Προσβάσιμη σελίδα

Λυκούργος Αγγελόπουλος: Ο μεγάλος χειρονόμος της ψαλτικής τέχνης (†18/5/2014)

Ο αείμνηστος δάσκαλος της Ψαλτικής Τέχνης Λυκούργος Αγγελόπουλος με το πολυσχιδές μουσικό του έργο φώτισε τα υγιή εκείνα αντανακλαστικά που πρέπει να χαρακτηρίζουν τους νεότερους μουσικούς και ψάλτες. Υπήρξε σκαπανέας και πρωτεργάτης σε έναν αγώνα μελέτης και διάσωσης ενός μακραίωνου μουσικού μας πολιτισμού που ο εξευρωπαϊσμός είχε παραγκωνίσει.  Ένα από τα πολλά που άφησε πίσω του όχι ως ανάμνηση αλλά ως σοβαρή πρόταση μουσικής πράξης και αναγνωρίσιμη συμβολή απ΄όλους, που συνεργεί έξοχα στο να αναδειχθεί ο βαθύτερος χαρακτήρας του μέλους, είναι η χειρονομία του στη διεύθυνση χορού.

Η χειρονομία στη βυζαντινή μουσική είναι η ορατή επισήμανση των βασικών μελικών θέσεων του βυζαντινού μέλους. Ο Χρύσανθος στο θεωρητικό του γράφει για τη χειρονομία: «Χειρονομία είναι κατά τους εκκλησιαστικούς μουσικούς κίνησης της χειρός αφορώσα εις ιδεασμόν της μελωδίας και καταμέτρησιν του χρόνου, ο οποίος  εξοδεύεται εις αυτήν κατά τους κανόνας της ρυθμικής». Σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό η χειρονομία είναι η κίνηση της χειρός του προεξάρχοντος του χορού με την οποία υποδεικνύεται  η έναρξη, η κατάληξη, ο ρυθμός και ο τρόπος εκτελέσεως των μαθημάτων.

Έμπειρος της χειρονομίας ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, διηύθυνε με δεξιοτεχνία και γνώση, ώστε όλος ο χορός «εν μιά φωνή» να αρχίζει και να καταλήγει ομοιόμορφα. Με την χειρονομική κίνηση έδειχνε στους ισοκράτες την αλλαγή, στους ψάλτες τη ζωηρότερη ή ασθενέστερη φωνή, τις ποικίλες θέσεις και την πλοκή της μελωδίας.  Πάντως στις μέρες μας συστηματική έρευνα και διδασκαλία δεν έχει γίνει και δεν έχει απασχολήσει σοβαρά τους πρωτοψάλτες και δασκάλους της ψαλτικής, αναδεικνύοντας τη συμβολή του Λυκούργου Αγγελόπουλου πάνω στο θέμα.

Βιογραφικό Λυκούργου Αγγελόπουλου

Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στον Πύργο Ηλείας στις 21 Σεπτεμβρίου του 1941.Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών και βυζαντινή μουσική κυρίως με τον Σίμωνα Καρά. Είχε δίπλωμα βυζαντινής μουσικής από το Μακεδονικό Ωδείο Θεσσαλονίκης.

Tο 1982 υπήρξε πρωτοψάλτης της Αγίας Ειρήνης (πρώτης Μητρόπολης Αθηνών) και ιδρυτής και διευθυντής από την ίδρυσή της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας με την οποία εξέδωσε και αρκετούς δίσκους στην Ελλάδα και Γαλλία ενώ πραγματοποίησε και πλήθος συναυλιών στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ασία και στην Αφρική.

Δίδαξε βυζαντινή μουσική στο Ωδείο Αθηνών και στα Ωδεία του Φίλιππου Νάκα και του Νίκου Σκαλκώτα. Διεύθυνε τις σχολές βυζαντινής μουσικής των Ιερών Μητροπόλεων Ηλείας, Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου και Φθιώτιδος.

Το 1978 συνεργάστηκε με την Ελληνική Ραδιοφωνία με την εκπομπή «Εκκλησιαστικοί Βυζαντινοί Ύμνοι» και την «Από την Ορθόδοξη και ανατολική μουσική παράδοση μέσα από τις οποίες παρουσίασε σπάνιο υλικό, μελέτες, συνεντεύξεις και άλλα.

Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος ασχολήθηκε και με τη σύγχρονη μουσική ερμηνεύοντας έργα του Μιχάλη Αδάμη, του Δημήτρη Τερζάκη, του Τζον Τάβενερ, του Κυριάκου Σφέτσα, του Θεόδωρου Αντωνίου και του Γιώργου Κυριακάκη.Επίσης, συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα του Μάρσελ Περές και στο Ensemble Organum του ιδίου με το οποίο έχει ηχογραφήσει οκτώ δίσκους.

Υπήρξε μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας για τα μουσικά σχολεία από το 1998, από το 2005 πρόεδρος του ΚΣΥΜΕ καθώς και ιδρυτικό μέλος του οργανισμού «Χάρτα του Ρήγα» από τον ομώνυμο χάρτη.

Το 1994 ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος του απένειμε το οφφίκιο του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως. Έχει επίσης τιμηθεί από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, από την Φινλανδική Ορθόδοξη Εκκλησία ενώ η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος του έχει απονείμει την ευαρέσκειά της και τον Χρυσούν Σταυρόν του Αποστόλου Παύλου το 2006. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος του απένειμε το 2004 την τιμητική διάκριση του Αργυρού Σταυρού του τάγματος του Φοίνικος. Είχε συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια, δίδαξε σε master class, δημοσίευσε μελέτες και άρθρα για τη Βυζαντινή μουσική. Το 2005 εξεδόθη στη Γαλλία το βιβλίο του Les Voix Byzantine. Απεβίωσε στις 18 Μαΐου 2014 σε ηλικία 73 ετών.

Πρόσφατες
δημοσιεύσεις
Λόγος και Μέλος: Άρθρο Θωμά Αποστολόπουλου «Δέκα λεπτομέρειες για τη βυζαντινή μουσική»
Μνήμη Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή: σκαπανέας, διασώστης, κιβωτός
«Το ευ ζην μου εδίδαξε ο Λυκούργος Αγγελόπουλος»
«Θα ανοίξω το στόμα της ψυχής μου και θα γεμίσει από Άγιο Πνεύμα»
Λόγος και Μέλος: «Κεχαριτωμένη χαίρε»