Ενέργεια από τη θάλασσα

Στις ακτές της Ιρλανδίας βρίσκεται η πρώτη στον κόσμο εμπορικά εκμεταλλεύσιμη γεννήτρια που λειτουργεί αξιοποιώντας την ενέργεια της παλίρροιας.

Τα παλιρροιακά ρεύματα αντιπροσωπεύουν μία σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη πηγή καθαρής ενέργειας. Αυτό η ανεπαρκής αξιοποίηση οφείλεται στο γεγονός ότι η σχετική τεχνολογία βρίσκεται ακόμα στη φάση της ανάπτυξης αλλά και στο ότι το κόστος μιας εγκατάστασης παραγωγής ρεύματος είναι ψηλό. Παρόλα αυτά, το δυναμικό τους είναι τεράστιο. Εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από την παλίρροια μπορούν να κατασκευαστούν σε οποιοδήποτε σημείο η άμπωτη και η πλημμυρίδα παράγουν ισχυρά ρεύματα.

Η κατασκευή που βλέπετε, μοιάζει με ανεμογεννήτρια αλλά δεν είναι. Βρίσκεται στην είσοδο του Strangford Lough, ενός μεγάλου φυσικού λιμανιού της Βόρειας Ιρλανδίας, που με έκταση 130 τετραγωνικών χιλιομέτρων είναι το μεγαλύτερο στη θάλασσα της Ιρλανδίας. SeaGen είναι το όνομά του και πρόκειται για το πρώτο στον κόσμο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από την παλίρροια. Άρχισε δε να λειτουργεί το 2008.
Οι έλικες έχουν διάμετρο 16 μέτρα, σε κατάσταση λειτουργίας είναι αθέατες, καθώς βρίσκονται βυθισμένες σε βάθος 3 μέτρων κάτω από το νερό (επιτρέποντας τη διέλευση μικρών σκαφών ακριβώς από πάνω τους χωρίς πρόβλημα) και διαθέτουν πτερύγια που μπορούν να περιστραφούν κατά 180 μοίρες, ώστε να «παρακολουθούν» τις μεταβολές των ρευμάτων του νερού και να βρίσκονται σε κίνηση επί 20 ώρες το 24ωρο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο παράγεται ρεύμα με τρόπο αντίστοιχο με αυτό που προκύπτει από τις ανεμογεννήτριες, το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση επαρκεί για τις ανάγκες 1500 νοικοκυριών (1,2 MW).

Ο πύργος πάνω στον οποίο στηρίζονται οι δύο έλικες έχει διάμετρο 3 μέτρα και είναι εφοδιασμένος με υδραυλικό σύστημα για την ανύψωση του εγκάρσιου τμήματος της κατασκευής πάνω στο οποίο στηρίζονται οι έλικες. Έτσι διευκολύνονται σημαντικά οι εργασίες συντήρησης. (φωτ. Siemens)

Το φυσικό λιμάνι του Strangford Lough επελέγη λόγω του γεγονότος ότι δεν έχει μεγάλο βάθος και ως εκ τούτου έδινε τη δυνατότητα για εγκατάσταση της γεννήτριας σε βάθος όχι μεγαλύτερο των 30 μέτρων. Όπως μάλιστα σημειώνει ο Kai Oliver Kölmel, υπεύθυνος του τμήματος αξιοποίησης της ενέργειας της θάλασσας, στο τμήμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Siemens: «Η παλίρροια και η άμπωτη δημιουργούν πιο ισχυρά ρεύματα σε ρηχά νερά. Έτσι, στα στενά του Strangford, η ταχύτητα της ροής του νερού φτάνει τα 4 μέτρα ανά δευτερόλεπτο, ενώ το SeaGen για να λειτουργήσει απαιτεί ροή 1 μέτρου ανά δευτερόλεπτο».

Παρά το γεγονός ότι το κόστος της επένδυσης για την εγκατάσταση ενός παλιρροϊκού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι περίπου διπλάσιο από εκείνο μιας υπεράκτιας εγκατάστασης αιολικής ενέργειας (ανεμογεννήτριες εγκατεστημένες στη θάλασσα), η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια συνοδεύεται από αρκετά πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, η ενεργειακή πυκνότητα του νερού είναι 800 φορές υψηλότερη από εκείνη του ανέμου, γεγονός που καθιστά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την παλίρροια πολύ πιο αποδοτική. Μια παλιρροϊκή γεννήτρια 1,2 MW, όπως αυτή στο Strangford Lough, μπορεί να παράγει τόση ηλεκτρική ενέργεια σε ένα έτος όσο υπεράκτιες ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 2,5 MW. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την παλίρροια είναι επίσης υπολογίσιμη με μεγαλύτερη ακρίβεια, καθώς τα παλιρροιακά ρεύματα καθορίζονται από την αλληλεπίδραση της βαρύτητας της Σελήνης και της Γης, δεν εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες και μπορούν να προβλεφθούν αρκετά χρόνια νωρίτερα.
Το εργοστάσιο του Strangford Lough ανήκει στη Marine Current Turbines, μια βρετανική εταιρεία της οποίας η Siemens κατέχει, από το 2010, το δέκα τοις εκατό. Σημειώνουμε ότι η Marine Current Turbines σχεδιάζει, μεταξύ άλλων, την οικοδόμηση ενός πάρκου παλιρροιακών γεννητριών πλησίον της νήσου Skye, στη βορειοανατολική Σκωτία, το 2013. Όταν έρθει η ολοκληρωθεί, η εγκατάσταση θα παρέχει ηλεκτρικό ρεύμα από τη θάλασσα που θα επαρκεί για μέχρι 4.000 νοικοκυριά.

Υπολογίζεται το ρεύμα που μπορεί να παραχθεί –σε όλο τον κόσμο- από την παλίρροια επαρκεί για τις ανάγκες 250 εκατομμυρίων νοικοκυριών (800 TWh)