Πόσο επικίνδυνο είναι το μέλλον;

Μια σύντομη ματιά σε πραγματικούς και φανταστικούς κινδύνους που απειλούν την ανθρωπότητα, αλλά και σε πιθανές διεξόδους στο ενεργειακό πρόβλημα.

Ισχυρότατη ηλιακή έκλαμψη όπως καταγράφηκε από το  Solar Dynamics Observatory (SDO) πριν από ένα περίπου χρόνο (φωτ. NASA)

• Σύμφωνα με τα ημερολόγια των Μάγιας το 2012 μ.Χ. κλείνει ένας ημερολογιακός κύκλος. Πολλοί έχουν συνδέσει την ημερομηνία αυτή με επερχόμενες κοσμικές καταστροφές ακόμη και με το «Τέλος του Κόσμου». Έχουν βάση τέτοιες απόψεις;

Στο βιβλίο μας «Η Οδύσσεια των ημερολογίων-Αναζητώντας τις ρίζες της γνώσης» έχουμε ασχοληθεί επισταμένως και ενδελεχώς με τον μυστηριώδη λαό των Μάγια, αυτόν τον περίφημο νοτιοαμερικάνικο λαό. Έχουμε μελετήσει τις αστρονομικές του γνώσεις, καθώς και το υπέροχα δομημένο ημερολόγιό του.

Το ημερολόγιο των Μάγια -ή μάλλον το ημερολογιακό σύστημα των Μάγια, που είναι στην ουσία τρία ημερολόγια- αποτελεί ένα θαύμα τεχνικής των αστρονόμων-ιερέων του λαού και θεωρείται το ακριβέστερο ημερολογιακό σύστημα του κόσμου. Ακριβέστερο και από το πολιτικό γρηγοριανό ημερολόγιο που χρησιμοποιούμε σήμερα.

Όσον αφορά τη σημαδιακή ημερομηνία 2012 μ.Χ. Πράγματι, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, οι οποίοι με αστρονομικές τομές έχουν βρει την αντιστοιχία μεταξύ του ημερολογιακού συστήματος των Μάγια και του γρηγοριανού ημερολογίου, η αντίστοιχη γρηγοριανή ημερομηνία 2012 μ.Χ., γιατί οι Μάγια δεν χρησιμοποιούσαν τέτοιες ημερομηνίες προ Χριστού ή μετά Χριστόν, έχει συνδεθεί με επερχόμενες κοσμικές καταστροφές.

Εμείς εκείνο που θέλουμε να τονίσουμε είναι ότι το ημερολογιακό σύστημα των Μάγια είχε χρονικούς κύκλους των 52 ετών και στο τέλος κάθε τέτοιου κύκλου οι Μάγια πίστευαν ότι κάτι σοβαρό θα συμβεί. Έπρεπε να γίνει, ακριβώς εκείνη τη νύχτα, η σύνδεση των ετών και των χρονικών κύκλων. Οι ιερείς-αστρονόμοι έσβηναν την ιερή φωτιά και την τελευταία νύχτα του έτους, που την ονόμαζαν Toxiiuhmolpia, και η οποία συνέπιπτε με τη γιορτή του ονομαστού θεού τους Κουετζαλκοάτλ ανέμεναν τη μεσουράνηση του ανοικτού σμήνους των Πλειάδων. Όταν αυτό συνέβαινε νέα ιερή φωτιά άναβε και ένας νέος χρονικός-ημερολογιακός κύκλος άρχιζε και πάλι. Παράλληλα, πραγματοποιούνταν η σύνδεση του παλιού με τον νέο χρονικό κύκλο και τα πάντα κυλούσαν όπως πριν: ο λαός ευτυχισμένος θα ζούσε απερίσπαστος μέχρι τον επόμενο ημερολογιακό κύκλο και την καινούργια αγωνία του αν η ζωή θα συνεχιζόταν τότε.

