Επικήδειος ομιλία Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης, κ. Εφραίμ για τον μακαριστό Γέροντα, π. Ανανία Κουστένη

Προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης, κ. Εφραίμ, και με την συμμετοχή του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ρωγών, κ. Φιλοθέου, κληρικών και πλήθους πιστών τελέσθηκε την μεσημβρίαν της 17ης Μαΐου 2021, εις τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέα, Κάτω Πετραλώνων της Αθήνας, η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού αγίου Γέροντος, Αρχιμανδρίτη, π. Ανανία Κουστένη.

Ο Σεβασμιώτατος εκπροσωπώντας και τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. κ. Ιερώνυμο Β’, εκφώνησε συγκινημένος τον επικήδειο λόγο και αναφέρθηκε στην χαρισματική προσωπικότητα του κοιμηθέντος Γέροντος, π. Ανανία.

Ήταν σημείωσε «ο έξαρχος» των Εξαρχείων! Μέσα στο ταπεινό κελί του έγιναν πολλές νεκραναστάσεις… Δρόσιζε τις ψυχές, τις ανακούφιζε με τον θεραπευτικό λόγο του.
Ο π. Ανανίας μετείχε της αγιότητος, είχε χαρίσματα πολλά.
Τον χαρακτήρισε «ακριβό» πνευματικό του Πατέρα και τον αποχαιρέτησε ένδακρυς και συντετριμμένος.

Ακολουθεί ο επικήδειος λόγος:

«Θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν,
Ἅδου τήν καθαίρεσιν,
ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν,
καί σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τόν αἴτιον,
τόν μόνον εὐλογητόν τῶν πατέρων
Θεόν καί ὑπερένδοξον».

Μέ βαθειά συγκίνηση συναχθήκαμε ἐδῶ στό Ναό τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα τοῦ Πρωτοκλήτου δακρυρροοῦντες ἀνθρωπίνως, γιά νά καταθέσουμε τήν βαθειά ἀγάπη τῆς βαθείας καρδίας μας καί τόν ἀσπασμόν τόν ἀναστάσιμον εἰς τόν ἀείμνηστον πνευματικό μας πατέρα, τόν μοναδικό στίς ἡμέρες μας -τίς δυσκολεμένες- παρηγορητήν καί διδάσκαλον τῆς ἀληθείας Ἀρχιμ. Ἀνανία Κουστένη!

Συγχωρέστε με πού λαμβάνω τόν λόγον ὄχι ἀπό τό θέλημά μου, ἀλλά καθ΄ ὑπακοήν, φέρνοντας τήν εὐθύνη νά καταθέσω ἀσπασμόν ἀγάπης καί τιμῆς ἐπί τῆς σοροῦ τοῦ ὑπέροχου, μοναδικοῦ καί τετιμημένου ἀρχ. ἀοιδίμου Ἀνανία Κουστένη, ἐκ μέρους τοῦ Προκαθημένου τῆς καθ΄ Ἑλλάδας Ἐκκλησίας, τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου, ὁ ὁποῖος τόν ἐγνώριζε καλῶς, τόν στήριξε, τόν ἐτίμησε καί χαιρόταν διά τήν παρουσίαν καί τήν τιμιωτάτην προσφοράν του εἰς τό ποίμνιον τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς ἐπί τόσα ἔτη.

Ὁ σοφός καί χαριτωμένος π. Ἀνανίας ὑπῆρξε βλαστός εὐκλεής τῆς εὐάνδρου Ἀρκαδίας καί μάλιστα τῆς ἱστορικῆς Δημητσάνας, μεγάλωσε σέ μιά χριστιανική καί παραδοσιακή οἰκογένεια μέ ἅγιες καταβολές καί λειτουργική ἀγωγή.

Ὁ ἴδιος θά πεῖ γιά τήν μητέρα του Ἀδαμαντία∙ «Ἦταν ἡρωίδα, σταθερή, γεμάτη πίστη, ἀγάπη, ταπείνωση, ὑπομονή, εἰλικρίνεια. Στήριζε καί βοηθοῦσε τόν πατέρα μου Βασίλειον. Μᾶς ἔβγαλε πέρα σέ δύσκολους καιρούς, μέ φτώχεια, προβλήματα, μέ βάσανα, μέ θανατικά. Εἶδε νά πεθαίνουν τέσσαρα παιδία της, καί τόσα ἄλλα καί μένα ἰδιαίτερα μέ βοηθοῦσε κρυφά περισσότερο μέ τήν προσευχή της, μέ τήν ἀγάπη της καί μέ τήν εἰλικρίνιά της».

