Θρησκευτικές μειονότητες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και Θρησκευτικός Διαπολιτισμός

Στη νέα πολυπολιτισμική κοινωνία που διαβιώνουμε, η εκπαιδευτική πολιτικήκάθε χώρας είναι καθοριστική για το μέλλον του πολιτισμού της. Στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, είναι απαραίτητο, η εκπαιδευτική πολιτικήνα επαναπροσανατολιστεί, μιας και στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικής και δυνητικά διαπολιτισμικής κοινωνίας, αναδύονται ζητήματα που σχετίζονται με τον ρόλο του σχολείου, καθώς η εκπαίδευση στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνει τον χαρακτήρα διαμεσολάβησης, διαλόγου και αλληλεπίδρασης μεταξύ των πολιτισμών[1].

Θεωρούμε αναγκαίο τον επανασχεδιασμό του ρόλου της εκπαιδευτικής πολιτικής των κρατών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο νεοδιαμορφούμενο πολυπολιτισμικό περιβάλλον, λόγω της συνεχώς, διευρυνόμενης πολιτισμικής πολλαπλότητας. Η εκπαιδευτική πολιτική οφείλει να στραφεί στην ετερομορφία και να την αξιοποιεί ως δυνατότητα πολιτισμικού διανθίσματος, πολιτισμικής πλήθυνσης και κριτικής διάνοιξης. Τα Προγράμματα Σπουδών και τα σχολικά εγχειρίδια οφείλουν να δίνουν βαρύτητα στην έννοια και στο περιεχόμενο της πολυπολιτισμικότητας, να καταπολεμάνε τις υπάρχουσες μορφές προκατάληψης απέναντι στον «άλλο», να αποβλέπουν στη διαπολιτισμική εγγραμματοσύνη και να προωθούν την κοινωνική δικαιοσύνη[2].

Εφόσον, η πολιτισμική ετερογένεια του μαθητικού πληθυσμού (που είναι η βάση της νεοδιαμορφούμενης κοινωνίας) διαρκώς διευρύνεται, σε μία δημοκρατική κοινωνία[3], η εκπαιδευτική πολιτική κάθε κράτους οφείλει να εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση των παιδιών στην ποιοτική εκπαίδευση, η οποία θα διαπαιδαγωγήσει τη νέα κοινωνία. Τα μονοπολιτισμικά πρότυπα, κρίνεται απαραίτητο να επαναπροσδιοριστούν, σύμφωνα με αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης[4], μιας και το σχολείο του 21^ου αιώνα οφείλει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας[5].

Η εργασία αυτή διαρθρώνεται ως εξής: γίνεται αναφορά στον ισλαμικό φονταμενταλισμό στον Βαλκανικό χώρο, παρουσιάζεται η πρόταση της διαπολιτισμικής διδασκαλίας των Θρησκευτικών στις θρησκευτικές μειονότητες και το παράδειγμα τηςοικουμενικής προοπτικής της διδασκαλίας ενός Ορθόδοξου χριστιανικού μαθήματος Θρησκευτικών. Παρατίθενται οι λόγοι της αναγκαιότητα της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών για τη διατήρηση της γλωσσικής ταυτότητας των πολιτισμών και η αναγκαιότητα της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών για τη διατήρηση της ιστορικής και πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών.

 Ισλαμικός Φονταμενταλισμός στον Βαλκανικό Χώρο

Ο χώρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εμπεριέχει τα κράτη του Σλαβο-ορθόδοξου χριστιανικού πολιτισμού: της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της Βουλγαρίας και ενός μέρους της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, του Ρουμανικού πολιτισμού, που η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της είναι Ορθόδοξοι, του Ελληνο-ορθοδόξου πολιτισμού της Ελλάδας που η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Ορθόδοξοι χριστιανοί, των Βαλκανικών κρατών της Κροατίας, της Σλοβενίας και της Ουγγαρίας, που η επικρατούσα Εκκλησία είναι η Ρωμαιοκαθολική και τα κράτη της Βοσνίας, της Αλβανίας και της Τουρκίας, που οι πληθυσμοί τους, είναι στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι. Από την παραπάνω παρουσίαση διαφαίνεται η πολυπολιτισμική σύνθεση των κρατών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Οι χώρες αυτές, αντί να αποτελούν μια γεωγραφική περιοχή αρμονικής συνύπαρξης των πολιτισμών τους, παραμένουν ένα πεδίο έντονων πολιτικών ανταγωνισμών των Μεγάλων Δυνάμεων, που αποσκοπούν να εξασφαλίσουν ζωτικά εθνικά συμφέροντα, τα οποία πολλές φορές, καθίστανται αποσταθεροποιητικός παράγοντας στη στρατηγική αυτή περιοχή της Ευρώπης.

Η πολυπολιτισμική σύνθεση και ετερογένεια των κοινωνιών, των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης απαιτεί από τις κυβερνήσεις των χωρών αυτών, την εστίαση στην καλλιέργεια της διαπολιτισμικής ευαισθητοποίησης των πολιτών τους απέναντι στον «άλλο», σεβασμό απέναντι στις διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και κουλτούρες.