Έτσι, θεωρώ πως όλα αυτά περί κοσμικών καταστροφών το 2012 μ.Χ. έχουν να κάνουν με το κοσμοείδωλο των Μάγια και μόνον, καθώς και με τους ημιμαθείς που βλέπουν κάπου σε κάποια εργασία μια ημερομηνία τρομάζουν οι ίδιοι και τρομάζουν αφελώς και τους άλλους. Τίποτα από αυτά δεν αφορά εμάς που χρησιμοποιούμε άλλα ημερολογιακά συστήματα και το δεκαδικό σύστημα αρίθμησης. Έτσι χρησιμοποιούμε εκατοντάδες και χιλιάδες ετών. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε μιλάμε για συντέλειες του κόσμου κάθε 1.000 χρόνια. Αν δεν έγινε το 1.000 μ.Χ. θα γίνει το 2.000 μ.Χ. και πάει λέγοντας, αναμένοντας κοσμικές καταστροφές ή αντίστοιχα γιορτάζοντας millennia, όπως το φαντασμαγορικό 2000 μ.Χ.

• Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι επίκειται στη Γη μια αναστροφή των μαγνητικών πόλων, που θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις. Είναι πιθανόν να συμβεί κάτι τέτοιο; Αν ναι, τι επιπτώσεις θα έχει στον πλανήτη μας και ειδικά στο ανθρώπινο είδος;

Δεν θέλω να καταστροφολογώ. Πράγματι, ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι «επίκειται»(;) στη Γη μια αναστροφή των μαγνητικών πόλων, που θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις για το γήινο γίγνεσθαι. Πραγματικά η Γη περιβάλλεται από ένα μαγνητικό πεδίο μέσα στο οποίο συμπεριφέρεται σαν σφαίρα από μαγνητισμένο σίδηρο με βόρειο και νότιο μαγνητικό πόλο.

Είναι γνωστό ότι με την πάροδο του χρόνου η ένταση και η κατανομή του μαγνητικού πεδίου της Γης μεταβάλλονται. Ο παλαιομαγνητισμός που ασχολείται με τη συμπεριφορά του γήινου μαγνητικού πεδίου μέσα στον γεωλογικό χρόνο έχει αποδείξει ότι σχετικά πρόσφατα συνέβησαν κάποιες αναστροφές. Μιλάμε επίσης για μαγνητόσφαιρα και μαγνητόπαυση. Για παράδειγμα λέμε ότι στα τελευταία 150 χρόνια η μαγνητική ροπή του γεωμαγνητικού διπόλου μειώνεται συνέχεια. Επίσης τα τελευταία 100 εκατομμύρια χρόνια διαπιστώθηκε ότι ο γεωμαγνητικός βόρειος πόλος βρισκόταν σε δύο κυκλικές περιοχές με ακτίνα περίπου 30 μοίρες γύρω από τον βόρειο και νότιο γεωγραφικό πόλο.

Αλλά να μη σας κουράζω με εξειδικευμένες έννοιες. Εκείνο που θέλω να σημειώσω είναι ότι το γεωμαγνητικό πεδίο κατά τους γεωλογικούς χρόνους ήταν περίπου όπως και το σημερινό ή είχε εντελώς αναστραφεί σε σχέση με τον ισημερινό. Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε κάθε αναστροφή του πεδίου πρέπει να ήταν μικρό σε σύγκριση με εκείνο που η πολικότητά του ήταν κανονική ή αντίστροφη. Έχει υπολογιστεί ότι σε πολλές περιπτώσεις το απαιτούμενο διάστημα για να πραγματοποιηθεί μια αναστροφή της πολικότητας είναι λίγο μικρότερο από 10.000 χρόνια.

Η μελέτη του γεωμαγνητικού πεδίου σε αρχαιότερους γεωλογικούς χρόνους είναι περισσότερο πολύπλοκη και συνδέεται με την υπόθεση της μετατόπισης των πόλων. Η θέση του γεωμαγνητικού πόλου πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια δεν βρισκόταν στην περιοχή των γεωγραφικών πόλων, αλλά κοντά στον γεωγραφικό ισημερινό. Ίσως η θέση του γεωμαγνητικού πόλου βαθμιαία μετατοπίστηκε από την ισημερινή ζώνη στην πολική περιοχή κατά τη διάρκεια των τελευταίων 900 εκατομμυρίων χρόνων. Αυτό το γεγονός όμως ήταν ανεξάρτητο από την πολικότητα.

