Η θεραπευτική διάσταση του χορού

1 Σεπτεμβρίου 2020

Η καταλληλότερη ηλικία ενασχόλησης με τον χορό είναι η παιδική. Στην ηλικία αυτή η στροφή προς την χορευτική δραστηριότητα πραγματοποιείται συνήθως είτε μέσα από την πρωτοβουλία των ίδιων των γονέων είτε όταν το παιδί εκφράσει από μόνο του την επιθυμία προς αυτή την κατεύθυνση.

Το νεαρό της ηλικίας έχει βαρύνουσα σημασία, διότι το παιδί βρίσκεται στο αρχικό στάδιο ανάπτυξής του το οποίο είναι καθοριστικό  για την διαμόρφωση του τελικού μυο-σκελετικού οικοδομήματος που θα ακολουθήσει με τα χρόνια.Μέσα από την επαφή του παιδιού με τον χορό και την ανακάλυψη το σώματός του και της κινητικής  λειτουργίας του, γίνεται εμφανέστατο ότι ο χορός είναι άμεσα συνδεδεμένος και με την υγεία του νηπίου καθώς συμβάλει στην εξολοκλήρου ανάπτυξη του σώματός του.

Η συμβολή αυτή μπορεί να είναι τέτοια ώστε να βελτιώσει ή ακόμη και να εξαλείψει από ελαφρές έως σοβαρές ανατομικές δυσπλασίες.

mora

Πρωταρχικός σκοπός στην αρχική επαφή με τον χορό είναι να μάθει το παιδί τη σωστή στάση του σώματος. Είναι γνωστό πως τα παιδιά μικρής ηλικίας αλλάζουν συνεχώς τον τρόπο που βηματίζουν, χοροπηδούν, τρέχουν και αυτό γιατί ανακαλύπτουν το σώμα τους από τις κινήσεις που παρατηρούν γύρω τους και προσπαθούν να μιμηθούν. Όμως κατά πόσο αυτό που βλέπουν είναι το σωστό πρότυπο αν λάβουμε υπόψη μας ότι το 70% του ελληνικού πληθυσμού βηματίζει με λάθος τρόπο χωρίς να το γνωρίζει; Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια!

Τον ρόλο του διορθωτή αυτών των τόσο συνηθισμένων λαθών αναλαμβάνει ο χοροδιδάσκαλος. Να μεταφέρει τις σωστές εικόνες στο παιδί όσον αφορά την σωστή στάση του σώματος, η οποία σχετίζεται και επηρεάζεται από τον έλεγχο του κέντρου βάρους. Του μαθαίνει να αναπνέει ορθά και να μην καταπονεί κανένα μέρος του σώματος του κάνοντας κακή χρήση του κέντρου βάρους. Στην γλώσσα του χορού μία στερεότυπη φράση ώστε το σώμα να βρίσκεται στην ορθή θέση έχει ως εξής:

«Ώμοι μπροστά από γοφούς και γοφοί μπροστά από τα πόδια»

Πλάθοντας το σώμα σταδιακά προστίθενται και ασκήσεις ενδυνάμωσης διότι μπορεί τα οστά να τοποθετούνται σωστά το ένα μετά το άλλο ώστε να σταθεί το σώμα αλλά αν η μυϊκή μάζα δεν αναπτυχθεί εξίσου τότε δεν θα είναι δυνατό μετέπειτα να συγκρατήσει και την οστέινη μάζα. Αποτέλεσμα; Ένα αδύναμο και ασταθές σώμα.

Μέσα από την σειρά μαθημάτων και της παρατήρησης από την πλευρά του δασκάλου γίνονται έγκαιρα αντιληπτά τα όποια προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίζει ένα παιδί ή να αποφευχθεί η οποιαδήποτε κληρονομική τάση που τείνει να εμφανίσει. Παρακάτω θα γίνει αναφορά στις συνηθισμένες ορατές  παθήσεις της σπονδυλικής στήλης αλλά και των κάτω άκρων.

Η  ανθρώπινη σπονδυλική στήλη είναι κατασκευασμένη με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να απορροφά τους κραδασμούς από τις κινήσεις μας. Η μορφολογία της καθορίζεται από το βάρος που δέχεται η κάθε μοίρα της  (αυχενική, θωρακική, οσφυϊκή, ιεροκοκκυγική ). Η λάθος χρήση του κέντρου βάρους  (παρατηρείται έντονα στην λάθος τοποθέτηση της σχολικής τσάντας και του αυξημένου βάρους της αναλογικά με την ηλικία του παιδιού) και η κληρονομικότητα είναι μερικοί παράγοντες εμφάνισης δυσμορφιών στην σπονδυλική στήλη.

Η ανάπτυξη του θωρακικού κυρτώματος πέρα από το κανονικό όριο ονομάζεται κύφωση (κοινώς καμπούρα) ενώ αντίστοιχα η υπέρμετρη ανάπτυξη στην οσφυική μοίρα δηλαδή στο ύψος της μέσης  ονομάζεται λόρδωση. Υπάρχει και η σκολίωση η οποία αφορά τα πλάγια κυρτώματα.

