Η Εκκλησία μας προβάλλει για προσκύνηση τον Τίμιο Σταυρό, που είναι σύμβολο νίκης και δύναμης, όπλο κατά του διαβόλου, για να ενισχύσει στον αγώνα τους πιστούς, που βρίσκονται περίπου στη μέση της Μ. Τεσσαρακοστής.
Τον Σταυρό του Κυρίου τον εορτάζουμε δυο φορές, μια της Υψώσεως του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου και μια της Σταυροπροσκυνήσεως, την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών. Το «ζωηφόρο ξύλο του Σταυρού» έρχεται να αντικαταστήσει το θανατηφόρο ξύλο του Παραδείσου. Από το ξύλο του δένδρου της γνώσεως του Καλού και του Κακού, τελικά οι Πρωτόπλαστοι έφαγαν τον καρπό του και γνώρισαν τον θάνατο. Από το ξύλο του Σταυρού πήγασε η ζωή όχι ο θάνατος.
Βρισκόμαστε στη μέση της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η εκκλησία μάς καλεί σε μια πορεία σταυρικής θυσίας; «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34). Πρόκειται για δύο σταυρούς, ένας του Χριστού και ένας δικός μας. Τι σχέση έχουν οι δύο αυτοί σταυροί;
Ο σταυρός μας σημαίνει: Τις λύπες και τα παθήματα της επίγειας ζωής, τη νηστεία, την αγρυπνία αλλά και τις αμαρτωλές μας κλίσεις και τα πάθη μας.
Ο Σταυρός του Χριστού γίνεται και δικός μας σταυρός. «Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». Οι εντολές του Θεού για τον πιστό είναι σταυρός, με τον οποίον σταυρώνει τον παλαιόν άνθρωπο «συν τοις παθήμασιν αυτού και ταις επιθυμίαις». Ο γνήσιος μαθητής του Χριστού πιστεύει ότι καμιά θλίψη δεν θα τον πλησιάσει, αν δεν σταλεί από τον Χριστό κι ακόμη ότι με τις θλίψεις ο Χριστιανός γίνεται ένα με τον Χριστό, συμμέτοχος του κλήρου Του στη γη και στον ουρανό! Ο σταυρός είναι βαρύς, όσο εξακολουθούμε να μη ζητάμε τη βοήθεια του Θεού. Με την βοήθεια όμως του Θεού γίνεται ελαφρός: Ακούστε τον ύμνο του υμνογράφου προς τον Σταυρόν του Κυρίου:
«Χαίροις ὁ ζωηφόρος Σταυρός, τῆς εὐσεβείας τό ἀήττητον τρόπαιον
ἡ θύρα τοῦ Παραδείσου, ὁ τῶν πιστῶν στηριγμός,
τό τῆς Ἐκκλησίας περιτείχισμα, δι’ οὗ ἐξηφάνισται ἡ ἀρά
καί κατήργηται καί κατεπόθη τοῦ θανάτου ἡ δύναμις κλπ.»
