Ο ηθικά ευγενής, εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Χατζηκώνστας

4 Αυγούστου 2021

Και μόνο για την συμβολή του στην δημιουργία του Ορφανοτροφείου Γεωργίου και Αικατερίνης Χατζηκώνστα, που συνιστά το μοναδικό φιλανθρωπικό ίδρυμα εν λειτουργία, από την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους, χωρίς να παραβλέψουμε την πελώρια προσφορά του στην απελευθέρωση της πατρίδος από τους Τούρκους, με όπλα, πολεμοφό-δια, εξαγορές αιχμαλώτων από τους Οθωμανούς και άλλες ακόμα σπουδαίες ηθικές υπηρεσίες, ο υψιπετής μεγαλέμπορος Γεώργιος Χατζηκώνστας, έχει περάσει στο πάνθεον των μεγάλων ελλήνων ευεργετών και κατέχει περίσεπτη θέση, στους οικοδόμους της ελληνικής πατρίδας. Παρότι έφυγε από την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα σε ηλικία μόλις 15 ετών και έκτοτε δεν επέστρεψε ποτέ ξανά, πρώτιστο μέλημά του, στον ενάρετο και προοδευμένο βίο του, ήταν πάντα η αρωγή της πατρίδος. Ο Γεώργιος Χατζηκώνστας είδε το φως της ζωής το 1753 στα Ιωάννινα της Ηπείρου, που στέναζαν από την τουρκική κατοχή.

Ήρε την καταγωγή του από μια πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια, που του παρείχε όλες τις ανέσεις και τα πνευματικά εφόδια για τα δεδομένα της εποχής. Και είχε την ηθική αρωγή στην εκπαίδευσή του, του σπουδαίου εκείνα τα προεπαναστατικά χρόνια δασκάλου – κληρικού Μπαλάνου Βασιλόπουλου. Από νεαρή ηλικία ο Γεώργιος Χατζηκώνστας έδειξε μεγάλη έφεση για το εμπόριο και τις επιχειρήσεις. Και έτσι ο πατέρας του τον έστειλε στην Κωνσταντινούπολη να ασχοληθεί με επιχειρήσεις, ενώ έστειλε και τον κατά δέκα χρόνια μεγαλύτερο αδελφό του Αναστάσιο στην Μόσχα, που επίσης το εμπόριο γνώριζε άνθηση και υπήρχε ακμάζον παροικιακό ελληνικό στοιχείο. Τα δυο αδέλφια συνεργάζονταν με την μέθοδο της εποχής, του ανταλλακτικού εμπορίου και σύντομα απέκτησαν μεγάλα κεφάλαια. Ο μέν Γεώργιος απέστελλε στον Αναστάσιο εμπορεύματα από την Ανατολή, που θα ήταν ευπώλητα στην Μόσχα και ο Αναστάσιος απέστελλε στον Γεώργιο προϊόντα από την Μόσχα, που είχαν υψηλή ζήτηση στην Κωνσταντινούπολη. Η επικερδής αυτή συνεργασία των δυο αδελφών, θα συνεχιστεί με το εμπόριο πολύτιμων λίθων, που στην κυριολεξία, θα τους απογειώσει οικονομικά και θα τους αποφέρει τεράστια κέρδη. Ωστόσο παρόλη την μεγάλη τους οικονομική πρόοδο, τα δυο αδέλφια διήγαν βίο λιτό και σεμνό, που κέντρο είχε τις ελληνικές αξίες ζωής και την ορθοδοξία.

πηγή φωτό: www.taathinaika.gr

Στα 1801 και σε ηλικία 48 ετών προχωρημένη για τα δεδομένα της εποχής, ο Γεώργιος Χατζηκώνστας παντρεύτηκε την κόρη του διακεκριμένου αξιωματούχου των παραδουνάβιων περιοχών Γεώργιου Μελαχρινού – Καμινάρη και δημιούργησε μια ευτυχισμένη οικογένεια από οκτώ παιδιά, τέσσερα αγόρια και τέσσερα κορίτσια. Παράλληλα ο γάμος του με την επιφανή κόρη Καλοκαιρινού, του επαύξησε νοερά το κοινωνικό του κύρος, ενώ και η μεγάλη προίκα που έλαβε κατά τα έθιμα της εποχής, διεύρυνε την οικονομική του ισχύ. Το 1815 ο αδελφός του Γεώργιου Χατζηκώνστα Αναστάσιος σε ηλικία 73 ετών απεβίωσε στην Μόσχα και έτσι ο Γεώργιος έφυγε οικογενειακά για την Μόσχα, για να διευθετήσει την περιουσία του αδελφού του. Τελικά  η Μόσχα, θα αποτελέσει πλέον τον μόνιμο τόπο κατοικίας του και μέχρι τον θάνατό του σε αυτήν. Όμως ο εξαίρετος Έλληνας του παροικιακού ελληνισμού, έχει πάντα ως πρώτιστο μέλημά του, την απελευθέρωση της Ελλάδος και την καθοιονδήποτε τρόπο στήριξη των χειμαζόμενων Ελλήνων, μέσα από την οικονομική του ευημερία. Προς αυτή την κατεύθυνση στηρίζει πολυεπίπεδα τον αγώνα και τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, μαζί με άλλους Έλληνες της διασποράς. Αποστέλλει όπλα και πολεμοφόδια στις επαναστατημένες επαρχίες και εξαγοράζει την ελευθερία πολλών ομογενών αιχμαλώτων, από τα σκλαβοπάζαρα των Τούρκων. Την ίδια ώρα πραγματώνει και το πολυμερές φιλανθρωπικό του έργο προς κάθε κατεύθυνση που θεωρεί, ότι πρέπει να διοχετεύσει την ανθρώπινη αγάπη και ευαισθησία του.  Και ένα μήνα προτού πεθάνει με την διαθήκη του, κατέλειπε μεγάλα ποσά, για την ολοκλήρωση της φιλανθρωπικής του συμβολής.

