Άγιος Λουκάς ο Ιατρός, Μια πολυσήμαντη αγία προσωπικότητα!

Άγιος Λουκάς ο Ιατρός (1877-1961).

Πόσες ιδιότητες συγκεντρώνει στο πρόσωπο του ο Άγιος Λουκάς ο Ιατρός (1877-1961), αυτός ο νέος άγιος της Εκκλησίας και ποια από αυτές μπορεί να είναι εκείνη που τον ανέδειξε σε θαυματουργό άγιο;

Μα θα μπορούσε κάποιος να πει πως ήταν ένας σπουδαίος γιατρός και μάλιστα ανάργυρος.

Ναι, αλλά και ο άγιος Νεκτάριος είναι ένας μεγάλος θαυματουργός άγιος παρ’ όλο που πρόκειται για ένα λόγιο αρχιερέα…

Και όσον αφορά την επιστημονική ιδιότητα που συνοδεύει πάντα το όνομα του αγίου Λουκά, δηλαδή του Ιατρού, αυτό ακριβώς παρατίθεται με την έννοια του θαυματουργός!

Πράγματι, όμως, ο Βαλεντίν Φέλιξοβιτς Βόινο-Γιασενέτσκι, όπως ήταν το όνομα του πριν ιερωθεί, ήταν ένας πρώτης τάξεως ιατρός ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες στο κόσμο. Τα πρωτότυπα συγγράμματά του αποδεικνύουν την μεγάλη προσφορά του στην ιατρική επιστήμη. Κάποιο, μάλιστα, από αυτά το είδε να εκδίδεται με ξένο όνομα! Του το έκλεψαν, όταν έστειλε το χειρόγραφο σε εκδοτικό οίκο της Γερμανίας για να εκδοθεί!

Παρ’ όλα αυτά, ο Βαλεντίν ήταν ένας γεννημένος καλλιτέχνης, ένας πολλά υποσχόμενος «εκκολαπτόμενος» ζωγράφος. Έτσι, ενώ άρχισε τις σπουδές του στα εικαστικά, στην συνέχεια αναρωτήθηκε αν έπρεπε συνεχίσει με αυτό που ήθελε και λαχταρούσε ο ίδιος ή να κάνει κάτι για να προσφέρει στον συνάνθρωπό του.

Γι’ αυτό ήλθε σε ρήξη με το σπίτι του, που τον πίεζαν να συνεχίσει τις σπουδές του στην Σχολή Καλών Τεχνών. Ο νεαρός Βαλεντίν, μάλιστα, για να λύσει το πρόβλημα αυτό, ζήτησε από τον παγκοσμίου φήμης συγγραφέα Λέοντα Τολστόι, να στείλει επιστολή στην μητέρα του, για να την πείσει, να τον αφήσει η οικογένειά του να ακολουθήσει τον δρόμο που εμπνεύστηκε από το ευαγγέλιο, αλλά και από τον ίδιο τον συγγραφέα.

Ο Βαλεντίν Βόινο-Γιασενέτσκι σπούδασε, τελικά, την ιατρική επιστήμη και αναδείχθηκε σε έναν λαμπρό επιστήμονα και καθηγητή πανεπιστήμιου. (Εν τω μεταξύ, όμως, δημιούργησε και οικογένεια αλλά η γυναίκα του Άννα πέθανε από φυματίωση και  έμεινε χήρος με τα τέσσερα παιδιά τους).

Αλλά η ιατρική για τον Βαλεντίν δεν ήταν και αυτή αυτοσκοπός, αλλά ούτε κάποια μέθοδος για την προσωπική του καταξίωση. (Γι’ αυτό άλλωστε έγινε κληρικός, και μάλιστα σε μια τόσο δύσκολη εποχή, εποχή πολύ σκληρών διωγμών εναντίον των πιστών και ιδιαίτερα των κληρικών). Ο ίδιος, ένιωθε πάντα ότι είχε ένα χρέος απέναντι στους συνανθρώπους του.