Αν ένα παιδί έχει διαγνωστεί με κάποια από αυτές τις μορφές δυσπλασίας και βρίσκεται σε αρχικό στάδιο τότε μέσω του χορού και των ασκήσεων θα μάθει να εναποθέτει το βάρος του χωρίς να επιβαρύνει το ίδιο του το σώμα. Η διάγνωση σε μεγαλύτερη ηλικία -14 και μετά- μειώνει τις πιθανότητες εξάλειψης διότι η σπονδυλική στήλη έχει φτάσει σχεδόν σε πλήρη ανάπτυξη και αυτό καθιστά δυσκολότερη την επαναφορά . Άρα ακόμη και αν δεν έχει διαγνωστεί από κάποιον ορθοπεδικό και  ο δάσκαλος χορού παρατηρήσει στο παιδί μία δυσκολία σε συγκεκριμένες ασκήσεις θα ενημερώσει τους γονείς ώστε να επισκεφθούν κάποιον ειδικό άμεσα.

Άλλα μέρη του σώματος στα οποία ανιχνεύονται δυσμορφίες είναι στα κάτω άκρα και παρατηρούνται σε μεγάλο βαθμό ,όπως και στην σπονδυλική στήλη, στον χορό.

Οι πιο βασικές από αυτές είναι:

Πλατυποδία: Μέχρι την ηλικία των 5-6 η κοιλότητα του πέλματος έχει αναπτυχθεί οπότε είναι εμφανές από νωρίς αν είναι μειωμένη η καμπύλη. Στην πλατυποδία υπάρχει μειωμένη έως και ανύπαρκτη κοιλότητα στην καμάρα με αποτέλεσμα οι καμάρες να πέφτουν προς τα μέσα. Αν οι γονείς παρατηρούν αλλεπάλληλη  φθορά του εσωτερικού  του παπουτσιού για παράδειγμα τότε μπορεί να επρόκειτο για πλατυποδία. Στον χορό γίνονται ασκήσεις με στρόγγυλα αντικείμενα για ενδυνάμωση του πέλματος και συγκεκριμένα στο κλασσικό χορό τονίζεται το «τράβηγμα»  του σώματος συνεχώς προς τα επάνω, για να μην υπάρχει λάθος κατανομή του βάρους. Απαραίτητοι είναι και οι ειδικοί πάτοι.

Τα «Χ» πόδια: Σε αυτή την περίπτωση η κλείδωση των γονάτων τεντώνει παραπάνω από το φυσιολογικό. Έτσι, οι τένοντες πίσω από το γόνατο κάνουν υπερέκταση. Στην ορθή θέση αυτή η συνεχόμενη υπερέκταση προκαλεί με τα χρόνια αίσθημα καταπόνησης. Ο δάσκαλος φροντίζει τα άτομα αυτά να βρουν το σημείο όπου τα γόνατα τεντώνουν αλλά δεν «κλειδώνουν» στην υπερέκταση που έχουν συνηθίσει να κάνουν. Το παιδί μπορεί να νιώθει ότι τα πόδια του είναι ελαφρώς λυγισμένα αλλά αυτή είναι η θέση στην οποία πρέπει να μάθει να στηρίζει το βάρος του. Το ίδιο παρατηρείται και στους αγκώνες.

Βλαισοποδία: Όταν τα γόνατα εφάπτονται και οι γάμπες αποκλίνουν. Σε αυτή την περίπτωση ο δάσκαλος μαθαίνει στο παιδί να περπατάει ή να στέκεται εκτελώντας κίνηση του προσαγωγού (εσωτερικός μυς του μηρού) προς τα μέσα και μπροστά για να μην κλείνουν τα γόνατα προς τα μέσα. Προσέχει επίσης η εξωτερική πλευρά του ποδιού να είναι μία ευθεία γραμμή όχι μόνο στην όρθια θέση αλλά και όταν τα πόδια λυγίζουν. Απαραίτητη και σε αυτή την περίπτωση είναι η χρήση ειδικών πάτων υποδημάτων.

Όλες αυτές οι δυσπλασίες μπορούν να γίνουν αντιληπτές μέσα από τα μαθήματα χορού. Οι γονείς οφείλουν να εμπιστεύονται την κρίση και τις γνώσεις του δασκάλου χωρίς καχυποψία και υπερπροστασία. Προφανώς ο κάθε γονιός θέλει το καλύτερο για το παιδί του, όμως θα είναι πολύ άδικο για το ίδιο το παιδί να μην βελτιώσει τυχόν προβλήματα που θα εμφανιστούν και θα του φέρουν και άλλα προβλήματα στην υγεία μεγαλώνοντας επειδή οι γονείς θεώρησαν πως τα λόγια του δασκάλου είναι επιπόλαια ή αναξιόπιστα. Μέσω της έγκαιρης διάγνωσης η θεραπεία θα είναι ανώδυνη για το παιδί και φυσικά όσο χρήσιμη και αν είναι η ένταξη του χορού στην ζωή του παιδιού σαν μορφή πρόληψης, δεν αναιρείται σαφώς η σπουδαιότητα των ιατρικών μεθόδων αποκατάστασης.