Άγ. Κοσμάς Αιτωλός, Η χαριτωμένη, ταπεινή και πληθωρική αγία μορφή που ακόμη κρύβει το μεγαλείο της!

Άγιος Κοσμάς Αιτωλός (1714-1779).

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, στις 24 Αυγούστου, δηλαδή μία μέρα μετά την απόδοση της εορτής της Μετάστασης-Ανάστασης της Υπεραγίας Θεοτόκου γιορτάζουμε και τιμούμε τον Αγιορείτη ιερομάρτυρα – νεομάρτυρα, άγιο Κοσμά τον Αιτωλό (1714 – 1779) ο οποίος είδε, προφήτευσε, εξήγγειλε και προετοίμασε ποικιλοτρόπως το ποθούμενο για το γένος! Την Ανάσταση του!

Έτσι, η εφετινή γιορτή του Αγίου των σκλάβων έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού συμπληρώθηκαν τον Μάρτιο  200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 που μας έφερε το ποθούμενο! Την ελευθερία από τους Τούρκους δυνάστες! Ο άγιος Κοσμάς ήταν ένας από τους σημαντικότερους συντελεστές του θαύματος αυτού το οποίο επανέφερε στην ζωή και στο προσκήνιο της ιστορίας, εν σώματι και κράτος, το διαλυθέν στα εξ ον συνετέθη κράτος των Ρωμιών! Τους Έλληνες και τον Ελληνισμό!

Ο ρόλος, βεβαίως, του αγίου Κοσμά ήταν κυρίως ιεραποστολικός με το κήρυγμα του, όμως, προς στο υπόδουλο γένος να έχει ποικίλες πτυχές! Ο λόγος του εκκλησιαστικός, πατερικός και παραδοσιακός αγκάλιαζε όλη την ύπαρξη του ανθρώπου. Μέσα στις διδαχές του μεγάλου αυτού Διδάχου του Γένους υπήρχε και η συμπόνια για τους φτωχούς, η στήριξη των γυναικών, οι σχέσεις με τους κατακτητές και άλλες εθνότητες, το καθήκον των Ελλήνων για μόρφωση και διάβασμα βιβλίων κ.άλ.

Ρήγας Βελεστινλής (1737-1798).

Και, ξαφνικά, πάει  η σκέψη μου στον Ρήγα τον Βελεστινλή (1757-1798) που είχε κάνει και αυτός την δική του προσπάθεια για την προετοιμασία του Γένους για την Ανάστασή του με ένα ποικίλο εκδοτικό έργο. Ακόμη και με τα τραγούδιά του που τραγουδούσαν αργότερα, για να εμψυχωθούν και οι επαναστατημένοι Έλληνες! Και αυτός πέρασε από το Άγιον Όρος και εντρύφησε στην βιβλιοθήκη της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου.

Πρόκειται για δύο κορυφαίες προσωπικότητες του Ελληνισμού της ύστερης Τουρκοκρατίας που σφράγισαν το επ-Αναστατικό τους έργο με το μαρτύριο.

Αλλά ας έλθουμε στον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό που μαρτύρησε σαν σήμερα στα 1779, δηλαδή 42 χρόνια πριν από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης! Και όμως αυτός είδε το ποθούμενο να έρχεται, το κήρυξε και το προετοίμασε!

Η γλυκόφθογγος αηδόνα του ποθούμενου, της άνοιξης του γένους γέμισε την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα με σχολεία για να μαθαίνουν τα παιδιά την ελληνική γλώσσα: Ότι αγρίωσε το Γένος μας από την αμάθειαν και εγίναμεν ωσάν θηρία… Διά τούτο σας συμβουλεύω να κάμετε σχολείον, δια να εννοήτε το άγιον Ευαγγέλιον και τα λοιπά βιβλία.