Έτσι προσέφερε πάρα πολλά με τις γνώσεις του, τις πρωτότυπες επιστημονικές του ανακαλύψεις, την χειρουργική του ευχέρεια και δεινότητα, την διδασκαλία του από καθέδρας στο πανεπιστήμιο, αλλά και κατά τις ατελείωτες ώρες των εγχειρήσεων με σκοπό την διάσωση χιλιάδων στρατιωτών που είχαν τραυματιστεί  κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Και όλα αυτά, δεν γίνονταν μηχανικά, αλλά με ιδιαίτερη προσήλωση στον κάθε ασθενή με τον οποίο δημιουργούσε πραγματική σχέση. Γι’ αυτό και οι τραυματίες τον ένιωθα σαν δικό τους άνθρωπο, έβρισκαν κοντά του παρηγοριά και ανακούφιση και ήξεραν ότι κάνει πάντα το καλύτερο γι’ αυτούς. Ακόμα και όταν έπρεπε να ακρωτηριάσει ένα μέλος του σώματος τους για να τους σώσει την ζωή.

Ο γιατρός και αρχιερέας -αφού εν τω μεταξύ είχε ανέλθει και τους τρεις βαθμούς της ιεροσύνης- κατά την περίοδο του πολέμου της Σοβιετικής Ένωσης με την ναζιστική Γερμανία πήγαινε καθημερινά στους σιδηροδρομικούς σταθμούς στους οποίους κατέφθαναν οι τραυματίες από τα πεδία των μαχών και επέλεγε τις πιο δύσκολες και σοβαρές περιπτώσεις για τον εαυτό του και άφηνε τις άλλες για τους λοιπούς γιατρούς.

Άγιος Λουκάς ο Ιατρός.

Αλλά ας δούμε μια μαρτυρία κάποιας συναδέλφου του γιατρού:
«Έκανε πολύ δύσκολες επεμβάσεις. Άλλοι γιατροί δεν μπορούσαν να τις κάνουν. Σήκωναν τα χέρια. Ή ήταν εύκολοι στους ακρωτηριασμούς. Ο ίδιος έκανε το παν να σώσει την ζωή του τραυματία και προσπαθούσε να αποφύγει τον ακρωτηριασμό ή να μειώσει το ποσοστό αναπηρίας. […]
Από τους τραυματίες πολλοί έμεναν ανάπηροι, όμως ήταν ευτυχείς γιατί τους έσωσε τη ζωή. […]
Έδινε εκεί που είχε χαθεί κάθε ελπίδα».

Και περνάμε σε μια σκηνή, ιδιαίτερα κινηματογραφική και συγκινητική που θα πρέπει να περιέχεται πάντα σε όσες ταινίες γυριστούν για τη ζωή του του Αγίου:
«Οι τραυματίες όχι μόνο τον σέβονταν αλλά τον υπεραγαπούσαν. Σε κάθε επίσκεψη στους θαλάμους φώναζαν από την χαρά τους. Τον χαιρετούσαν με τα χέρια τους και τα πόδια τους που τους είχε σώσει. Τον ευχαριστούσαν, τον ευγνωμονούσαν.

Και αυτός χαμογελούσε. Μιλούσε λίγο με τον κάθε ασθενή για να του δώσει θάρρος και ελπίδα. Οι άρρωστοι που τον άκουγαν με γαλήνη, ηρεμούσαν».

Και ίσως, η σκηνή αυτή να είναι μία από τις λίγες φορές που προβάλει χαμογελαστή η φυσιογνωμία του Αγίου μέσα από τον ταραχώδη, ομολογιακό και μαρτυρικό του βίου! (Και μόλις δώσαμε ακόμη και μερικές ιδιότητες της ζωής του Αγίου).

Ένα άλλο περιστατικό που φανερώνει το φιλάνθρωπο χριστιανικό του φιλότιμο είναι το εξής.

Κάποτε μια μητέρα οδήγησε το παιδί της στον Άγιο το οποίο είχε υποστεί μόλυνση στο χέρι. Ο γιατρός διαπίστωσε πως η μόλυνση είχε προχωρήσει πολύ και της είπε πως θα έπρεπε να ακρωτηριαστεί. Εκείνη, όμως, αντέτεινε πως θα προτιμούσε να πεθάνει παρά να τον βλέπει να ζει σακάτης. Ο δεινός χειρουργός ζήτησε τότε να ετοιμαστεί το χειρουργείο. Ακολούθησε οκτάωρη επέμβαση με καθαρισμό της μόλυνσης σε όλο το χέρι του παιδιού και έτσι σώθηκε και το χέρι και η ζωή του παιδιού!