Επειδή όμως, από τη βιβλιογραφική μας έρευνα,διαλαμβάνουμε την πληροφόρηση ότι στον χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αυξάνουν συνεχώς οι ριζοσπαστικές νεοϊσλαμικές ομάδες, με σκοπό την αποσταθεροποίηση και διατάραξη των αρμονικών πολυπολιτισμικών σχέσεων, οι προαναφερόμενες χώρες που έχουν μουσουλμανικούς πληθυσμούς πρέπει να απομονώσουν τις σχεδιαζόμενες εξτρεμιστικές κινήσεις και να διαμορφώσουν πολιτικές στηριζόμενες στις αρχές του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας, της συνταγματικής τάξης, συμβάλλοντας έτσι, στην ειρηνική πολυπολιτισμική συνύπαρξη. Από όλες τις πλευρές είναι αναγκαίο να ενεργοποιηθούν διεργασίες ανάπτυξης εμπιστοσύνης και αρμονικής συμβίωσης όλων των διαβιούντων πολιτισμικών ομάδων σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Η επιμελημένη προσπάθεια αναζωπύρωσης του οργανωμένου εξτρεμιστικού φονταμενταλιστικού Ισλάμ στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με εμφατική βαρύτητα στη θρησκευτικότητα, μέσα από ένα ιδιαίτερα συντονισμένο, ανεπτυγμένο δίκτυο οργανωμένων δομών, πρέπει να εντοπιστεί και να απομονωθεί.

Οι καλυμμένες πολιτικές κινήσειςμη κυβερνητικών οργανώσεων στον πολιτισμικό τομέα, που διασυνδέονται με ισλαμικές τρομοκρατικές ομάδες, που αυτοπροσδιορίζονται ως φιλανθρωπικές οργανώσεις και οργανισμοί παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, οι οποίες υποδαυλίζουν τη διασύνδεση με εξτρεμιστικές, ισλαμικές τρομοκρατικές ομάδες είναι απαραίτητο να εξοβελιστούν, όπως και ο προπαγανδιστικός τρόπος δράσης του εξτρεμιστικού Ισλάμ, μέσω του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, με σκοπό τη δημιουργία εντάσεων και αποσταθεροποίησης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και όχι μόνο.

Θεωρούμε αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του εκπαιδευτικού συστήματος των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο υπάρχον και νεοδιαμορφούμενο πολυπολιτισμικό περιβάλλον, λόγω της συνεχώς, διευρυνόμενης πολιτισμικής πολλαπλότητας. Στο νέο αυτό περιβάλλον, ο προσανατολισμός των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι αναγκαίο να στραφεί στις αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και στη διαμόρφωση μιας συνεργατικής πλουραλιστικής κοινωνίας πολιτών, που θα δέχονται την ετερομορφία και θα την αξιοποιούν ως δυνατότητα πολιτισμικού διανθίσματος, πολιτισμικής πλήθυνσης και κριτικής διάνοιξης. Η θρησκευτική εκπαιδευτική πολιτική των χωρών αυτών, πρέπει να στραφεί στη διαπολιτισμική προσέγγιση, που λαμβάνει τον χαρακτήρα διαμεσολάβησης, διαλόγου και αλληλεπίδρασης μεταξύ των πολιτισμών[6].

Παραπομπές:

[1]Λεοντσίνης,  Γεώργιος Ν. (2007), Πολυπολιτισμικότητα και Σχολική Ιστορία, Αθήνα: Εκδόσεις Ατραπός, σ. 11.

[2]Λεοντσίνης,  Γεώργιος Ν. (2007), Πολυπολιτισμικότητα και Σχολική Ιστορία, Αθήνα: Εκδόσεις Ατραπός, σσ. 27-28.

[3]Phuntdog, Nawan (2001), „Culturally Responsive Teaching: What Do Selected United States Elementary School Teachers Think?‟, Intercultural Education, 12:1, pp. 51-64.

[4]Dietrich, Ι. (2006), «Παιδεία και πολυπολιτισμικότητα – η μεταβολή των αιτημάτων προς τα σχολεία», στο: Χατζηδήμου, Δ. Βιτσιλάκη, Χ. (Επιμέλεια), Το σχολείο στην κοινωνία της πληροφορίας και της πολυπολιτισμικότητας, Πρακτικά ΙΑ ́ Διεθνούς Συνεδρίου, Ρόδος 21, 22 και 23 Οκτωβρίου 2005, Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης, σσ. 45-60.

[5]Πανταζής, Βασίλειος Α. (2004), «Πολυπολιπολιτισμικός εκπαιδευτικός», στο: Γιώργος Μπαγάκης (Επιμέλεια), (2004), Ο εκπαιδευτικός και το αναλυτικό πρόγραμμα, Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο, σσ. 264-274.

[6]Γεώργιος Λεοντσίνης  Ν. (2007), Πολυπολιτισμικότητα και Σχολική Ιστορία, Αθήνα: Εκδόσεις Ατραπός, σ. 11.