Ορθοδοξία / Θεολογία
(†) Μητροπολίτης Πισιδίας Σωτήριος Τράμπας

Ο Λόγος του Θεού (1ον)

9 Δεκεμβρίου 2020

Στις ευχές και τους ύμνους της θείας Λειτουργίας, καθώς και άλλων Ιερών Ακολουθιών, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός του Θεού, αποκαλεῖται Λόγος· όπως στους ύμνους: «Ὁ μονογενής Υἱός καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀθάνατος ὑπάρχων…«· ή «Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ… τὴν ἀδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκοῦσαν…».

Έχουμε διερωτηθεί, γιατί ο Υιός του Θεού αποκαλείται Λόγος; Είναι καλό και ωφέλιμο να εμβαθύνουμε στα λειτουργικά κείμενα της Εκκλησίας μας, γιατί έχουν γραφτεί με την πνοή του Αγίου Πνεύματος και περικλείουν πολύτιμες έννοιες για μας. Αν απλώς τα ακούμε να λέγονται ή ψάλλονται, χωρίς να κατανοούμε το νόημα τους, μοιάζουμε με τον διψασμένο διαβάτη, που περνάει δίπλα από μια πηγή με δροσερό νερό, αλλά δε σταματά να σκύψει, να πιει νερό να ξεδιψάσει· ακούει το κελάρισμα του νερού και το προσπερνά, κι έτσι παραμένει διψασμένος.

Ο όρος Λόγος, που χρησιμοποιούμε στην Εκκλησία, έχει πολύ βαθειά σημασία. Σκεφθείτε ότι ο Ευαγγελιστής Ιωάννης αρχίζει το Ευαγγέλιό του με αυτή τη λέξη: «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος« και συνεχίζει: και ο Λόγος ήταν με τον Θεό, και ήταν Θεός ο Λόγος. Από την αρχή ο Λόγος ήταν με τον Θεό. Τα πάντα δημιουργήθηκαν διά του Λόγου· και από όλα τα δημιουργήματα δεν υπάρχει κανένα που να έγινε χωρίς τον Λόγο» (Ιωάν. 1,1-3). Ποιος είναι αυτός ο Λόγος; Όπως όλοι καταλαβαίνουμε, ο θεόπνευστος Ευαγγελιστής Ιωάννης με σαφήνεια αποκαλύπτει ότι ο Λόγος είναι ο Υιός του Θεού, διά του οποίου ο Τριαδικός Θεός δημιούργησε τα πάντα.

Αυτοί οι πρώτοι στίχοι του Ευαγγελίου μάς ανάγουν στους πρώτους στίχους του βιβλίου της Γενέσεως της Παλαιάς Διαθήκης: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τὸν οὐρανόν καὶ τὴν γῆν». Και στη συνέχεια επεξηγεί πώς τα εδημιούργησε· γράφει: «Εἶπεν ὁ Θεὸς· γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς« (Γέν. 1,3). Και στη συνέχεια επαναλαμβάνεται πριν από κάθε δημιούργημα το «εἶπεν ὁ Θεός«. Εἶπεν ο Θεός και έγιναν ο ήλιος, τα αστέρια, η γη, τα δένδρα, τα φυτά, τα ψάρια στις θάλασσες τα ζώα στη στεριά. Αλλά, τι εννοεί η Αγία Γραφή με τις λέξεις είπεν ο Θεός; Ο Θεός έχει στόμα και βγάζει φωνή;

Εδώ πρέπει να επεξηγήσουμε ότι η Αγία Γραφή για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε κάποιες υψηλές έννοιες χρησιμοποιεί «ἀνθρωποπαθεῖς ἐκφράσεις»· δηλαδή εικόνες, παρομοιώσεις, έννοιες προσιτές στον ανθρώπινο νου, όπως εδώ.

