνεύμα Του. Εκείνη τη στιγμή περιγράφονται ακραία υπερβατικά φαινόμενα: σχίσθηκε το παραπέτασμα του Ναού στα δύο, σείστηκε η γη και σχίσθηκαν οι πέτρες. Άνοιξαν τα μνημεία και αναστήθηκαν πολλά σώματα Αγίων μετά από τρεις μέρες, όταν συνέβη η Ανάσταση του Κυρίου και εμφανίσθηκαν σε πολλούς. Ο Εκατόνταρχος και οι στρατιώτες του αισθάνθηκαν φόβο και έλεγαν ότι αλήθεια ο Ιησούς ήταν Υιός του Θεού. Ο Ματθαίος πάλι προσθέτει ότι παρευρίσκονταν και πολλές γυναίκες ανάμεσά τους, η Μαρία η Μαγδαληνή, η Μαρία, η μητέρα του Ιακώβου και του Ιωσήφ και η μητέρα των υιών του Ζεβεδαίου[4].
Ο Μάρκος περιγράφει τη Σταύρωση με παρόμοιο τρόπο, αναφέρει κάποια στοιχεία για την καταγωγή του Σίμωνος του Κυρηναίου, ενώ διαφοροποιείται από το Ματθαίο στο είδος που έδωσαν να πιει ο Κύριος και αρνήθηκε. Ήταν οίνος με σμύρνα. Την τρίτη ώρα σταυρώθηκε, έχοντας δίπλα τους ληστές, για να εκπληρωθεί η Γραφή ότι κατατάχτηκε μεταξύ ανόμων. Την έκτη ώρα έγινε σκοτάδι έως την ενάτη ώρα. Και εδώ όταν τον πότιζαν όξος υπήρχε εμπαιγμός για το εάν θα έρθει ο προφήτης Ηλίας να τον κατεβάσει. Μόλις ο Ιησούς αφήνοντας μεγάλη φωνή εξέπνευσε, ο εκατόνταρχος αναφώνησε πως ήταν Υιός του Θεού. Ο Μάρκος παραθέτει τη Σαλώμη ανάμεσα στις ευσεβείς γυναίκες που παρευρίσκονταν και άλλες πολλές οι οποίες τον ακολούθησαν από τη Γαλιλαία στα Ιεροσόλυμα[5].
Ο Λουκάς διαφοροποιείται εν μέρει ως προς τους άλλους συνοπτικούς ευαγγελιστές, διότι περιγράφει με περισσότερες λεπτομέρειες την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά, όπως για παράδειγμα την παρουσία του πλήθους και ιδιαίτερα των γυναικών που θρηνούσαν. Ο Κύριοςτις προέτρεψε να μην το κάνουν αυτό, διότι έρχονται δύσκολες ημέρες, στις οποίες θα θεωρούνται καλότυχες οι στείρες γυναίκες. Προστίθενται οι λόγοι του Χριστού προς τον Πατέρα, να συγχωρήσει τους σταυρωτές, καθώς δεν γνωρίζουν τι κάνουν. Γίνεται ιδιαίτερη μνεία για την επιγραφή, καθώς αναφέρονται το τρίγλωσσο αυτής, αφού γράφτηκε στα ρωμαϊκά, ελληνικά, εβραϊκά. Επιπλέον, η σκηνή με τους ληστές παρουσιάζεται πιο αναλυτικά, με τον έναν εξ αυτών να λέει στον Ιησού να σώσει τον εαυτό Του και εκείνους, εάν είναι ο Χριστός. Αντίθετα, ο δεύτερος τον επέπληξε, λέγοντας ότι δεν φοβάται το Θεό. Εκείνοι δίκαια τιμωρούνται για τις πράξεις τους, ενώ ο Χριστός είναι αθώος. Παρακάλεσε, μάλιστα το Χριστό να τον θυμηθεί στη Βασιλεία του και εκείνος του απάντησε ότι σήμερα θα είναι μαζί του στον Παράδεισο[6].
