Ο Πέτρος στα γεγονότα πριν την Πεντηκοστή και η μαρτυρία του για την Ανάσταση

17 Ιουνίου 2021

Τα χαρακτηριστικά του προσώπου του Πέτρου στην αρχή των Πράξεων των Αποστόλων

Η Ανάσταση αποτελεί αναμφίβολα το κορυφαίο γεγονός της Χριστιανοσύνης σε όλον τον κόσμο. Επίσης, το γεγονός της Πεντηκοστής, και αυτό με την σειρά του, είναι το θεμελιώδες γεγονός της ιδρύσεως της εκκλησίας και οριοθετεί την έναρξη της αποστολικής δράσης των Μαθητών για τον ευαγγελισμό των εθνών. Τα δυο αυτά γεγονότα, μαζί με την Ανάληψη, αποτελούν το κεντρικότερο ενδιαφέροντων ημερών, μετά το Πάσχα. Μέσα στην θεματολογία αυτή, ιδιαίτερο ρόλο παίζουν οι μαθητές, οι οποίοι μαρτυρούν τον Αναστημένο Κύριο και με την καθοδήγηση του, γίνονται Απόστολοι του ευαγγελικού του μηνύματος.

Μέσα στις Πράξεις των Αποστόλων βλέπουμε να αναδεικνύονται οι μεγάλες προσωπικότητες των Αποστόλων, οι οποίες παρά τις αντιξοότητες καταφέρνουν να φέρουν εις πέρας την αποστολή που τους ανατέθηκε από τον ίδιο τον Χριστό. Οι δύο κυριότερες προσωπικότητες που περιγράφονται μέσα στις Πράξεις είναι ο Πέτρος και ο Παύλος. Ο Πέτρος, με τον οποίο θα επικεντρωθούμε στην παρούσα μελέτη μας, λαμβάνει ενεργό ρόλο στο πρώτο μισό των Πράξεων, ενώ ο Παύλος στο δεύτερο μισό.

Έτσι, στην αρχή των Πράξεων, κυριαρχούν τρία κύρια χαρακτηριστικά που περιγράφουν το πρόσωπο του Πέτρου. Αυτά τα χαρακτηριστικά του Πέτρου είναι ότι: α) αναφέρετε πρώτος στην λίστα των μαθητών (Πραξ. 1:13), β) τον βλέπουμε να έχει κύριο ρόλο στην εκλογή του Ματθίου (Πραξ. 1:15), ενώ γ) ο ίδιος αναφέρει, αν και όχι άμεσα, την μαρτυρία του για τον αναστημένο Χριστό(Πραξ 1:20-21). Τα χαρακτηριστικά αυτά, όπως έχουμε αναφέρει στην μελέτη μας[1], είναι ιδιότητες που επιβεβαιώνονται, τόσο από τις επιστολές του Παύλου, όσο και από τα ίδια τα Ευαγγέλια. Είναι βασικά χαρακτηριστικά που φέρει ο Πέτρος και δομούν την προσωπικότητα του μέσα στα κείμενα. Σε αυτά τα στοιχεία δεν βλέπουμε μόνο το πρόσωπο του Πέτρου, αλλά καταλαβαίνουμε και τον τρόπο με τον οποίο οι πρώτες χριστιανικές κοινότητες, προσλάμβαναν το ίδιο το πρόσωπο του Πέτρου.

Στο πλαίσιο λοιπόν της αφήγησης του Λουκά, βλέπουμε στο πρώτο κεφάλαιο τα γεγονότα πριν την Πεντηκοστή να περιορίζονται στην Ιερουσαλήμ. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από το Ευαγγέλιο του Λουκά (Λκ. 24:29), φυσικά τα υπόλοιπα Ευαγγέλια παρουσιάζουν αναφορές για αναστάσιμες εμφανίσεις του Χριστού και σε άλλες περιοχές, ιδιαίτερα στην Γαλιλαία[2]. Ο Λουκάς γνώριζε τουλάχιστον ορισμένες από τις αναφορές αυτές, αλλά διαμόρφωσε το υλικό του για να το επικεντρώσει στην Ιερουσαλήμ[3]. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, όμως, ότι όλα τα γεγονότα είχαν ως βάση εκκίνησης την ίδια την πόλη της Ιερουσαλήμ.

Μετά την Ανάληψη του Χριστού (Πράξ. 1:9) που λαμβάνει χώρα στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ, οι μαθητές επιστρέφουν στην πόλη, όπως τους είπε να πράξουν ο Χριστός, περιμένοντας το Πνεύμα. Σε αυτό το σημείο ο Λουκάς αναφέρει για πρώτη φορά στις Πράξεις τον Πέτρο. Ο Λουκάς τον παρουσιάζει στην εισαγωγή της γενικότερης θεματολογίας που έχει να κάνει με την εκλογή του διαδόχου του Ιούδα (Πραξ. 1:12-26). Σε αυτό το σημείο βλέπουμε τον Πέτρο να αναλαμβάνει ενεργό ρόλο και να παρουσιάζεται με την ιδιότητα ως πρώτο των μαθητών, ως κορυφαία προσωπικότητα και ως μάρτυρα της Ανάστασης.