Μέχρι τώρα δεν έχει προταθεί κάποια θεωρία που να δικαιολογεί ποσοτικά τα διάφορα φαινόμενα κατά τις αναστροφές του πεδίου κατά τους γεωλογικούς χρόνους. Αρκετές θεωρίες έχουν εξηγήσει την προέλευση του γεωμαγνητικού πεδίου, πολλές όμως από αυτές δεν μπορούν να δικαιολογήσουν το σημερινό γεωμαγνητικό πεδίο.

Κοντολογίς, ούτε γνωρίζουμε, με τους αστάθμητους παράγοντες πότε θα συμβεί μια αναστροφή των μαγνητικών πόλων, ούτε τι ακριβώς θα συμβεί τότε, αν θα συμβεί, μετά βέβαια την πάροδο τουλάχιστον 10.000 χρόνων.

Εκείνο που θέλω να τονίσω είναι ότι μετά το μέγιστο κάθε ενδεκαετούς ηλιακού κύκλου, γιατί ενδεκαετής είναι ο κύκλος των ηλιακών «γεγονότων», η πολικότητα του Ήλιου μας, αυτού του γιγαντιαίου μαγνήτη αντιστρέφεται. Έτσι, ο βόρειος πόλος του γίνεται νότιος και ο νότιος βόρειος. Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε ο ηλιακός κύκλος, όσον αφορά το μαγνητικό πεδίο του, έχει περίοδο 22 ετών, εφόσον τόσο χρόνο χρειάζεται ο Ήλιος για να επανέλθει στην ίδια πολική μαγνητική συμπεριφορά. Αφού, λοιπόν, αυτό συμβαίνει στον φωτοδότη και ζωοδότη Ήλιο και τα πάντα βαίνουν καλώς στον μικρό πλανήτη μας -που η ζωή του εξαρτάται από τον Ήλιο- γιατί εμείς να ανησυχούμε;

• Πολλοί έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για τη λύση του ενεργειακού προβλήματος της ανθρωπότητας στην πυρηνική σύντηξη, στην αναπαραγωγή δηλαδή σε εργαστηριακό επίπεδο των αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα στον Ήλιο. Είναι όντως η πυρηνική σύντηξη η λύση;

Δεν γνωρίζω και δεν υποστηρίζω, ούτε κανείς άλλος νομίζω, πως η πυρηνική σύντηξη θα λύσει το ενεργειακό πρόβλημα της ανθρωπότητας.

Εκείνο, όμως, που ξέρω είναι ότι χρησιμοποιούμε μόνον το ένα δισεκατομμυριοστό της ηλιακής ενέργειας. Συνεπώς οι προσπάθειες των επιστημόνων πρέπει να στραφούν προς τον ενεργειακό γίγαντα που λέγεται Ήλιος και τα πλεονεκτήματα στο μέλλον θα είναι τεράστια. Δεν είμαι ηλιακός αστρονόμος ούτε μηχανολόγος μηχανικός για να προτείνω σκέψεις ή λύσεις γι’ αυτό. Προτείνω, όμως, οι προσπάθειες των αστρονόμων και τεχνολόγων να ενταθούν προς αυτή την κατεύθυνση, προς τον ζωοδότη και φωτοδότη Ήλιο.

Προτείνω ενθέρμως αν θέλετε προς την Πολιτεία να δημιουργήσει μια καινούργια γενιά νέων αστροφυσικών δέκα με είκοσι άτομα τα οποία και θα αποτελέσουν μια δυναμική ομάδα ηλιακών αστρονόμων. Με σπουδές σε ειδικά ιδρύματα του εξωτερικού -μετά το πρώτο πτυχίο και ενδεχομένως το master’s τους- με συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια με συνεχείς μετακινήσεις, εκπαιδευτικές άδειες και όλα τα συναφή και να δείτε σε 10-20 χρόνια τα αποτελέσματα. Αυτές είναι οι τομές που πρέπει να κάνει η Πολιτεία και όχι «ασπιρίνες» με δήθεν αξιολογήσεις και παλινδρομήσεις.

