Η επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των νοσούντων στο χώρο εργασίας
4 Μαΐου 2021Η γρήγορη εξάπλωση του Covid-19 σε συνδυασμό με την αναπόφευκτη λήψη δραστικών μέτρων για τον περιορισμό της, οδήγησε στην αναστολή της λειτουργίας πολλών χώρων εργασίας, π.χ. εστιατορίων, βιβλιοπωλείων, φροντιστηρίων, με παράλληλη προώθηση της τηλεργασίας.
Ωστόσο, η φύση της τηλεργασίας δεν επιτρέπει τη χρήση της σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Στα νοσοκομεία, στα καταστήματα τροφίμων, στις τράπεζες, στις δημόσιες υπηρεσίες, στα ΜΜΕ, στις υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου με παράδοση κατ’ οίκον, στις υπηρεσίες εστιάσεως κλπ. οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να εργάζονται με φυσική παρουσία και πολύ συχνά σε συγχρωτισμό με άλλα άτομα (συνεργάτες και πελάτες). Σε αυτές τις περιπτώσεις αυξάνονται κατά πολύ οι πιθανότητες διάδοσης του ιού και έτσι καθίσταται απαραίτητη η λήψη μέτρων, ώστε να αποφευχθούν τα κρούσματα στο χώρο εργασίας και στη συνέχεια η μετάδοση της νόσου έξω από αυτή.
Η εργατική νομοθεσία εξουσιοδοτεί τον εργοδότη (άρθρα 42, 45 και 49 του ν. 3850/2010) αν χρειαστεί να προβαίνει στη λήψη μέτρων, ώστε να μη βρεθεί σε κίνδυνο η υγεία και η ασφάλεια των εργαζομένων. Από την πλευρά τους οι εργαζόμενοι υποχρεούνται από τον παραπάνω νόμο να συμμορφώνονται με τα μέτρα αυτά. Η εξουσιοδότηση των εργοδοτών περιλαμβάνει και την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων υγείας των υπαλλήλων τους, εφόσον φυσικά τα δεδομένα αυτά είναι σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ιδίως του ΓΚΠΔ, όπως τονίζεται και στις Κατευθυντήριες Γραμμές της ελληνικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) της 18ης Μαρτίου του 2020[54]. Βέβαια, σε καιρό πανδημίας, όπως αυτής του κορονοϊού, ανάμεσα στα άλλα ζητήματα, προκύπτει και αυτό των ορίων της δυνατότητας των εργοδοτών να συλλέγουν και να επεξεργάζονται δεδομένα υγείας των υπαλλήλων τους, αλλά και εξωτερικών τους συνεργατών (προμηθευτών, πελατών, επισκεπτών κτλ).
Άλλο ζήτημα που προκύπτει είναι αν θα μπορούσε να καθιερωθεί μια συστηματική θερμομέτρηση και στη συνέχεια καταγραφή των αποτελεσμάτων της ή η εγκατάσταση θερμικής κάμερας στις εισόδους των καταστημάτων. Επίσης, αν είναι σωστό να δοθεί στον εργοδότη το δικαίωμα να αναζητά πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγεἰας των μελών της οικογένειας του εργαζομένου ή ακόμα και σχετικά με τις μετακινήσεις του στα όρια της επικράτειας ή έξω από αυτή. Ή ίσως αν μπορεί να του δοθεί το δικαίωμα σε περίπτωση που πληροφορηθεί ότι κάποιος υπάλληλός του είναι φορέας του ιού, να αποκαλύψει την ταυτότητά του στους υπόλοιπους υπαλλήλους. Τα ζητήματα αυτά απασχόλησαν και συνεχίζουν να απασχολούν τις ελληνικές[55] και τις ευρωπαϊκές αρχές, όπως και τους αρμόδιους σε χώρες εκτός Ενωμένης Ευρώπης (ΕΕ), οι οποίες, επίσης, πλήττονται από την πανδημία. Όλες οι χώρες εξέδωσαν τις δικές τους οδηγίες γα την αντιμετώπιση της πανδημίας. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η θερμομέτρηση των εργαζομένων, χωρίς όμως να ακολουθήσει καταγραφή της σε αρχείο ή ενημέρωση του περιβάλλοντος του εργαζομένου για την κατάσταση της υγείας του, δεν συνιστά επεξεργασία προσωπικών δεδομένων υγείας, αφού οι πληροφορίες παραμένουν κρυφές.
