Η «Σταύρωση» των παθών μας

Μέσα στο μυστήριο της αναιμάκτου ιερουργίας, διαλεγόμαστε με τον Σταυρό του Σωτήρος, αφού ο Σταυρός είναι η δόξα του Χριστού και η δόξα της Εκκλησίας. Όμως, ο Κύριος λέγει ότι όποιος θέλει να Τον ακολουθήσει, οφείλει να απαρνηθεί τον εαυτό του, να σηκώσει τον Σταυρό του και μετά να Τον ακολουθήσει.

Η άρνηση του εαυτού μας

Για να ακολουθήσουμε τον Χριστό πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρώπινη φύση μας είναι κυριευμένη από τον θάνατο και τη φθορά, και ταράσσεται από διάφορα πάθη. Ας δούμε όμως για λίγο αυτή τη φρικτή πραγματικότητα που μας μαστίζει, την πραγματικότητα των παθών, την οποία δυστυχώς τις περισσότερες φορές αγνοούμε.

Τί είναι τα πάθη; Το πάθος, όπως και η λέξη μαρτυρεί, προέρχεται από το πάσχω και δείχνει την εσωτερική ασθένεια. Ολόκληρη η πατερική διδασκαλία βλέπει τα πάθη σαν κινήσεις και πράξεις ξένες προς την κατά φύση ζωή της ψυχής. Τα πάθη σχετίζονται με την ανυπαρξία, γιατί μέσα στη φύση του ανθρώπου δεν υπάρχει τίποτε το κακό. «Η αρετή κατά φύσιν εστιν, η δε κακία παρά φύσιν», λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Άρα εμείς μεταστρέψαμε όλες αυτές τις δυνάμεις, τις ενέργειες της ψυχής, και από τη φυσική τους κατάσταση τις οδηγήσαμε στην παρά φύση. Φυσικός είναι ο θυμός που δόθηκε από τον Θεό για να πολεμούμε τον διάβολο και εμείς τον χρησιμοποιούμε εναντίον του πλησίον. Φυσική είναι η επιθυμία της δόξας, αλλά για την απόλαυση της ουράνιας βασιλείας.

Τα σωματικά και ψυχικά πάθη

Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή το βασικό πάθος από το οποίο προέρχονται και γεννώνται όλα τα πάθη, σωματικά και ψυχικά, είναι η φιλαυτία. Φίλαυτος είναι ο άνθρωπος εκείνος που αγαπά υπερβολικά τον εαυτό του και τον λατρεύει. Όταν η προσοχή του ανθρώπου αποσπάται από τον Θεό και δεν ενδιαφέρεται να ενωθεί μ’ Αυτόν και να κάνει το άγιο θέλημά Του, τότε αναγκαστικά στρέφεται προς τον εαυτό του, τον οποίο θέλει διαρκώς να ικανοποιεί.

Ο καλός αγώνας

Ζούμε σ’ έναν κόσμο που μπορεί να φέρει προσωπείο ευσεβείας, αρνείται όμως τη δύναμη αυτής. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο «ημίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού, ου μόνον το εις Αυτόν πιστεύειν, αλλά και το υπέρ Αυτού πάσχειν» (Φιλ. 129). Καλούμεθα να θεραπευθούμε από τα πάθη μας μεταμορφώνοντας τα πάθη μας. Δεν αγωνιζόμαστε απλώς να γίνουμε καλοί άνθρωποι, προσαρμοσμένοι στην κοινωνία. Σκοπός μας είναι να οδηγηθούμε στην κοινωνία με τον Θεό, η πορεία προς την αγιότητα, η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Ας προσφέρουμε, λοιπόν, στον Θεό ως ολοκάρπωση καθετί που είναι σ’ εμάς κατά σάρκα πολύτιμο. Τότε θα ακούσουμε και εμείς τη φωνή του ζώντος Θεού: «Νυν οίδα σε…και ευλογών ευλογήσω σε»(Γεν. 22,17).

(Αγαθαγγέλου, Επισκόπου Φαναρίου, Η ζύμη του Ευαγγελίου, σσ.199-201)