Η χειρουργική του ευχέρεια και δεινότητα παρουσιαζόταν σε διάφορες περιστάσεις αφήνοντας έκπληκτους όσους παρακολουθούσαν τις επεμβάσεις του. Κάποτε, όταν το σοβιετικό καθεστώς τον εξόρισε σε κάποια απομακρυσμένη περιοχή, ζήτησε από τον διευθυντή του τοπικού νοσοκομείου να του επιτρέψει να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως χειρουργός.

Παρ’ όλο που ο διευθυντής δεν είδε με καλό μάτι τον… παπά του επέτρεψε. (Σε ορισμένα μάλιστα από αυτά τα απομακρυσμένα νοσοκομεία ο Άγιος δεν έβρισκε τα απαραίτητα χειρουργικά εργαλεία για την πραγματοποίηση των επεμβάσεων αλλά αυτός έφερνε πάντα άριστα αποτελέσματα).

Την πρώτη εγχείρηση στο νοσοκομείο που προαναφέραμε, πήγε να την παρακολουθήσει και ο διευθυντής του, για να δει περί τίνος επρόκειτο, αφού δεν γνώριζε τις επιστημονικές του περγαμηνές του Αγίου.

Ο άγιος, λοιπόν, αφού σταύρωσε με βαμβάκι με ιώδιο το σώμα του ασθενή -όπως έκανε πάντα- με μια φοβερά γρήγορη και επιδέξια κίνηση άνοιξε το μέρος που ήθελε να εγχειρήσει.

Ο διευθυντής αιφνιδιάστηκε, τρόμαξε και δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την λέξη «χασάπης» που βγήκε από τα χείλη του. Η συνέχεια όμως της επέμβασης, τον διαβεβαίωσε τόσο για την χειρουργική δεινότητα του Αγίου Λουκά, όσο και για την πλήρη κατάρτιση του.

Ανάλογες υποτιμητικές υποδοχές είχε σε όλα τα νοσοκομεία που πήγαινε για να προσφέρει ο «παπάς», όπως τον αποκαλούσαν, πριν καταλάβουν την αξία του. Θα πρέπει να πούμε, πως αρχικά όχι μόνον τον περιφρονούσαν, αλλά ούτε φαγητό δεν του έδιναν! Και δεν του επέτρεπαν να φάει ούτε στο εστιατόριο του νοσοκομείου.

Και όσο για κατάλυμα, του παραχωρούσαν κάποιο πολύ πρόχειρο παράπηγμα για να κοιμάται, να ξεκουράζεται μετά τις κοπιώδεις επεμβάσεις που κρατούσαν 11-14 ώρες, να προσεύχεται και να γράφει τα ιατρικά του έργα που έσωσαν εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι σήμερα.

Όσο για φαγητό του έδιναν κρυφά κάποιες νοσοκόμες που τον λυπούνταν.

Βεβαίως, σύντομα ο Άγιος με την αγαθότητα της ψυχής του και με την ευρύτερη επιστημονική του συνέπεια τους κέρδιζε, και έτσι πλέον τον έβλεπαν με άλλο μάτι.

Πάντως η κακεντρέχεια εναντίον του Αγίου έλαβε δημόσιες διαστάσεις, μεταφέρθηκε στον Τύπο, σε βιβλία και μυθιστορήματα ακόμη και στο θεατρικό σανίδι.

Και να και η συκοφαντία, ο εξευτελισμός, η εξουδένωση!

Και εδώ το μυαλό μας πηγαίνει στον άλλο θαυματουργό άγιο, τον λόγιο που αναφέραμε στην αρχή, τον άγιο Νεκτάριο, Επίσκοπο Πενταπόλεως τον Θαυματουργό!

Τα στοιχεία για την συγγραφή του κειμένου ελήφθησαν από το βιβλίο του αρχιμανδρίτη Νεκταρίου Αντωνοπούλου, νυν Μητροπολίτη Αργολίδος, «Συνοδοιπορία με τον Άγιο Λουκά», των εκδόσεων Πορφύρα.