Ο Λουκάς στην αρχή της ενότητας καταγράφει τον Πέτρο ως πρώτο της λίστας ακολουθώντας την ίδια λίστα καταγραφής των μαθητών με το Ευαγγέλιο του (Λκ.6:14-16)[4]. Οι διαφορές που υπάρχουν στην λίστα είναι ότι, μετά τον Πέτρο αναφέρετε ο Ιωάννη και ο Ιάκωβος, δηλαδή οι τρείς μαθητές που αποτελούσαν την κλειστή ομάδα μέσα στους Δώδεκα και ήταν παρών σε όλα τα μεγάλα γεγονότα της επίγειας δράσης του Χριστού, ο Ανδρέας αναφέρετε μετά από αυτούς και όχι μαζί με τον Πέτρο. Οι υπόλοιποι μαθητές αναφέρονται με τον ίδιο τρόπο όπως και στο Ευαγγέλιο του Λουκά, σε δύο ομάδες (Φίλιππος-Θωμάς, Βαρθολομαίος-Ματθαίος)[5]. Τέλος, οι τελευταίοι τρείς φέρουν την ίδια σειρά, με τον Ιούδα φυσικά να λείπει από την λίστα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι, ο Σίμων φέρει ακόμη το παρωνύμιο Ζηλωτής, ένα αρκετά ενδιαφέρον στοιχείο που προδίδει την συνέχεια της παράδοσης.

Με τα χαρακτηριστικά αυτά καταλαβαίνουμε ότι, τόσο στην πρώτη χριστιανική κοινότητα, όσο και για τον Ευαγγελιστή Λουκά, ο Πέτρος και γενικότερα η κλειστή ομάδα των μαθητών, έπαιζε κεντρικό και βασικό ρόλο στην επιβίωση και την συνέχεια του έργου του Χριστού[6]. Η θέση τους ήταν ιδιαίτερη και σημαντική, κάτι που φαίνεται από την διαμόρφωση που έκανε ο Λουκάς στην λίστα τον Δώδεκα μετά την Ανάσταση του Χριστού. Οι θέσεις στην λίστα φαίνεται να πηγάζουν από το αποτέλεσμα της μαθητείας τους κοντά στον Χριστό, τον ρόλο που έπαιξε ο κάθε μαθητής κατά την επίγεια δράση του Χριστού, αλλά και το αποτέλεσμα της μελλοντικής αποστολικής τους δράσης.

Άλλωστε και στην υμνογραφία βλέπουμε να αναδεικνύεται αυτή η εξέχουσα θέση που έφερε ο Πέτρος μεταξύ των μαθητών. Έτσι βλέπουμε τον υμνωδό να λέει κατά την εορτή του Αγίου Πέτρου και Παύλου: «Τοὺς ἀσφαλεῖς καὶ θεοφθόγγους κήρυκας, τὴν κορυφὴν τῶν Μαθητῶν σου Κύριε, προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν, τῶν ἀγαθῶν σου καὶ ἀνάπαυσιν, τοὺς πόνους γὰρ ἐκείνων καὶ τὸν θάνατον, ἐδέξω ὑπὲρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν, ὁ μόνος γινώσκωντὰ ἐγκάρδια», Ενώ πάλι κατά την κλήση του Πέτρου: «Τὴν κλῆσιν δεξάμενος, παρὰ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, πρωτόθρονος πέφηνας, τῶν Ἀποστόλων αὐτοῦ, καὶ πέτρα τῆς πίστεως».

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

Παραπομπές:

[1] Περισσότερα βλ.: Ασλανίδης, Απόστολος Πέτρος: Η αναζήτηση του στα Κανονικά Ευαγγέλια (τομ. 23; Θεσσαλονίκη: Ostracon Publishing, 2020). Σελ. 157-182 και ιδιαίτερα 160-161.

[2] Για τον Πέτρο και τον αναστημένο Χριστού στο 21 κεφάλαιο του Ιωάννη περισσότερα βλ.: Ασλανίδης, Απόστολος Πέτρος: Η αναζήτηση του στα Κανονικά Ευαγγέλια.Σελ. 219κ.ε.

[3]Dunn, The Acts of the Apostles (Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 2016).Σελ. 3.

[4] Περισσότερα για την λίστα των μαθητών σε σύγκριση με τους γενεαλογικούς καταλόγους του Δαβίδ βλ.: Γκουτζιούδης, Ερμηνεία και πρόσληψη ευαγγελικών κειμένων (Θεσσαλονίκη: Ostracon, 2016).Σελ. 13-64.

[5]Keener, Acts : an exegetical commentary (Grand Rapids, MI: Baker Academic, 2012).Σελ. 113κ.ε.

[6]Bruce, The book of the Acts (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1988).Σελ. 39.