Δύο Ἁγίους ἀγαποῦσε ἐξαιρετικά καί τόν ἀγαπούσαν ∙ τόν ἅγιο Νεκτάριο καί τόν ἅγιο Πορφύριο.
«Τόν εὐχαριστῶ, ἔλεγε, τόν ἁγιούλη, τόν εὐχαριστῶ πού τόσα χρόνια, 39 μέ ἔφερε ἐδῶ στήν Ἰσαύρων στά Ἐξάρχεια καί κάμαμε τή Θ. Λατρεία, τό ἱερόν κήρυγμα, τήν ἁγία Ἐξομολόγηση.

Πέρασαν ἀπό ἐδῶ, ἀπ΄ αὐτήν τήν φωλιά τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, ἀμέτρητοι ἄνθρωποι. Ἀμέτρητες διαφορετικές ψυχές, οἱ ὁποῖες ξεκουράστηκαν, ὠφελήθηκαν, ἐμψυχώθηκαν, σώθηκαν καί ἀρκετές ἀπ΄ αὐτές ἔχουν περάσει στήν ἄλλη ὄχθη, στήν αἰωνιότητα.

«Εὐχαριστῶ τόν Ἅγιο πού ἀπό παιδάκι μέ βοηθοῦσε. Καί κάποτε, ὅταν πήγαινα στό Γυμνάσιο εἶχα μιά ἀρρώστια μέ τό νεφρικό μου σύστημα καί κινδύνευα, ὁ Ἅγιος μέ βοήθησε μέ δύο λέξεις πού τοῦ εἶπα. Ἤξερε ὅτι θά ἐρχόμουν στήν ὄμορφη ἐκκλησούλα του.

Τόν εὐχαριστῶ θερμά τόν Ἅγιο, γιά ὅλες τίς δωρεές του. Γιά ὅλα τά καλά του. Μέ σκέπασε μέ φρόντισε μέ φύλαξε, μέ φώτισε μέ στήριξε. Δέν ἔγινε κανένα κακό ἐδῶ πέρα, κανένα σκάνδαλο καί καμμία δυσκολία» .

Μιά ἀπό τίς κορυφαῖες ἀποφασιστικές στιγμές τῆς ζωῆς του, ἡ γνωριμία του μέ τόν Γέροντα -ἅγιο σήμερα- Πορφύριον τόν Καυσικαλυβίτην. 1η Μαΐου τοῦ 1980.

«Ἐγώ εὐχαριστῶ -ἔλεγε ὁ μακαριστός π. Ἀνανίας- τόν Ἅγιο Πορφύριο, ὁ ὁποῖος σέ δύσκολους καί χαλεπούς χρόνους, γιά τήν εὐτέλειά μου καί σέ προηγούμενες ἀρρώστιες καί δοκιμασίες μου καί βάσανά μου μοῦ συμπαραστάθηκε ἀμέριστα, ὡς φιλόστοργος πατήρ, ὅ,τι καλλύτερο γιά μένα. Ἔγινε τά πάντα. Μέ τρόπο θαυμαστό, μέ τρόπο ταπεινό, μέ τρόπο πλουσιοπάροχο.

Αὐτά τά λόγια τοῦ Γέροντος Ἀνανία γιά τόν π. Πορφύριο, μποροῦμε νά ἐπαναλάβουμε ὅλοι ἐμεῖς καί ἡ ταπεινότητά μου γιά τόν μακαριστό π. Ἀνανία.

Ὁ Γέροντας Ἀνανίας ἐγνώρισε τόν μεγάλο προφήτη καί ἅγιο Προφύριο.
Καί πῆρε ἀπ΄ αὐτόν πολλά καί ἔμαθε πολλά. Ὅμως πῆρε το ἑξῆς σπουδαῖο ∙ ὅτι ὅλοι, δίκαιοι καί ἁμαρτωλοί ἔχουν ἀνάγκη ἀπό ἀγάπη. Τούς ἔχει λείψει ἡ στοργή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας πού ὁ ἅγιος Πορφύριος πλουσιοπάροχα δέχθηκε στό Ἅγιο Ὄρος, μέσα στή ζωή τῆς ἡσυχίας.

