† Μητροπολίτης Μελέτιος: Νηστεία, απελευθερωτικό κίνημα – Φύγε τώρα!

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβεζης Μελέτιος Καλαμαράς (1933-2012).

Ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Λέων Τολστόϊ, έστω κι αν δεν θέλησε ποτέ να γίνει συνειδητός Χριστιανός, γράφει κάπου:

«Είτε είναι χριστιανός ένας άνθρωπος, είτε άθεος, όταν θελήσει να αρχίσει το έργο της πνευματικής και ηθικής του βελτίωσης, δεν θα μπορέσει να ξεκινήσει από πουθενά αλλού παρά μόνο από άσκηση της εγκράτειας και της νηστείας.

Η νηστεία και η εγκράτεια είναι η πρώτη βαθμίδα, το πρώτο σκαλοπάτι στην πορεία μιας ζωής υψηλότερης ποιότητας· γιατί η εγκράτεια είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τη δουλεία στις επιθυμίες. Ο άνθρωπος έχει πολλές επιθυμίες.

Για να μπορέσει να κάνει ένα νικηφόρο αγώνα εναντίον τους και να ελευθερωθεί από την τυραννία τους, να μην τον κάνουν δηλαδή ό,τι θέλουν, πρέπει να αρχίσει να περιορίζει τις πιο βασικές και τις πιο αισθητές επιθυμίες της σάρκας: το φαΐ, το ποτό και το σεξ».

Η νηστεία όμως για την Εκκλησία δεν είναι απλώς ζήτημα δίαιτας· δεν είναι ζήτημα βιταμινών και θερμίδων· δεν είναι θέμα υγιεινής διατροφής. Όποιος τη βλέπει έτσι, δεν έχει καθόλου εννοήσει το αληθινό νόημα της άσκησης μέσα στην Εκκλησία. Νηστείες και σωματικές ασκήσεις υπάρχουν σε πολλές θρησκευτικές παραδόσεις, που είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα· «εντάλματα ανθρώπων».

Σκοπός της Εκκλησίας δεν είναι να μας ανεβάσει σε μια θολή και νεφελώδη πνευματικότητα, που γεμίζει τον άνθρωπο με αυτάρκεια και του τρέφει τον εγωισμό. Ο στόχος δεν είναι να κόψουμε κάποιες βλαβερές συνήθειες, όπως τη πολυφαγία, το ποτό, το τσιγάρο ή απλώς ο άνθρωπος… από πολυγαμικός να γίνει μονογαμικός!

Νηστεία, για την Εκκλησία, σημαίνει ότι επιλέγω τη ζωή μου να την κατευθύνει το θέλημα του Ενός και Μόνου Αληθινού Θεού, που μας φανερώθηκε διά Ιησού Χριστού. Πυξίδα μου είναι όχι το δικό μου θέλημα ούτε η δική μου εξυπνάδα, αλλά το θείο θέλημα, το οποίο αποδέχομαι ως το μόνο φιλάνθρωπο και σωτήριο θέλημα.

Νηστεία είναι ένας σωματικός τρόπος προσευχής· είναι τρόπος προσκύνησης του Κυρίου της Δόξης. Το δουλικό όμως αυτό «σχήμα» είναι η πιο δυνατή διακήρυξη της ελευθερίας του ανθρώπου από τα πάθη και από τον διάβολο. Δεν είναι μια ιδιοτυπία και ιδιοτροπία που την επέβαλαν οι ασκητικές τάσεις των Πατέρων της Εκκλησίας· δεν είναι μια παραξενιά των καλογήρων.

Είναι ο βασικός τρόπος της διόρθωσης της παρακοής της Εύας· είναι η δυνατή μαρτυρία ότι η χαρά και η ομορφιά της ζωής κρύβονται στην υπακοή και όχι την παρακοή του Θεού. Είναι η άμεση ανταπόκριση στη φωνή του Θεού: «Φύγε τώρα από τις απατηλές παγίδες του διαβόλου, που ψευδώς σου υπόσχονται χαρά και ελευθερία. Και χόρτασε από τη τροφή του λόγου του Θεού, που δεν χάνεται αλλά μένει εις τον αιώνα!»

Οι άγιοι Πατέρες τονίζουν ότι η νηστεία είναι το πρώτο βήμα που κάνει ο άνθρωπος προς τη μετάνοια. Υπάρχει άραγε η δυνατότητα να αρχίσει διαφορετικά η μετάνοια, δηλαδή η διόρθωση του μυαλού; Ποιά είναι η χειρότερη ζημιά του μυαλού φαίνεται στην κατηφορική πορεία του νεομάρτυρα Ευθύμιου, που κατάντησε Ρεσίτ.

Δελεάστηκε από τις απατηλές διακηρύξεις των φίλων του ότι «ο Θεός αποτελεί εμπόδιο για να χαρείς τη ζωή!» Και αναζήτησε τη χαρά μόνο στην ζωώδη ικανοποίηση των επιθυμιών της σάρκας. Ήταν ένα τραγικό κυνήγι ηδονής, που τον άφηνε συνεχώς ανικανοποίητο και άδειο.

Κάποια στιγμή όμως σιχάθηκε αυτό το απαίσιο κυνηγητό και συνειδητοποίησε ότι το πρώτο σκαλοπάτι για να βρει λίγη ειρήνη και χαρά είναι να βάλει φρένο στις επιθυμίες της σάρκας.

Το πρώτο βήμα, λοιπόν, της μετάνοιας είναι η εγκράτεια και η νηστεία.
Η άσκηση της εγκράτειας και της κατά Θεόν νηστείας, που είναι η αρχή και το θεμέλιο του αγώνα απελευθέρωσης από τα πάθη, επειδή συνδέεται με την καθημερινή απαραίτητη τροφή μας, αποτελεί την πιο αποτελεσματική υπενθύμιση «φύγε τώρα!».

Φύγε τώρα από την φαινομενικά μικρή παγίδα, που σου σφυρίζει εκείνο το «δεν πειράζει!» με όλες τις συνακόλουθες καλοδιατυπωμένες δικαιολογίες.
Φύγε τώρα και από την πιο «ασήμαντη» καταφρόνηση του θελήματος του Θεού!
Φύγε τώρα από τον πειρασμό που ψευδέστατα υπόσχεται χαρά και ειρήνη φτιάχνοντας ένα «χριστιανισμό» κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των παθών σου!

Μην παριστάνεις τον δυνατό! Μην προσπαθείς να πείσεις τον εαυτό σου ότι μπορείς να αντισταθείς! Οποιαδήποτε καθυστέρηση σε «κουβεντούλα» με τους «πρέσβεις του εχθρού» μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Θυμήσου τον Πάγκαλο Ιωσήφ, που προτίμησε να φύγει γυμνός από το κρεβάτι της γυναίκας του Πετεφρή, που τον προκαλούσε.

Πόσοι σύνδουλοί του δεν θα τον κορόϊδεψαν, γιατί… έχασε την ευκαιρία! Αυτή όμως η έγκαιρη φυγή του αποτελεί στους αιώνες πρότυπο παλληκαριάς! Αυτή είναι η δόξα του!

Γι’ αυτό «φύγε τώρα!», πριν η ψεύτικη γοητεία της αμαρτίας σου στερήσει την αληθινή χαρά της ζωής μαζί με τον Χριστό!

Από το βιβλίο του † Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου, “Εγερτήρια μηνύματα”, έκδοση Ιεράς Μονής Προφήτου Ηλιού, Πρέβεζα 2020, σ. 55-57 και 64-65.