Παλάντζα έχει καταντήσει η αξιολόγηση και οι δήθεν κανονισμοί λειτουργίας του πανεπιστημίων. Η αξιολόγηση των πανεπιστημίων και των πανεπιστημιακών γίνεται μόνον με σοβαρή ερευνητική δουλειά, με συγγραφικό έργο, με τη διδασκαλία και τις προεκτάσεις της έρευνας στους φοιτητές σου και στην κοινωνία γενικότερα. Η αξιολόγηση πρέπει να είναι αυστηρότατη. Να φύγουν από τα πανεπιστήμια οι καθ’ έξιν «λουφαδόροι», αυτοί που ήρθαν να «αράξουν» από το εξωτερικό και να βγάλουν μια παχυλή σύνταξη χωρίς να προσφέρουν τίποτα και πιστέψτε με είναι πολλοί αυτοί μέσα σε μια Πολιτεία που ευνοεί τέτοιου είδους μετακινήσεις γιατί «δουλικά» θεωρεί ότι η γνώση έρχεται με μετακλήσεις από την Εσπερία…

Οι ανεύθυνοι αυτοί συνάδελφοι κρατούν και τη θέση τους στα ξένα πανεπιστήμια και αναίσχυντα κοροϊδεύουν τόσο τους συναδέλφους τους όσο και τους φοιτητές τους. Αυτά τα θέματα πρέπει να λύσει το Υπουργείο αν θέλει και το ίδιο να έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία. Τα έχουμε πει και τα έχουμε γράψει πολλές φορές. Ας διαβάσουν το «Μέλλον του παρελθόντος μας»… ας απαντήσουν επιτέλους κάποια φορά σε ενυπόγραφα άρθρα πανεπιστημιακών για να μας πείσουν ότι θέλουν την αναβάθμιση και όχι τη διάλυση των κρατικών πανεπιστημίων προς όφελος… προς ξέρει ποιων!

• Ποια είναι η άποψη σου για την λεγόμενη Ενέργεια του Μηδενικού Σημείου (Zero Point Energy) και για τις κβαντικές διακυμάνσεις του κενού. Μπορούν να αξιοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν ως πιθανές εναλλακτικές πηγές ενέργειας; Συμβαίνουν σήμερα τέτοια πειράματα στον κόσμο;

Μιλάμε για το Zero Point Field (ZPF), δηλαδή για το Πεδίο Μηδενικού σημείου. Ήδη από το 1981, διαπρεπείς φυσικοί απέδειξαν θεωρητικά ότι αν ένα φορτισμένο σωματίδιο κινηθεί μέσα στο ZPF θα εξαναγκαστεί να ταλαντεύεται δημιουργώντας γύρω του ένα ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Τα ηλεκτρομαγνητικά αυτά πεδία έχουν την ιδιότητα να προκαλούν ελκτικές δυνάμεις μεταξύ των σωματιδίων. Έτσι τα φορτισμένα σωματίδια σε ολόκληρο το Σύμπαν, αλληλεπιδρώντας με το ZPF, που βρίσκεται παντού μέσα σ’ αυτό, δημιουργούν αντίστοιχα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και τις αντίστοιχες ελκτικές δυνάμεις που συνιστούν ότι ονομάζουμε βαρύτητα.

Πεδία, λοιπόν, και κβαντικές διακυμάνσεις του κενού που είναι βέβαιο στο μέλλον ότι θα αξιοποιηθούν προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως πιθανές εναλλακτικές πηγές ενέργειας.

Αν κάτι τέτοιο αποδειχθεί στην πράξη θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι η εξίσωση Ε =m c² δεν μας λέει ότι η μάζα (m) είναι ισοδύναμη με την ενέργεια Ε, αλλά ότι η μάζα (m) είναι ενέργεια, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Πηγή: περιοδικό Strange, τεύχος 93, Noέμβριος 2006, σελ.16-27 (συνέντευξη στον Γιώργο Στάμκο)