Ο Λουκάς αναφέρει, ως χρόνο σταύρωσης την έκτη ώρα, όταν και έγινε το υπερβατικό σκότος, έως την ενάτη ώρα οπότε και παρέδωσε τον πνεύμα Του. Προσθέτει δε, ότι κατά την ώρα του θανάτου του ο Ιησούς είπε, ότι στα χέρια του Πατρός παραθέτει το Πνεύμα Του. Εκτός από τον εκατόνταρχο ο οποίος αναγνώρισε το ότι ήταν δίκαιος, πολλοί συνειδητοποίησαν τι συνέβη και κτυπούσαν τα στήθη τους[7].
Ο Ιωάννης μαρτυρεί πως πολλοί διάβασαν την επιγραφή του Ιησού και διαμαρτύρονταν οι Αρχιερείς, ώστε να γραφεί ότι ο Ιησούς είπε ότι είναι ο Βασιλεύς των Ιουδαίων, ωστόσο το αίτημα δεν έγινε δεκτό από τον Πιλάτο. Περιγράφεται αναλυτικά ο χωρισμός των ενδυμάτων του Χριστού κι ο κλήρος από τους στρατιώτες, ως εκπλήρωση της γραφής. Όσον αφορά στα πρόσωπα των γυναικών, ήταν η Μητέρα του Κυρίου, η αδελφή της Μαρία του Κλωπά και η Μαρία η Μαγδαληνή. Ο Κύριος ανέθεσε στον αγαπημένο του μαθητή Ιωάννη τη φροντίδα της μητέρας του και είπε πως διψά. Του προτάθηκε για να σβήσει τη δίψατου τοόξος και είπε «Τετέλεσται», παραδίδοντας το Πνεύμα Του[8].
Δεδομένης της έλευσης του επικείμενου Σαββάτου και Πάσχα, οι Ιουδαίοι ζήτησαν από τον Πιλάτο να επισπεύσει το θάνατο των εσταυρωμένων, με τη συντριβή των σκελών τους, αλλά στον Ιησού δεν χρειάστηκε αυτό. Ένας στρατιώτης για να διαπιστώσει το θάνατό του, τρύπησε με τη λόγχη την πλευρά του και βγήκε αίμα και νερό. Έτσι, εκπληρώθηκε η Γραφή ότι δεν θα συντριφθεί οστό και θα δουν Αυτόν που ετρύπησαν[9].
Για τα γεγονότα της Αποκαθήλωσης και του Ενταφιασμού του Κυρίου, ο Ματθαίος αναφέρει ότι μόλις έγινε το δειλινό ο εύπορος Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζήτησε το σώμα του Χριστού από τον Πιλάτο, το τύλιξε σε καθαρά σινδόνη και το τοποθέτησε σε λίθινο ταφικό μνημείο διαμορφωμένο σε βράχο, σφραγίζοντας την είσοδο με μια μεγάλη πέτρα. Απέναντι από τον τάφο ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία. Την επόμενη ημέρα οι Αρχιερείς και οι Φαρισαίοι ζήτησαν από τον Πιλάτο να τοποθετήσει φρουρά στον τάφοαπό δικούς του στρατιώτες, διότι φοβούνταν ότι οι μαθητές θα έκλεβαν τη νύχτα το σώμα του Ιησού και θα επικαλούνταν τα περί τριημέρου Αναστάσεως Του λόγια, γεγονός που θα δημιουργούσε μεγαλύτερη πλάνη. Ο ηγεμόνας τους παραχώρησε τη φρουρά που ζήτησαν και εκείνοι έπραξαν τα δέοντα για να διασφαλίσουν τον τάφο από ενδεχόμενη κλοπή[10].