Και τώρα το μυαλό μου πάει στον άλλο μεγάλο της Τουρκοκρατίας, αλλά και της Ελληνικής Επανάστασης και του πρώτου νεοελληνικού κράτους τον στρατηγό Γιάννη Μακρυγιάννη που γράφει στα Απομνημονεύματά του: «Τους λυπήθηκα πολύ και είπα ότι το θερίον είπαν θερίον κι᾿ ο άνθρωπος είναι χερότερος». Και «από τότε βλέποντας αυτείνη την αρετή, σιχάθηκα το Ρωμαίικον, ότ᾿ είμαστε ανθρωποφάγοι». Αλλά και «Τότε σιχάθηκα όλως-διόλου το Ρωμαίικο», όπως «και τους σιχάθηκα να μην τους βλέπω κι᾿ αναθεμάτισα την λευτερίαν, οπού θα κάμωμε μ᾿ αυτούς όλους».

Άγιος Κοσμάς Αιτωλός.

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, λοιπόν, δεν ήταν ένας ρομαντικός ιεροκήρυκας που βγήκε στο κήρυγμα, απλώς για να επενδύσει τις σπουδές και τα διαβάσματά του. Να πιάσει τόπο η παιδεία του. Δεν ήταν, με λίγα λόγια, ακόμη ένας δάσκαλος του Γένους από αυτούς που έδωσαν τόσα πολλά στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό αλλά και αλλαχού.

Ο Ιερομάρτυρας, άγιος Κοσμάς βγήκε στο κήρυγμα και την ιεραποστολή με πόνο καρδιάς: Ότι αγρίωσε το Γένος μας από την αμάθειαν και εγίναμεν ωσάν θηρία… Θα έλεγα πως βγήκε στην ιεραποστολή από απελπισία και απόγνωση για το κατάντημα του Γένους, το οποίο περιέγραψε και ο στρατηγός Μακρυγιάννης πιο πάνω -και μάλιστα και αυτός με περισσή απόγνωση!

Μέσα στην «παραζάλη» του αυτή ο πατρο-Κοσμάς δεν ξεχνά πως όλα πρέπει να γίνουν κατά τάξη. Γι αυτό και σπεύδει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Πατριάρχη για να πάρει την ευλογία του και τότε να βγει στο κήρυγμα. Δεν κάνει δηλαδή του κεφαλιού του. Όπως πολλές φορές εμείς αδιακρίτως (χθες, σήμερα, αύριο).

Ο άγιος σέβεται την εκκλησιαστική τάξη! Και, έτσι, δρα εκκλησιαστικώς και κατά συνέπειαν εξαγιαστικώς! Φαίνεται πως γνωρίζει πολύ καλά πως χωρίς την εκκλησιαστική τάξη, τον σεβασμό και την υπακοή όλα είναι μάταια και ματαιοπονία.

Ο άγιος Κοσμάς είναι ένας γνήσιος Αγιορείτης!

Και μάλιστα ένας χαριτωμένος και χαρισματούχος Αθωνίτης! Όχι απλά ένας μορφωμένος, λόγιος ή έστω θεολόγος. Και απόδειξη αυτού είναι ότι προσκαλεί πάσχοντες που προστρέχουν σ’ αυτόν για να τους θεραπεύσει να παρακολουθήσουν τις ομιλίες του για να γίνουν καλά! Και πράγματι κατά την διάρκει του κηρύγματός του αυτό πραγματοποιείται! Ο εξαγιαστικός του λόγος λειτουργεί επάνω τους θαυματουργικά, ιαματικά! Μας θυμίζει τις περιοδείες των Αποστόλων που αρκούσε ακόμη και η σκιά τους για να θεραπεύσει βαριά ασθενείς!

Και έτσι ο Απόστολος των σκλάβων ως ένας άλλος απόστολος Παύλος αρχίζει τις περιοδείες του αφήνοντας την Ησυχία και τον Ησυχασμό του Άθωνα για να επανευαγγελίσει και να επανελληνίσει το δούλο Γένος. Κουβαλά μέσα του και πάνω του όλη την αγωνία της Εκκλησίας και του Αγίου Όρους! Ένα διαρκή σταυρό!