Το Ευαγγέλιο γράφει Λόγος· η Γένεσις χρησιμοποιεί το ρήμα «εἶπεν«· και οι δύο λέξεις για τον άνθρωπο εκφράζουν την ίδια έννοια· τον δημιουργικό λόγο του Θεού, που εξέρχεται από τον Θεόν Λόγον, τον Υιόν του Θεού. Την ίδια έννοια, με ποιητικό ύφος, παρουσιάζει και ο Ψαλμωδός: «τῷ λόγῳ τοῦ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν καὶ τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν· (Ψαλμός 32 [33],6). Αυτό ακριβώς ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως: «Πιστεύω …καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονονογενῆ… δι’ οὗ τὰ πάνταἐγένετο».

Εδώ να υπενθυμίσουμε ότι ο Υιός του Θεού ενεργεί πάντοτε κατά το θέλημα του Θεού Πατέρα. Αυτό έγινε και κατά την δημιουργία του κόσμου. Στο πρώτο άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως ομολογούμε πίστη «εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων«. Επομένως ο Θεός Πατέρας δημιούργησε τα πάντα «διὰ τοῦ Υιοῦ Του, τοῦ Θεοῦ Λόγου”, και εν Πνεύματι Αγίω εζωοποίησε. Και τα τρία Πρόσωπα συνεργάσθηκαν στη δημιουργία του κόσμου, και το αποτέλεσμα ήταν υπέροχο. Μας πληροφορεί η Αγία Γραφή ότι όταν ολοκλήρωσε το δημιουργικό Του έργον «εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε, καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν» (Γεν. 1,31). Ό,τι δημιουργεί ο Θεός είναι τέλειον!

Ο προφήτης και βασιλιάς Δαβίδ, στον ωραίο Ψαλμό του, που ακούμε σε κάθε Εσπερινό, μετά την εντυπωσιακή περιγραφή του μεγαλείου της δημιουργίας, καταλήγει με θαυμασμό: «Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας… ἤτω ἡ δόξα Κυρίου εἰς τοὺς αἰῶνας» (Ψαλμ.103 [104],24 & 31).

Αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, όταν ακοὑμε στην Εκκλησία μας να αναφέρεται ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ως Λόγος του Θεού, ο καθένας μας ας θυμάται με ευγνωμοσύνη, ότι Αυτός δημιούργησε κι εμάς τους ανθρώπους με ξεχωριστό τρόπο, και μας προίκισε με έξοχα μοναδικά προσόντα, με τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε την ομορφιά της δημιουργίας Του. Ας μη ξεχνάμε ότι ο Λόγος του Θεού δημιούργησε με άπειρη σοφία τον κόσμον αυτόν, στον οποίον επικρατεί απόλυτη τάξις και αρμονία· και ακόμη ότι τα δισσεκατομμύρια των γαλαξιών και των αστέρων, που κινούνται σε απροσμέτρητες αποστάσεις από τη γη, φανερὡνουν την παντοδυναμία του Θεού Λόγου.

Επομένως, όταν ο Κύριος μας καλεί στο σπίτι Του, στον ιερό Ναό Του για την κοινή λατρευτική Σύναξη να αισθανόμαστε τη μεγάλη τιμή που μας κάνει. Έρχεται ο Δημιουργός του σύμπαντος κόσμου, ο Πάνσοφος και Παντοδύναμος Θεός για να μας ακούσει· να δεχθεί τη λατρεία μας· να μας δώσει την ευλογία Του· και το ανώτερο όλων, να μας μεταδώσει το Άγιο Σώμα και Αίμα Του, να μας ενώσει μαζί Του και να μας αγιάσει. Αλήθεια, έχουμε συλλάβει το μέγεθος της τιμής που μας κάνει ο Κύριος και Θεός μας! Γι’ αυτό, με πόθο και λαχτάρα, με θείο έρωτα και γεμάτοι χαρά να σπεύδουμε στην Εκκλησία για να λειτουργηθούμε, να συναντηθούμε μαζί Του να Του προσφέρουμε τη λατρεία μας. Και καθόλη τη διάρκεια της θείας Λειτουργίας να αισθανόμαστε τη ζωντανή παρουσία του Κυρίου μας· να αφοσιωνόμαστε στα τελούμενα· να απολαμβάνουμε την αγιαστική Χάρη Του και την μοναδική ευλογία της παρουσίας Του. Αμήν.