Είναι κοινός αποδεκτό ότι το βυζαντινό μέλος διακρίνεται για την οικουμενική του απήχηση και τη συμβολή του στο βυζαντινό λειτουργικό τύπο. Στο διάβα των αιώνων καλλιεργήθηκε από άριστους μελωδούς και λάμπρυνε τις ακολουθίες του βυζαντινού τυπικού. Στην ιστορία του βυζαντινού μέλους ιδιαίτερη θέση έχει και η αραβόφωνη ψαλτική παράδοση. Σήμερα στα πρεσβυγενή Πατριαρχεία: Αντιοχείας και Αλεξανδρείας διατηρείται το δίγλωσσο λειτουργικό τυπικό. Πρόκειται για μια γόνιμη μείξη πολιτισμικών στοιχείων και συνάμα μαρτυρία της οικουμενικής προοπτικής της Ορθοδοξίας.
Στο πλαίσιο αυτό τα τελευταία χρόνια ξεκίνησαν επαφές κα διεργασίες για την μεταφορά βυζαντινών μελωδιών στην αρραβόφωνη γλώσσα, μια προσπάθεια που σίγουρα απαιτεί γνώση, τρόπο και κόπο. Το Πατριαρχείο Αντιοχείας λόγο ιστορικών συνθηκών αλλά και της εθνολογικής του αναφοράς ξεκίνησε αυτή την μεταφραστική προσπάθεια. Η θεολογική σχολή του Μπαλαμάντ πρωτοπορεί στο εγχείρημα, με φοιτητές που γνωρίζουν ελληνικά και έχουν σπουδάσει σε ελληνικά Πανεπιστήμια. Βασικό σημείο αναφοράς είναι αυτή η μεταφραστική προσπάθεια, να μην ξεφύγει από λειτουργικό ήθος της ορθοδόξου παραδόσεως.
Ο βυζαντινός χορός Αγ. Γεωργίου Αλ-Χουμάιρα Συρίας «Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός» ψάλει το «Άξιον εστίν» στα ελληνικά σε ήχο α΄.