Ο Μάρκος κινείται περιγραφικά στο ίδιο πλαίσιο, προσθέτοντας ότι ο από ΑριμαθαίαςΙωσήφ πίστευε στη Βασιλεία του Θεού και πήρε το Σώμα του Ιησού από τον Πιλάτο, αφού πρώτα αυτός βεβαιώθηκε για το θάνατό Του, ρωτώντας τον εκατόνταρχο. Η Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία του Ιωσήπροσήλθαν στο ταφικό μνημείο[11].Ο Λουκάς χαρακτηρίζει αυτόν τον Ιωσήφ ως άνθρωπο δίκαιο που αν και ήταν βουλευτής στο Συνέδριο, δεν συμφώνησε με τις πράξεις των υπολοίπων. Τοποθέτησε το Σώμα του Κυρίου σε Τάφο, στον οποίο κανείς μέχρι τότε δεν είχε αποτεθεί. Αναφέρει και αυτός τις γυναίκες από τη Γαλιλαία που πριν από τη δύση του ηλίου, ετοίμασαν αρώματα και μύρα για τις νεκρικές τιμές, προτού έρθει η αργία του Σαββάτου[12].Ο Ιωάννης προσθέτει για τον Ιωσήφ ότι ήταν μαθητής του Ιησού, ο οποίος κρυβόταν από το φόβο των Ιουδαίων. Επίσης, περιγράφει τη συνάντηση του πρώτου με τον Νικόδημο, ο οποίος έφερε μαζί του σμύρνα και αλόη, με το οποίο άλειψαν το σώμα του Χριστού και το τύλιξαν με τα οθόνια, όπως συνήθιζαν οι Ιουδαίοι. Αναφέρεται ο Ευαγγελιστής και στον κοντινό κήπο, όπου ήταν το καινούργιο μνημείο, όπου τέθηκε ο Χριστός[13].
Εάν επιχειρούσαμε να παραθέσουμε μερικά ερμηνευτικά σχόλια για τις διηγήσεις των Ευαγγελίων, θα τονίζαμε ιδιαίτερα τη μυράλειψη του Ιησού. Όπως προαναφέρθηκε, στο Ματθαίο, στο Μάρκο και στον Ιωάννη, το γεγονός περιγράφεται πριν το Πάθος του Κυρίου, ενώ στο Λουκά κατά την εκκίνηση της δράσης του Χριστού στη Γαλιλαία. Ενώ στο Ματθαίο και στο Μάρκο η γυναίκα μυρώνει την Κεφαλή του Κυρίου, στο Λουκά και στον Ιωάννη το ίδιο πράττει στα πόδια. Όσον αφορά την ταυτότητά της, στους δυο πρώτους Ευαγγελιστές είναι ανώνυμη, ενώ στο Λουκά αμαρτωλή και στον Ιωάννη, πρόκειται για τη Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου[14].
Στον Ματθαίο διαφαίνεται η σύνδεση της πράξης με την Ταφή του Κυρίου. Μια ανώνυμη γυναίκα που μυρώνει την Κεφαλή Του, ως σύμβολο Ταφής (διότι οι γυναίκες δεν είχαν αρώματα, όταν πήγαν στον Τάφο), καταλαβαίνει περισσότερο τη σημασία της μεσσιανικότητας της αποστολής Του, από μαθητές του Χριστού, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την απώλεια του μύρου. Η πράξη της, η οποία θεωρείται διακονία, καλό έργο και θα μνημονεύεται σε όλο τον κόσμο, όπως και το ευαγγέλιο του Χριστού, ως αποστολή των μαθητών που θα διαδοθεί παντού, έχει άμεση σχέση με τον μεσσιανικό του θάνατο[15].
Στον Μάρκο κατά το ίδιο γεγονός, κυρίαρχο ζήτημα είναι η ελεημοσύνη των μαθητών που αφορά στη συνηθισμένη, κοσμική οικονομία, καθώς οι φτωχοί θα είναι πάντοτε μαζί τους, ενώ ο Κύριος, όχι. Με την Καινή Διαθήκη, η αγάπη για το πρόσωπο του Ιησού είναι η κινητήριος δύναμη για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς, γεγονός που εκφράζει τη μεσσιανική, υπερφυσική Οικονομία. Η αγάπη του Θεού, λοιπόν, εκφράζεται στο Πάθος και στο θάνατο του Ιησού[16].