Κάποιες χώρες στάθηκαν ιδιαιτέρως αυστηρές στην ψήφιση της νομοθεσίας που αφορά τη δικαιοδοσία του εργοδότη σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων υγείας των υπαλλήλων του. Η Ιταλία, για παράδειγμα, που επλήγη από νωρίς και σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον ιό, εξέδωσε στις 2 Μαρτίου 2020 νόμο που απαγορεύει στους εργοδότες να συλλέγουν προσωπικά δεδομένα υγείας των εργαζομένων ή των επαφών τους. Τους παρέχει ωστόσο τη δυνατότητα να ρωτούνε τους εργαζομένους αν τυχόν επισκέφτηκαν περιοχές που πλήττονται από τον ιό. Η Γαλλία απαγόρευσε, επίσης, τους εργοδότες να λαμβάνουν οποιοδήποτε μέτρο που παραβιάζει την προσωπική ζωή των εργαζομένων. Το Λουξεμβούργο, από την πλευρά του απαγορεύει τους εργοδότες να προβαίνουν σε θερμομέτρηση των εργαζομένων και να ανακοινώνουν τα αποτελέσματα. Επίσης, ζητούν από τους ξένους που επισκέπτονται τη χώρα να υπογράφουν γραπτή δήλωση ότι δεν έχουν πρόβλημα υγείας, ούτε έχουν ταξιδέψει σε περιοχή που πλήττεται από τον ιό. Το Βέλγιο δεν επιτρέπει τους εργοδότες να αποκαλύπτουν τα ονόματα των εργαζομένων που έχουν διαγνωστεί θετικοί στον ιό ούτε να προβαίνουν σε θερμομέτρησή τους. Την υποχρεωτική θερμομέτρηση απαγορεύει και η Σουηδία, η οποία, ωστόσο, δίνει στον εργοδότη το δικαίωμα να αναζητεί άλλους τρόπους για να πληροφορείται την κατάσταση της υγείας των εργαζομένων. Η Εσθονία προτρέπει τους εργοδότες να συλλέγουν τα προσωπικά δεδομένα υγείας των εργαζομένων μόνο στην περίπτωση που θα τους τα αποκαλύψουν εκείνοι εθελοντικά. Η Ουγγαρία απαγορεύει τη θερμομέτρηση και επιτρέπει τη συλλογή προσωπικών δεδομένων υγείας, μόνο αν ο εργαζόμενος αναφέρει ότι πιθανότατα έχει εκτεθεί στον ιό. Τη θερμομέτρηση δεν την επιτρέπει ούτε η Αυστρία, ωστόσο η χώρα αυτή επιτρέπει να αποκαλυφθεί το όνομα του εργαζομένου που νοσεί, μόνο προκειμένου να γίνει ιχνηλάτηση των επαφών του[56].
Υπάρχουν όμως και χώρες που δεν εξέδωσαν τόσο αυστηρές νομοθεσίες, όσον αφορά την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων υγείας. Η Ιρλανδία, για παράδειγμα, επιτρέπει την καταγραφή των δεδομένων υγείας, μόνο αν συντρέχει συγκεκριμένος και σοβαρός λόγος. Η Ισπανία επιτρέπει την επεξεργασία, μόνο αν τηρείται απαρέγκλιτα ο ΓΚΠΔ. Επιτρέπει, επίσης, τη θερμομέτρηση των εργαζομένων, όχι όμως και αποκάλυψη των ονομάτων των εργαζομένων που νοσούν. Η Δανία δεν θέτει συγκεκριμένους περιορισμούς στη συλλογή και στη διαβίβαση των προσωπικών δεδομένων υγείας, εφόσον αυτή κριθεί απολύτως απαραίτητη και με τον όρο να υπάρξει πλήρης συμμόρφωση στις αρχές και στους περιορισμούς που θέτει η σχετική νομοθεσία. Η Ελβετία δίνει το ελεύθερο στη συλλογή δεδομένων υγείας ή στη θερμομέτρηση των ατόμων πριν εισέλθουν στο χώρο εργασίας τους, με τον όρο ότι θα συλλεχθούν μόνο τα απολύτως απαραίτητα δεδομένα[57].
Τέλος, δεν λείπουν και οι χώρες που δεν έχουν ακόμη προβεί στην έκδοση συγκεκριμένων οδηγιών σχετικά με τη συλλογή και την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων υγείας. Η Σλοβακία, η Κροατία, η Μάλτα και η Ρουμανία τονίζουν απλώς την ανάγκη συμμόρφωσης των εργοδοτών με τον ΓΚΠΔ. Η Φινλανδία επιτρέπει στον εργοδότη να επεξεργάζεται δεδομένα υγείας των εργαζομένων μέσα στα όρια του ΓΚΠΔ. Η Λεττονία και η Λιθουανία δίνουν στον εργοδότη το δικαίωμα να αναζητεί πληροφορίες από τον εργαζόμενο για την υγεία του και για τις επαφές του, χωρίς όμως να ορίζουν τον τρόπο που θα γίνει αυτό. Η Πολωνία αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο λήψης μέτρων από τους εργαζόμενους για τον περιορισμό της νόσου. Η Γερμανία επιτρέπει τη συλλογή προσωπικών δεδομένων υγείας των εργαζομένων ή τις επαφές τους, σε περίπτωση που εντοπιστεί κρούσμα στο χώρο εργασίας. Τέλος, η Μεγάλη Βρετανία αναγνωρίζει τη δυνατότητα του εργοδότη να ερωτά τους εργαζομένους και σχετικά με το εάν εμφανίζουν συμπτώματα του κορονοϊού[58].
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
