Το όρος Θαβώρ και η Μεταμόρφωση του Κυρίου
12 Αυγούστου 2023Από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους τό Θαβώρ ταυτίσθηκε με το «υψηλόν όρος» επάνω στο οποίο έλαβε χώρα το θαύμα της Μεταμορφώσεως του Χριστού (Ματθ.17,1-9.Μαρκ. 9, 2-9. Λουκ.9,28-36).OΚύριλλος, Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων,στο έργο του «Κατήχησις ΙΒ΄ Φωτιζομένων» αναφέρει ότι η Μεταμόρφωση του Ιησού έγινε στο Θαβώρ (PG, 33: 744) [1]. Ο Χρύσανθος Νοταράς, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, χαρακτηρίζει το όρος ως «περιφανέστατον και περίδοξον, περισσότερον απο όλα τα άλλα όρη, δια την του Κυρίου μας φρικτήν εις αυτό Μεταμόρφωσιν» [12].
Σύμφωνα με το βιβλικό κείμενο «Μετά από έξι ημέρες ο Ιησούς πήρε μαζί του τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη και τους οδήγησε σε ένα ψηλό βουνό, όπου ήταν όλοι μόνοι, εκεί μεταμορφώθηκε μπροστά τους, τα δε ρούχα Του έγιναν λευκά ως το χιόνι, τόσο που κανένας στον κόσμο δεν μπορεί να λευκάνει. Και εμφανίστηκαν μπροστά τους ο ο Ηλίας με τον Μωυσή, οι οποίοι μιλούσαν με τον Ιησού.ο δε Πέτρος είπε στον Ιησού: «Διδάσκαλε, καλό είναι να μείνετε εδώ, ας φτιάξουμε τρία καταφύγια (σκηνές) – ένα για Σας, ένα για τον Μωυσή και ένα για τον Ηλία. (Δεν ήξερε τι να πει, ήταν τόσο φοβισμένοι.) Τότε εμφανίστηκε ένα σύννεφο και τους επισκίασε, και μια φωνή ήρθε από το σύννεφο: «Αυτός είναι ο Υιός μου, τον οποίο αγαπώ, αυτόν να ακούετε». Ξαφνικά, όταν κοίταζαν γύρω, δεν είδαν πια κανέναν μαζί τους, εκτός από τον Ιησού. Καθώς κατέβαιναν από το βουνό, ο Ιησούς τους έδωσε εντολή να μην πουν σε κανέναν ό, τι είχαν δει, μέχρι που ο Υιός του Ανθρώπου αναστηθεί από τους νεκρούς» (μεταφρ. Μαρκ.9, 2-9).
Στο θαύμα παρίστανται 2 ουράνια πρόσωπα και 3 επίγεια. Οι προφήτες Μωυσής και Ηλίας ως εκπρόσωποι της Παλαιάς Διαθήκης, ο εκπρόσωπος του Νόμου Μωυσής και ο εκπρόσωπος των Προφητών και υπέρμαχος της μονοθειας Ηλίας. Και από την άλλη οι 3 μαθητές του Χριστού,Πέτρος,Ιάκωβος και Ιωάννης. Έτσι, το θαύμα «γεφυρώνει» τα ουράνια με τα επίγεια και στη μέση δεσπόζει ο μεταμορφούμενος Χριστός, υπέρλαμπρος ως ο ήλιος. Αξιο παρατηρήσεως είναι το γεγονός ότι ο Χριστός στην πρόσκληση του Πέτρου να παραμείνουν οι τρεις μαζί τους σε σκηνές,να «συνυπάρξουν» δηλαδή στον ίδιο τόπο, δεν απαντά, αλλά ξαφνικά έχουμε θεοφάνεια με την παρουσία της νεφέλης και την φωνή του Θεού. Έτσι, με την δήλωση του Θεού «Ούτός εστιν ο υιός μου ο αγαπητός· αυτού ακούετε» (Μαρκ.9,7) επικυρώνεται και δηλώνετε πλέον κατηγορηματικά η μοναδικότητα του Ιησού. Ο αγαπητός Υιός του Θεού,το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Χριστός, είναι ο νόμιμος ερμηνευτής του Νόμου και των Προφητών, είναι πλέον ο προφήτης, ο αρχιερεύς και ο βασιλεύς του νέου λαού Του.Οταν,αργότερα, ο απόστολος Παύλος μας λέγει, ότι ο Κύριος Ιησούς «εγενήθη ημίν σοφία από Θεού, δικαιοσύνη τε και αγιασμός και απολύτρωσις» (Α’ Κορ. 1,30), μιλά βέβαια γενικώς για το απολυτρωτικό έργο του Χριστού, παρουσιάζει όμως και τα τρία αξιώματά Του. Το προφητικό με το «σοφία», το αρχιερατικό με το «δικαιοσύνη τε και αγιασμός» και το βασιλικό με το «απολύτρωσις».