Και στις δυο διηγήσεις των δύο Ευαγγελιστών εντοπίζουμε κοινά σημεία που κυριαρχούν: η αγάπη προς τον πλησίον και προς την ομάδα, όπως και η ελεημοσύνη και η διάδοση του Ευαγγελίου σε όλο τον κόσμο που συνδέεται με το Πάθος και το θάνατο του Χριστού[17]. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ενισχύει την ιδέα του Χριστού, ως απεσταλμένο της Σοφίας του Θεού, ο οποίος συγχωρεί τις αμαρτίες. Επιπλέον, προσδίδει μεγαλύτερη σημασία την ουσία του Χριστιανισμού και όχι τόσο στην τήρηση του γράμματος του ιουδαϊκού νόμου. Παράλληλα η ατέλεια στο χαρακτήρα ως δοσμένη από το Θεό, δύναται να διορθωθεί με την ειλικρινή μετάνοια.
Στον Ιωάννη, το γεγονός της μυράλειψης συνδέεται με την Ανάσταση του Λαζάρου και με την αδελφή του Μαρία, ως βασικό πρόσωπο, η οποία αναθέτει και τελεί την μύρωση. Επίσης, μας προϊδεάζει για το θάνατο και την Ταφή του Κυρίου, όπως η Ανάσταση του Λαζάρου είναι προπομπός της Ανάστασης του Χριστού[18]. Παρόμοιο σημείο είναι και η πράξη της μυράλειψης στα πόδια του Κυρίου, διότι μας προδιαθέτει να σκεφθούμε πάλι το Σώμα Του και τη χρήση αρωμάτων για τον ενταφιασμό.Ακόμη, η παρουσία του Ιούδα, ως άπληστου και φιλάργυρου συνιστά ένα νέο στοιχείο, το οποίο προδιαθέτει για την τέλεση ακόμη πιο αξιοκατάκριτων πράξεων, από την πλευρά του. Και εδώ τονίζεται το Πρόσωπο του Ιησού και η θεότητά Του, που βαραίνουν περισσότερο από την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς, δίχως αυτό βέβαια να υποτιμά τη σημασία της προσφοράς προς τον πλησίον[19].
Συνοψίζοντας, η πράξη της μυράλειψης προετοιμάζει τον Ιησού για την Ταφή Του, θυμίζει το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών από Αυτόν και υπολογίζεται ως πράξη αγάπης και ευχαριστίας προς τον Κύριο. Μάλιστα η πράξη της Μαρίας τιμάται από Εκείνον και θεωρείται ως πρότυπο φροντίδας και αγάπης προς τον πλησίον[20].
Γενικότερα, υπάρχουν και ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στους Ευαγγελιστές, σχετικά με το γεγονός αυτό προς τον Ιησού. Αρχικά, οι συνοπτικοί, ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς, παρουσιάζουν τον Δείπνο στο σπίτι κάποιου Σίμωνος, ενώ ο Ιωάννης δεν καθορίζει το όνομα, απλώς τον αναφέρει ως πατέρα του Ιούδα. Σε όλους τους Ευαγγελιστές, μια γυναίκα αλείφει τον Κύριο με μύρο, την οποία αντιμετωπίζει με κατανόηση και είναι υποστηρικτικός έναντι των πιέσεων που δέχεται από όλους. Στο Λουκά είναι εμφανής η συγχώρεση των αμαρτιών από τον Κύριο που προκύπτει, από την εξουσία Του. Στα υπόλοιπα Ευαγγέλια, αυτό συμβαίνει από το θάνατο και την Ανάσταση του Ιησού[21].
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
