Ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ και το Θεολογικό του έργο

Ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο οποίος κατόρθωσε να σημαδέψει με το πολυσήμαντο βίο του τον 20^ό αιώνα χαρακτηρίστηκε για το δυναμικό, πολύπλευρο πνευματικό του έργο. Ασκητής, πνευματικός πατέρας /στο Άγιον Όρος και την Ευρώπη, θεολόγος, λόγιος συγγραφέας, αγιογράφος, ποιητής και συνθέτης λειτουργικών ευχών, χαρακτηρίστηκε για την αγάπη του στο Θεό, αλλά και την καλλιτεχνική του φύση. Ήταν λάτρης των τεχνών, αλλά πρωτίστως ανήσυχο πνεύμα και πιστός ‘’στρατιώτης’’ της αλήθειας του Θεού. [1]

1. Η αγωγή των παιδιών

Κατά τον Όσιο Σωφρόνιο η αγωγή των παιδιών είναι σημαντική για την εξέλιξή τους, καθώς είναι από τη φύση τους αναμάρτητα και η προσευχή είναι η σωτηρία του κόσμου, ο ακρογωνιαίος λίθος σύνδεσης Θεού και ανθρώπου.[2] Η μελέτη προϋποθέτει και την συμμετοχή του ανθρώπου στην λειτουργία, τον κρίκο της πνευματικής σύνδεσης του ανθρώπου με την εκκλησία. [3] Η αγάπη για τα παιδιά ήταν μεγάλη και η επαφή μαζί τους τον γέμιζε χαρά. Αν και λάτρης της ασκητικής ζωής, απομακρυνόταν από τη μοναχικότητά του και παρευρισκόταν στον έξω κόσμο για να συνομιλήσει με τα παιδιά και να τα διδάξει την σοφία του. Επισημαίνει την εκκλησιαστική αγωγή, που θα βοηθήσει το παιδί να είναι ταπεινό και να κατανοήσει την αξία της ισότητας, ήδη από μικρή ηλικία. Η εκπαίδευση είναι διαδικασία, η οποία ξεκινά από την μητέρα του κατά την διάρκεια της κύησης, και εξελίσσεται σταδιακά.[4]

Η ανατροφή των παιδιών πρέπει να είναι συμβατή με τον χρόνο και την ηθική. Οι εντολές του Θεού πρέπει να αποτελούν βασικό σημείο της αγωγής του παιδιού, που θα πρέπει να  ακολουθεί καθ΄ όλη τη διάρκεια του βίου του και στην ενήλικη ζωή του, λαμβάνοντας υπόψιν του τον βίο του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, που αποποιήθηκε τον επίγειο βίο του και αποφάσισε να στραφεί στον Θεό. Επισημαίνει πως οι γονείς δεν πρέπει να αποτρέπουν τα παιδιά να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους και δεν είναι σωστό να τα πιέζουν να υλοποιούν τις δικές τους επιθυμίες, γιατί αυτό έρχεται σε αντίθεση με την διδασκαλία και τον δρόμο του Θεού. Από τη στιγμή που τα παιδιά λαμβάνουν το βάπτισμα, ο δρόμος που θα ακολουθήσουν έχει χαραχτεί από τον Θεό και η Θεία Χάρη έχει φωτίσει το πνεύμα του παιδιού για να τελέσει τον σκοπό για τον οποίο έχει έρθει στη γη. Σε αυτό το σημείο, τονίζει τον κίνδυνο υπερβολής. Οι γονείς πρέπει να αφήνουν ελεύθερα τα παιδιά τους, αλλά όχι ασύδοτα. [5]

Επίσης, παραθέτει την αξία της αλήθειας στην αγωγή, στηλιτεύοντας την τυπολατρία. Επισημαίνει ότι η ηθική διεξαγωγή του βίου δεν ταυτίζεται απαραίτητα με την χριστιανική, αν από εκείνη απουσιάζει η ουσία της Θεογνωσίας. Σε αυτή την μορφή αγωγής πρέπει να επικεντρωθούν οι γονείς αν επιθυμούν να σώσουν την ψυχή των παιδιών τους, και οφείλουν να τα τρέφουν αρχικά με τη σωματική τροφή (όπως το γάλα για την επιβίωσή τους) και στη συνέχεια με την πνευματική (την θεία κοινωνία για την σωτηρία της ψυχής τους). Σημαντικό στοιχείο αποτελεί και η ελευθερία βούλησης και δράσης, να είναι ανοικτά σε Αυτόν, αφήνοντας την άδολη καρδιά τους να δεχτεί τα διδάγματά Του.[6] Οι γονείς, οφείλουν να διδάξουν στα παιδιά τη Θεία Χάρη, αλλά χωρίς να τα προσβάλλουν και να τα κάνουν να μισήσουν την λατρεία του Θεού.[7] Η αγάπη ενός γονέα για το παιδί του είναι πάντα ανιδιοτελής και αμφίδρομη, παρά τις δυσκολίες ή τις αστοχίες.[8]

Διαβάστε εδώ ολόκληρη τη μελέτη.

Παραπομπές:

[1] Καλλιακμάνης Βασίλειος, «Η συμβολή της Θεολογίας του Γέροντος Σωφρονίου στο έργο της αγωγής των παιδιών», στο συλλογικό: Γέροντας Σωφρόνιος, ο Θεολόγος του Ακτίστου Φωτός, Πρακτικά Διορθόδοξου Επιστημονικού Συνδερίου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αθήνα/ Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 1 – 14.

[2]  Ἀρχιμ.  Σωφρονίου  Σαχάρωφ, Ὁ  Ἅγιος  Σιλουανός  ὁ  Ἀθωνίτης, Ἔσσεξ  Ἀγγλίας 1995, σελ. 472

[3] Μαντζαρίδη Γεώργιου, «Η μετοχή στην ενέργεια του Θεού ως όρος πραγματώσεως της υποστατικής αρχής στον άνθρωπο», Σπουδή στην κατακόρυφη και οριζόντια κοινωνικότητα, τιμητικός τόμος καθηγητή Βασίλειου Γιούλτση, εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 167.

[4]  Ἀδ. Μαγδαληνῆς, Σκέψεις γιά τά παιδιά στήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σήμερα, σελ. 24.

[5] Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστι, σ. 91. Πρβλ. καί σελ. 163, 408.

[6] Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Ὁδός Θεογνωσίας, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 2004, σελ. 145.

[7] Νικοδήμου του Αγιορείτου, Ερμηνεία εις ΙΔ΄ Επιστολάς του Αποστόλου Παύλου, Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 526.

[8] Οἰκοδομώντας τόν ναό τοῦ Θεοῦ μέσα μας καί στούς ἀδελφούς μας, τόμ. Αʹ, ἔκδ. Ἱερᾶς Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 2013.