Γνωρίζει, απόλυτα, ότι χωρίς χωρίς την χριστιανική πίστη δεν υπάρχει ελληνισμός και Γένος. Είναι από μόνος του μια Φιλική Εταιρεία και κάτι πέραν αυτής! Μια Φιλική Εταιρεία της πίστης και των γραμμάτων! Είναι συνάμα και ένας νέος άγιος των ελληνικών γραμμάτων και θα πρέπει να τον τιμούμε συνεχώς και μ’ αυτήν του την ιδιότητα.

Ο νεομάρτυρας, άγιος Κοσμάς χαριτωμένος και χαρισματούχος ήτοι και οσιομάρτυρας διέθετε και το προφητικό χάρισμα ως ένα από τα χαρίσματα που τον στόλιζαν και τον εκόσμησε η άσκησή του στο Περιβόλι της Παναγίας.

Αναρωτιέμαι πόση επίδραση άσκησε επάνω του και στον χαριτωμένο λόγο του η πανέμορφη εικόνα της Γλυκοφιλούσας της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, της Μονής της Μετανοίας του!

Σ’ αυτό το γλυκύτατο αηδόνι και τέκνο της Παναγίας που συγχρόνως είδε και έζησε μέσα του το ποθούμενο και το ανήγγειλε, όπως και ποικίλα άλλα. Όχι, βεβαίως, προς εντυπωσιασμό αλλά για να παρηγορήσει το Ρωμαίικο.

Άγιος Κοσμάς Αιτωλός.

Αλλά τον χαριτωμένο και χαρισματούχο αυτό άγιο Aγιορείτη τον αγάπησαν ακόμη και Τούρκοι!

Άλλωστε, ο λόγος του είναι ένας συνεχές κήρυγμα αγάπης! Πρόκειται για μια πληθωρική προσωπικότητα η οποία κρυβόταν μέσα στον «απλό» της λόγο ο οποίος όπως αναφέραμε θαυματουργούσε, και, βεβαίως, αλλοίωνε καλώς τις αλλοτριωμένες ψυχές των Ελλήνων!

Και γι’ αυτό οι εμπερίστατες και εξαγριωμένες ψυχές των σκλάβων μετά την καλή αλλοίωση που δέχονταν από τον αγιορείτη Γέροντα έσπευδαν και αυτές να κάνουν υπακοή στον χαριτωμένο του λόγο. Υποσχόμενοι να βοηθήσουν την φτωχολογιά και να φτιάξουν σχολειά για τα παιδιά τους!

Κάπως, έτσι, άρχισε το γένος να κοιτά ψηλά, να στερεώνεται στην γη του και να ετοιμάζεται με τον καλύτερο τρόπο για την απελευθέρωσή του.

Έμενε ένα πράγμα για να αποδώσει το έργο αυτό. Και αυτό ήλθε στις 24 Αυγούστου 1779 με το Μαρτύριο του Νεομάρτυρα-Ιερομάρτυρα αλλά και Οσιομάρτυρα Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Το αίμα του πότισε και στερέωσε το έργο του!

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός αναδείχθηκε σε Γέροντα, Σχολάρχη και Καθηγούμενο του δούλου Γένους! Μια ιδιαίτερα χαριτωμένη, πληθωρική αγία προσωπικότητα που η πραγματική της ταπείνωσή έκρυβε και ακόμη κρύβει όλο της το μεγαλείο!

Το μεταλλείο και χρυσορυχείο των ποικίλων αρετών που κοσμήθηκε από το απόλυτο δόσιμό της στον Θεό, την Εκκλησία και την Αγιορειτική παράδοση!

Είμαστε σίγουροι, πως και από ψηλά συνεχίζει να φεγκοβολεί και να μας αλλοιώνει ακόμη, υποδόρια, ίσως, αλλά εμφαντικά τόσο το γένος των Ελλήνων και των Χριστιανών όσο και κάθε καλοπροαίρετου!

Να έχουμε την ευχή του!

Να μας σκεπάζει με την περισσή γλυκύτητα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας, που φρόντισε να ιστορήσει και στην καρδιά του, και έτσι να την προσφέρει και σε μας με τον λόγο, την αγωνία και την αγάπη του!

Τον ευχαριστούμε!

Χρόνια πολλά!