Ὁ Γέροντας, ὅπως καί ὁ ἅγιος Πορφύριος, ἔβλεπε τούς ἀνθρώπους καί τούς «ἐξαρχίτες» σάν παιδιά προβληματικά, ἀτροφικά καί σαστισμένα. Ὑποσιτιζόμενα μέ μιά ἄψυχη καί ἀναιμική θεολογία καί εὐσέβεια. Ἔχουν ἀνάγκη ἔλεγε ἀπό στοργή καί ἀγάπη, ἀπό ἐλευθερία καί χάρι, ὄχι ἀπό φωνές καί ἐκνευρισμούς.Κοντά στόν ἅγιο Πορφύριο ἔζησε τό γεγονός ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὅλος φῶς, ὅλος χαρά, ὅλος εὐσπλαχνία, ὅλος εὐεργεσία, ὅλος ἀγάπη.

Μᾶς εἶπε πῶς νά ζήσουμε καί νά χαροῦμε τή ζωή μας περιφρονώντας τόν διάβολο καί τά πάθη καί ἀγαπώντας τόν Χριστό. Ζητώντας νά γίνεται πάντοτε τό θέλημά Του, στίς χαρές καί στίς λύπες.

Θώπευε θεραπευτικά τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, μιλοῦσε μέ ὅλους προσωπικά, ἐκφραζόταν ἐλεύθερα. Δέν κρίνει, ἀλλά θεραπεύει. Δέν κάνει ἀρνητικά σχόλια.

Ἡ προσέλκυσις τόσων ἀνθρώπων στό πετραχήλι τοῦ Γέροντα, ἀποδεικνύει τρανότατα ὅτι κοντά του ἀπολαμβάναμε τήν μυστική καί δροσιστική αὔρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «πού λύει τά δεσμά καί δροσίζει τή φλόγα». Ὅσοι τόν γνώρισαν, ὅσοι συνδέθηκαν μαζί του εἶχαν τήν αἴσθηση πώς βρήκαν τήν δροσερή πηγή καί τά κρυστάλλινα καθαρά ὕδατα πού ξεδιψοῦσαν πνευματικά καί τρέφονταν μέ τόν ἄρτο τῆς ζωῆς.

Μέσα στό ἀπέριττο, φτωχό κελλίον του ἔγιναν πολλές νεκραναστάσεις πνευματικές καί εἶχαν τήν αἴσθηση ὅτι ὁ ἴδιος ὁ μακαριστός Γέροντας τῶν Ἐξαρχείων μετεῖχε τῆς ἁγιότητος καί αὐτό ἦταν ἐμφανές ἀπό τά διάφορα χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού παρ΄ ὅτι ἐπιμελῶς τά ἔκρυβε, αὐτά τόν πρόδιδαν.

«Ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς του καί ἡ παρρησία του ἐνώπιον τῶν ἁγίων καί τῆς Παναγίας μας, ἀλλά κυρίως ἡ δύναμή του νά ξεφεύγει ἀπό στενά δικανικά μέτρα, κυρίως ὅμως σήκωνε μέ λεβεντιά τά βάρη τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ἔπαιρνε τήν εὐθύνη γιά τήν πνευματική πορεία τοῦ ἀσθενοῦς πολλές φορές.

Μᾶς ὁδηγοῦσε ὁ λόγος του καί μᾶς ὁδηγεῖ στόν τόπο τῆς παραμυθίας καί τῆς εἰρήνης καί τῆς γαλήνης τῶν βασανιζομένων καί δοκιμαζομένων ψυχῶν μας.

Στό ἅγιο κελλάκι του ἔλαμπε τό φῶς τοῦ κεριοῦ καί τό ἱλαρόν φῶς τοῦ καντηλιοῦ. Σ’ αὐτήν τήν ἄνοιξη, τήν ὀμορφιά ἔνοιωθε καί νοιώθαμε μέ τήν προσευχητική του παρουσία, τήν εὐχή καί τήν ἀγάπη ὅλων τῶν ἁγίων.

Κοντά του ἄνοιγε ἡ ψυχή μας καί παίρναμε βοήθεια κι ἀπό τόν οὐρανό καί ἀπό τή γῆ, ἀκόμα καί στίς πιό δύσκολες καί Γολγοθαϊκές ὧρες καί στιγμές. Εἴτε προσωπικές, εἴτε συλλογικές, εἴτε πατριωτικές. Ἡ πατρίδα μας, ἡ Ἑλλάδα μας, ἡ τρισένδοξη ἐλληνορθόδοξη χώρα μας καί ἀγαπημένη μας.

