Ημεροδρόμιο Μεγάλης Εβδομάδος: Μεγάλη Δευτέρα
26 Απριλίου 2021«Τη αγία και μεγάλη Δευτέρα, μνείαν ποιούμεθα του μακαρίου Ιωσήφ του Παγκάλου, και της υπό του Κυρίου καταραθείσης και ξηρανθείσης Συκής».
Τη Μεγάλη Δευτέρα προβάλλονται τρία γεγονότα, ως προπαρασκευαστικά και διδακτικά. Το παράδειγμα της σωφροσύνης του Ιωσήφ, που δεν υπέκυψε στη παρενόχληση της Αιγυπτίας κυρίας του, και αυτό της της συνετής διαχείρισης της προβλεπομένης παραγωγικής κρίσεως (επτά έτη αφθονίας και επτά σιτοδείας). Η υπόμνηση της ιστορίας του Ιωσήφ προβάλλει τη σχέση της ατομικής ηθικής και της πολιτικής αποτελεσματικότητος. Το μήνυμα είναι σαφές ηθικοπλαστικό.
Το δεύτερο προβαλλόμενο γεγονός είναι η καταστροφή της ακάρπου συκής. Η χρησιμότητα κάθε συστήματος παραγωγής αποδεικνύεται από την παραγωγικότητά του. Το ηθικοπλαστικό μήνυμα είναι σαφές, κάθε άκαρπο σύστημα «εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται».
Το τρίτο γεγονός, τα «ουαί» κατά των υποκριτών, αποτελεί την καταδίκη του «προσωπείου», του image. Ο Χριστός καταδικάζει απερίφραστα και με αυστηρότητα την ηγεμονική υποκρισία με σκληρή θεολογική διαλεκτική (Ματθαίου κγ’ 1 και εξής). Η κριτική της πολιτικής πρακτικής και τα συνυπάρχοντα ηθικοπλαστικά μηνύματα της ημέρας αυτής είναι ανυπέρβλητα. Και ασφαλώς, είναι λανθασμένη κάθε ανάγνωση, που θα περιορίζει τα μηνύματα της ημέρας μόνο στο πλαίσιο της ατομικής ηθικής.
Κοντάκιο
Ο Ιακώβ ωδύρετο του Ιωσήφ την στέρησιν, και ο γενναίος εκάθητο άρματι, ως βασιελύες τιμώμενος, της Αιγυπτίας γαρ τότε ταις ηδοναίς μη δουλεύσας, αντεδοξάζετο παρά του βλέποντος τας των ανθρώπων καρδίας, και νέμοντος στέφος άφθαρτον.
Οίκος
Επί τω οδυρμώ νυν προσθήσωμεν οδυρμόν, και εκχέωμεν δάκρυα, μετά του Ιακώβ συγκοπτόμενοι, Ιωσήφ τον αοίδιμον και σώφρονα, τον δουλωθέντα μεν τω σώματι, την ψυχήν δε αδούλωτον συντηρούντα, και Αιγύπτου παντός κυριεύσαντα, ο Θεός γαρ παρέχει τοις δούλοις αυτού, στέφος άφθαρτον.