Είπαμε,ανωτέρω, ότι από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες το «υψηλόν όρος» ταυτίσθηκε με το Θαβώρ. Στο σημείο αυτό βέβαια, δεν πρέπει να λησμονούμε το γεγονός ότι, σύμφωνα με το βιβλικό κείμενο, ο Χριστός βρισκόταν 6 μέρες πριν στην Καισάρεια του Φιλίππου ( Ματθ.16,13. Μαρκ.8,27), όπου στην ερώτηση Του για το τι λένε οι άνθρωποι περί Αυτού, ο Πέτρος ομολόγησε «Συ ει ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος» [13]. Η ομολογία του Πέτρου περί της θεότητας του Ιησού έλαβε την θεική διαβεβαίωση στο θαύμα της μεταμορφώσεως: «Ούτός εστιν ο υιός μου ο αγαπητός».Η Καισάρεια του Φιλίππου απέχει πολύ απο το όρος θαβώρ και το πιο κοντινό σημείο στην περιοχή εκείνη ήταν το υψηλό όρος Ερμών, σε κάποια πλαγιά του οποίου ισως έλαβε χώρα το θαύμα της Μεταμορφώσεως του Χριστού,σύμφωνα με πολλούς σύγχρονους βιβλικούς ερμηνευτές. Επίσης, το γεγονός ότι δεν μνημονεύεται το όρος που έφτασε ο Ιησούς μετά την αναχώρησή Του από την Καισάρεια και ότι στο Θαβώρ εκείνη την εποχή υπήρχε οχυρωμένη πόλη,ενισχύει την άποψη αυτή.
Δυτικά του όρους Θαβώρ βρίσκεται το χωριό Δεβειρώθ, όπου ο Χριστός θεράπευσε ένα δαιμονισμένο νέο (βλ. Μάτθ. 17,14-18) και απέναντι από το όρος βρίσκεται η πόλη Ναΐν,όπου ο Χριστός μας ανέστησε τον γιό της χήρας.
Η πρώτη χριστιανική εκκλησία κτίσθηκε στο Θαβώρ προς το τέλος του 4ου αἰώνα. Τον 5ο αιώνα κατασκευάσθηκαν άλλοι δύο ναοί και έτσι τον 6ο αιώνα επάνω στη κορυφή του όρους υπήρχαν τρείς ναοί που αντιστοιχούσαν στις τρεις σκηνές τις οποίες ο απόστολος Πέτρος πρότεινε να στήσουν εκεί κατά την διάρκεια του θαυμαστού γεγονότος της Μεταμορφώσεως. Ένας ναός για τον Προφήτη Μωυσή, ένας για τον Προφήτη Ηλία και ένας αφιερωμένος στους Αγίους Αποστόλους.
Την ίδια περίπου εποχή, ανακηρύχθηκε το Θαβώρ επισκοπή και προσείλκυσε πολλούς χριστιανούς μοναχούς και χιλιάδες προσκυνητές.
Αργότερα, πιθανότατα κατά τον 7ο αιώνα, κτίσθηκε και τέταρτη εκκλησία. Τα προσκυνηματικά οδοιπορικά του 9ου αιώνα αναφέρουν πως στην κορυφή του όρους υπήρχαν τέσσερις εκκλησίες.
Κατά την εποχή των Σταυροφόρων εγκαταστάθηκαν στο Θαβώρ Βενεδικτίνοι μοναχοί. Μετά την εκδίωξη των Σταυροφόρων από τούς Αγίους Τόπους, ο Σουλτάνος της Δαμασκού Μαλίκ ελ Αντίλ, τό 1211, κατέστρεψε όλα τα χριστιανικά κτίσματα και πάνω στα ερείπια τους ανήγειρε ισχυρό φρούριο, τα υπολείμματα του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα σε διάφορα σημεία του όρους [14].
Το 1263 το Θαβώρ εγκαταλείφθηκε οριστικά από τούς χριστιανούς, μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα μ.Χ.
Σήμερα, όλη η κορυφή του όρους Θαβώρ είναι χριστιανική ιδιοκτησία και κατέχεται από Έλληνες ορθοδόξους και Λατίνους μοναχούς.
Στο νότιο τμήμα της κορυφής βρίσκονται το Ελληνορθόδοξο μοναστήρι της Μεταμορφώσεως, που κτίσθηκε από το Πατριαρχείο και εγκαινιάσθηκε στις 6 Αυγούστου 1862 [15] και το παρεκκλήσιο του Μελχισεδέκ. Κατά την παράδοση, η «σπηλιά του Μελχισεδέκ» στο όρος Θαβώρ ήταν το σημείο της συνάντησης μεταξύ του Μελχισεδέκ [16], βασιλέα Σαλήμ και του Αβραάμ (βλ.Γεν.14,18-20).Στο όρος Θαβώρ ο Μελχισεδέκευλόγησε τον Αβραάμ: «ην δε ιερεύς του Θεούτού υψίστου (ο Μελχισεδέκ) και ευλόγησε τον ῞Αβραμ» [17]. Απο αυτό το γεγονός εισάγεται ότι ο Χριστιανισμός δεν ανήκει στις Αβρααμικές, λεγόμενες, θρησκείες γιατί αφενός «το έλαττον υπό του κρείττονος ευλογείται» [18] και αφετέρου ο Ιησούς ήταν «ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ» [19],έχοντας «εις τον αιώνα απαράβατον την ιερωσύνην» [20].