Ὁ Γέροντάς μας ἀγαποῦσε ὅλους τούς ἀγωνιστές τῆς πατρίδας, μά πάνω ἀπ΄ ὅλους τόν Κολοκοτρώνη καί τόν πρῶτο Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννη Καποδίστρια. Εὐχαριστοῦσε καί ὅσους δέν προσκήνυσαν τά σύγχρωνα εἴδωλα καί εἶναι λευκοί, εἶναι λεβέντες κάι ἥρωες. Ἕνας ἀπ΄ αὐτούς ἦταν καί ὁ τρισμακάριστος Γέροντας Ἀνανίας.

Κοντά του ζήσαμε στιγμές ἁπόλυτης πνευματικῆς ἐλευθερίας. Ὁ ἴδιος ἔλεγε ὅτι ἦτο ἔξαρχος τῶν Ἐξαρχείων καί σημείωνε μέ νόημα «ὁ Χριστιανός εἶναι ἀναρχικός, χωρίς ἀρχή καί τέλος, ἀλλά ὁ ἀναρχικός οὔτε δοῦλος εἶναι, οὔτε τύρρανος τοῦ ἄλλου».

Λιτός, λιτοδίαιτος, ἀκτήμων, ἐλεήμων παρηγορητής, ταπεινός, πολλλές φορές καί ἀντισυστημικός.

Ὁ ἀοίδιμος π. Ἀνανίας ἦτο ἐγκρατής – ὅσο λίγοι σήμερα- τοῦ ἕλληνος λόγου. Δεινός φιλόλογος καί μάλιστα τῆς γλώσσας καί τῆς ἐτυμολογίας. Βαθύς θεολόγος. Μελετητής τῶν Πατέρων καί σπουδαῖος πνευματικός σκαπανεύς.

Δύο ἀπ΄ τίς σπουδαῖες μεταφραστικές ἐργασίες του εἶναι ἡ μετάφραση τῆς Χρονογραφίας τοῦ ἁγίου Θεοφάνους τοῦ Ὁμολογητοῦ καί δεύτερο ἡ μετάφραση τοῦ Κοντακίου τοῦ Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ, τοῦ πιό μεγάλου ποιητοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπου ἕνας λυρικός παλμός Θείας ἀγάπης ξεχύνεται μέσα ἀπ΄ τοῦ Ρωμανοῦ τ΄ ἀριστουργήματα. Ὁ ἅγιος Πορφύριος ἔλεγε ὅτι ὁ Ρωμανός ἦταν ὅλος μέσα στή χάρη καί ὅ,τι ἔγραψε εἶναι τέλειο. Ἡ ἐργασία αὐτή κράτησε 10 χρόνια, 2001 -2011.

Στό πρόλογο ὑπογράφει Ἀρχιμ. Ἀ. Κ. τάχα καί μεταφραστής.

Μέχρι στιγμῆς ἔχουν ἐκδοθεῖ 50 τόμοι μέ τίς ὁμιλίες τοῦ ἁγίου Γέροντός μας.

Γιά τήν προσφορά του στά θεολογικά γράμματα τιμήθηκε κατά τή διάρκεια τῆς 6ης Ἔκθεσης Χριστιανικοῦ Βιβλίου, τό Νοέμβριο τοῦ 2017 στό ξενοδοχεῖον Caravel.
«Ὁ λόγος του -ἔγραψαν- εἶναι λόγος τιμῆς καί ἀρχοντιᾶς, θαλπωρῆς καί παραμυθίας, ἐλπίδας καί χάριτος. Ἕνας λόγος πού ἐμπνέει καί ἐνθουσιάζει, πού διδάσκει καί ξεκουράζει καί πού ἑνώνει τόν Θεό μέ τούς ἀνθρώπους».

Ὁ λόγος του, ὅπως γράφει ὁ ἴδιος γιά τόν Ρωμανό, «μᾶς πιάνει ἀπ΄ τό χεράκι καί πολύ ἁπαλά καί στοργικά μᾶς πηγαίνει ἐκεῖ πού θέλει. Καί ἐμεῖς χαιρόμαστε καί ἀφηνόμαστε σ΄ ἐκεῖνον. Καί τρυγᾶμε ἀχάλαστες χαρές καί ἀλλάζει λίγο- λίγο ἡ ζωή μας».

Στοργικός πατέρας, ἀδελφός καί φίλος.

Πάντοτε μέ σεβασμό στήν Ἐκκλησία καί τούς Ἐπισκόπους της. Χωρίς «κλαψοφαγούρα» καί μιζέρια. Ζοῦσε μέσα στή χαρά τῆς μοναδικῆς ὑπόσχεσης τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ Χριστοῦ μας «τήν ἐλευθερία ἀπό τόν θάνατο».

