Τα είδη των φαρμάκων της χημειοθεραπείας

Τα φάρμακα της χημειοθεραπείας κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες. Κριτήρια της κατάταξής τους είναι ο τρόπος δράσης τους, η χημική δομή τους και η σχέση τους με άλλα φάρμακα. Η γνώση του τρόπου δράσης των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων είναι σημαντική, ώστε να καθοριστούν οι πιθανές παρενέργειες, αλλά και για να γνωρίζουν οι ογκολόγοι ποια φάρμακα είναι πιθανότερο να δράσουν καλύτερα σε συνδυασμό μεταξύ τους. Επίσης, η γνώση αυτή βοηθάει τους γιατρούς να καθορίσουν τη σειρά και τη συχνότητα, με τη συχνότητα, με την οποία θα χορηγούνται τα φάρμακα στον ασθενή.

Οι ομάδες φαρμάκων που χορηγούνται κατά τη χημειοθεραπεία είναι οι παρακάτω:

α) Αλκυλιούντες παράγοντες

Τα φάρμακα της ομάδας αυτής χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση πολλών διαφορετικών καρκίνων, όπως είναι η οξεία και η χρονία λευχαιμία, το λέμφωμα, η νόσος του Hodgkin και οι καρκίνοι του πνεύμονος, του μαστού και των ωοθηκών. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα εξής φάρμακα:

• nitrogen mustards (μουστάρδες): συμπεριλαμβάνουν τη μεχλωραιθαμίνη, τη χλωραμβουκίλη, την κυκλοφωσφαμίδη, την ιφωσφαμίδη και τη μελφαλάνη.
• νιτροζοουρίες: συμπεριλαμβάνουν τη στρεπτοζοτοκίνη, τη φοτεμουστίνη, την καρμουστίνη, τη σεμουστίνη και τη λομουστίνη.
• αλκυλοσουλφονικά άλατα: περιλαμβάνουν τη βουσουλφάνη.
• τριαζίνες: συμπεριλαμβάνουν τη δακαρβαζίνη και την τεμοζολαμίδη.
• αιθυλεναμίνες: συμπεριλαμβάνουν το θειοτέπα και την εξαμεθυλμελαμίνη. Στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται και τα φάρμακα της οικογένειας των πλατινών (σισπλατίνη, καρβοπλατίνη και οξαλαπλατίνη), επειδή επιδεικνύουν ανάλογη δράση πάνω στα καρκινικά κύτταρα. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

β) Αντιμεταβολίτες

Oι αντιμεταβολίτες είναι μια οικογένεια φαρμάκων που επηρεάζουν την ανάπτυξη του DNA και του RNA των καρκινικών κυττάρων. Χορηγούνται συχνά για τη θεραπεία μορφών καρκίνου, όπως η λευχαιμία, του μαστού, των ωοθηκών, των εντέρων, του τραχήλου της μήτρας κλπ. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

γ) Αντικαρκινικά αντιβιοτικά

Τα φάρμακα αυτά σταματάνε τη δράση ενζύμων που συμβάλλουν στην αναπαραγωγή των καρκινικών κυττάρων. Χορηγούνται για τις περισσότερες μορφές καρκίνου. Τα σημαντικότερα από αυτά τα φάρμακα είναι οι ανθρακυκλίνες (ακλαρουμπισίνη, δαουνορουμπισίνη, δοξορουμπισίνη, επιρουμπισίνη και ιδαρουμπισίνη), τα φάρμακα ακτινομυσίνη-D, η βλεομυσίνη, η μιθραμυσίνη, η μιτομυσίνη-C, καθώς και η μιτοξαντρόνη, η οποία χορηγείται κατά τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη και του μαστού, το λέμφωμα και τη λευχαιμία. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

δ) Αναστολείς της τοποϊσομεράσης

Τα φάρμακα αυτά αναστέλλουν τη δράση μιας ομάδας ενζύμων που λέγονται «τοποϊσομέρασες» και συντελούν στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων χωρίζοντας στα δυο την έλικα του DNA. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ορισμένων μορφών λευχαιμίας, καθώς και για καρκίνους του πνεύμονα, των ωοθηκών, της γαστρεντερικής οδού, του τραχήλου μήτρας, του εγκεφάλου κλπ. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα φάρμακα τοποτεκάνη, ιρινοτεκάνη, ετοποσίδη, αμσακρίνη και τενιποσίδη. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

ε) Αναστολείς της μίτωσης

Τα περισσότερα από αυτά τα φάρμακα είναι φυτικά παρασκευάσματα. Σταματούν τη δράση ενός κυτταρικού μηχανισμού που λέγεται «μίτωση» ή ορισμένων ενζύμων, τα οποία παράγουν πρωτεΐνες απαραίτητες για τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πολλών μορφών καρκίνου, όπως του μαστού, του πνεύμονα, καθώς και για τα μυελώματα, τα λεμφώματα και τις λευχαιμίες. Σ’ αυτήν την κατηγορία των φαρμάκων ανήκουν οι ταξάνες (πακλιταξέλη, δοσεταξέλη), οι εποθιλόνες (ιξαβεπιλόνη), τα αλκαλοειδή της vinca (βινβλαστίνη, βινκριστίνη, βινδεσίνη, βινορελβίνη) και η εστραμουστίνη. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

στ) Κορτικοστεροειδή

Τα κορτικοστεροειδή είναι φυσικές ορμόνες και φάρμακα όμοια με ορμόνες, που έχουν ευρεία χρήση στην Ιατρική. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία διαφόρων ασθενειών, αλλά και ορισμένων μορφών καρκίνου (λέμφωμα, λευχαιμία και πολλαπλούν μυέλωμα). Στην περίπτωση που η χορήγησή τους στοχεύει στη θεραπεία του καρκίνου, θεωρούνται χημειοθεραπευτικά φάρμακα. Στους ογκολογικούς ασθενείς όμως μπορούν να χορηγηθούν και ως αντιεμετικά, δηλαδή για την πρόληψη της ναυτίας και του εμέτου που προκαλούν τα άλλα φάρμακα της χημειοθεραπείας. Χρησιμοποιούνται, επίσης, για την αποτροπή των σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων πριν από τη χορήγηση κάποιας χημειοθεραπείας. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η πρεδνιζόνη, η πρεδνιζολόνη, η μεθυλπρεδνιζολόνη, η δεξαμεθαζόνη, η υδροκορτιζόνη, η παραμεθαζόνη και η βηταμεθαζόνη. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

ζ) Άλλα χημειοθεραπευτικά φάρμακα

Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και άλλα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τα οποία έχουν διαφορετικό τρόπο δράσης και γι’ αυτό δεν είναι δυνατόν να καταταγούν σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες. Τέτοια φάρμακα είναι το ένζυμο L-ασπαραγινάση, η βορτεζομίμπη (είναι ένας αναστολέας των πρωτεοσωμάτων), η λανκρεοτίδη και η οκτρεοτίδη (συνθετικά της σωματοστατίνης), η υδροξυκαρβαμίδη, η μιλτεφοσίνη, η μιτοσάνη και η θαλιδομίδη. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