Κληροδότησε έτσι 10.000 ρούβλια στο Μεσολόγγι για την ίδρυση νοσοκομείου και 60.000 δραχμές παράλληλα για την συντήρησή του μελλοντικά. Κατέλειπε επίσης το 1840 2.500 γρόσια για το δημοτικό σχολείο Δερβιλιάνων Ιωαννίνων, για την μόρφωση των νέων, αλλά και ένα ογκώδες χρηματικό ποσό, για το αυτοκρατορικό ορφανοτροφείο της Μόσχας. Μεγάλη ακόμα η συμβολή του και προς την αγαπημένη του γενέτειρα, τα Ιωάννινα. Ανέγειρε νοσοκομείο σε αυτά με 28.571 ρούβλια, με την πρόνοια επίσης να διασφαλίζεται η ορθόδοξη αρωγή των νοσηλευομένων, αφού έθεσε όρο στην λειτουργία του νοσοκομεί-ου, να διορισθεί ιερέας, που αναγκαστικά θα διέμενε στο νοσοκομείο, για να εκτελεί αδιάλειπτα τα θρησκευτικά καθήκοντα των ασθενών. Στην μακρά αυτή αλυσίδα της κοινωνικής του ευποιίας, ο Γεώργιος Χατζηκώνστας, το 1840 κατέλειπε 25.000 ρούβλια για την ολοκλήρωση της αποκατάστασης του ιερού ναού, του Αγίου Νικολάου Ιωαννίνων, έργο το οποίο είχαν ξεκινήσει, οι επίσης μεγάλοι Έλληνες ευεργέτες, αδελφοί Ζωσιμάδες το 1837.

Χορηγίες συνακόλουθα έκανε στην μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, αλλά και σε πολλούς άλλους ναούς, όπως την μονή Σωσίνου στην Ήπειρο το 1838. Τέλος κατέλειπε με την διαθήκη του 5.000 ρούβλια για την ανοικοδόμηση της εκκλησίας του προφήτη Ηλία στα Καρδαμίτσια Ιωαννίνων, αλλά και 2.500 ρούβλια για την μελλοντική συντήρησή της από την τοκοφορία τους.

Για να κλείσει αυτός ο ευγενής ηθικά κύκλος της εθνικής ευεργεσίας του, με την κορυφαία του δωρεά προς το απελεύθερο από τους τούρκους κράτος, με την εντολή προς τους εκτελεστές της διαθήκης του – την γυναίκα του και τα παιδιά του – μέσω ειδικής μέριμνας σε αυτήν, για την ίδρυση Ορφανοτροφείου στην Αθήνα. Έτσι με βασιλικό διάταγμα του 1853, συνεστήθη το «Ίδρυμα Γεωργίου και Αικατερίνης Χατζηκώνστα», που συνιστά όπως προαναφέραμε το παλαιότερο εν λειτουργία μέχρι σήμερα, κοινωνικό ίδρυμα της Ελλάδος. Κεντρικό μέλημα του ιδρύματος είναι, η ανατροφή και περίθαλψη απόρων παίδων, ηλικίας 6 έως 18 ετών.

Στις 31 Αυγούστου του 1845, ο επιφανής Έλληνας Γεώργιος Χατζηκώνστας, εκδήμησε από την ζωή στην Μόσχα, έχοντας να διαγράψει μια εκτυφλωτική πορεία στο εμπόριο, αλλά και στο δύσβατο μα και ηθικά μεγαλουργό πεδίο της εθνικής ευεργεσίας. Υπήρξε ένας υψηλό-φρων άνθρωπος και σπουδαίος εθνικός ευεργέτης, που τους καρπούς της κοινωνικής του ευποιίας, απολαμβάνουμε μέχρι σήμερα.