Γέροντα, ἀκριβέ πνευματικέ πατέρα, ὁ Θεός θέλησε νά φύγεις ἀπό κοντά μας στή μοναξιά τῆς Μ.Ε.Θ. ἤθελε νά γίνει πιό καθαρός ὁ χρυσός τῆς καρδιᾶς σου, μέσα σ’ αὐτήν τήν κάμινοτῆς Μ.Ε.Θ.

Ἡ τελευταία τηλεφωνική συνομιλία μας ∙
«Φιλῶ τό χέρι σας. Ἐγώ τό δικό σας. Γέροντα νά κάνω τό ἐμβόλιο; Νά το κάνεις. Ἔκτοτε καί τώρα καί ὅσο ζοῦμε θά γίνει ὅ,τι σοῦ εἶπε ὁ ἅγιος Πορφύριος σέ σχετική ἐρώτησή σου∙ «Παππούλη, κοίτα μήν πᾶς μεθαύριο πάνω καί ἁγιάσεις καί μᾶς ξεχάσεις. Καί πεῖς δέν μᾶς ξέρεις, δέν μᾶς εἶδες δέν μᾶς ἄκουσες».
Ἅγιος: «Ὄχι παιδί μου. Ἐκεῖ θά σᾶς θυμᾶμαι περισσότερο. Γιατί τώρα εἶμαι ἐδῶ γεροντάκι, εἶμαι φορτωμένος ἀρρώστιες, καί βάσανα καί τόσα ἄλλα. Καί θά σᾶς βοηθάω ἀμέριστα».

Γέροντα,
Περιμένουμε τήν ἀμέριστη βοήθειά σου, ὁμοῦ μέ τούς ἀγαπημένους Ἁγίους Νεκτάριο καί Πορφύριο.

Καί τῶρα,
«Δεῦτε τελευταῖον ἀσπασμόν δῶμεν ἀδελφοί τῷ θανόντι, εὐχαριστοῦντες τῷ Θεῷ».

Εὐχαριστοῦντες τόν Θεόν πού μᾶς τόν ἔδωσε. Πού τόν γνωρίσαμε, πού μᾶς ἐβοήθησε πού μᾶς ἐφώτισε, πού μᾶς ἐμψύχωσε.

Καί πού μέσα ἀπ΄ τίς πολλες του ἀσθένειες καί τό Γολγοθά τῆς Μ.Ε.Θ. μᾶς ἐδίδαξε ἐμπράκτως τή χριστιανική ὑπομονή. Ὅλη τή χριστιανική πίστη. Ὅλα τά μεγαλεῖα τοῦ Εὐαγγελίου.

Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη του, τήν εὐχή του νά ἔχωμε. Ὁ Χριστός νά παρηγορεῖ τούς ἀπαρηγόρητους οἰκείους του, τά πνευματικά του τέκνα, τά ἀπορφανισμένα, κληρικούς μοναχούς καί λαϊκούς καί ὅσοι τόν ἀγάπησαν.

Καί εὐχαριστοῦμε καί ἐμεῖς ἐκείνους πού τόν διακόνησαν, τόν βοήθησαν. Τούς ἰατρούς, νοσηλευτάς καί τούς ἄλλους. Τούς συνεργάτες του γιατί πράγματι ἐκοπίασαν, ὑπέφεραν, στεναχωρήθηκαν, λυπήθηκαν. Ἦσαν ἄμεσοι βοηθοί στό Σταυρό καί στόν Γολγοθά του, στή δυσκολία καί στόν πόνο του.

Πενθυφόρος καί ἀναστάσιμη ὁμήγυρι.
Ἡ ἐλπίδα μας εἶναι ὁ Χριστός. «Ἐφ΄ ὅσον ἀναστήθηκε ὁ Χριστός μας, τό μεγαλύτερο καλό γιά μᾶς συνετελέσθη», ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος καί ἐπαναλάμβανε ὁ Γέροντάς μας, ὅλα τά ἅλλα εἶναι δεύτερα.

«Ὅ,τι πάθεις, ὅ,τι σέ βρεῖ, ὅ,τι σέ δυκολέψει, σκέψου τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὅτι ὁ Χριστός Ἀνέστη»!

Χριστός Ἀνέστη!
Χριστός Ἀνέστη!
Χριστός Ἀνέστη!

Δόξα τῇ τριημέρῳ Αὐτοῦ ἐγέρσει.

Ὅλοι ὁμοῦ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

†Ὁ Ὕδρας, Σπετσῶν & Αἰγίνης Εφραίμ

17 Μαΐου 2021