Παγετός και φυτά

Ο παγετός είναι ένα καιρικό φαινόμενο που προκαλείται με την πτώση της θερμοκρασίας του αέρα μέχρι ή και κάτω από το μηδέν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία παγοκρυστάλλων πάνω στην επιφάνεια του εδάφους ή του φυτού.

Ο παγετός δημιουργείται εξαιτίας διαφόρων παραγόντων από τους οποίους επηρεάζεται και η έντασή του. Οι σημαντικότεροι είναι:

• Η πτώση της θερμοκρασίας του αέρα από το μηδέν και κάτω.
• Η άπνοια.
• Χαμηλή σχετική υγρασία.

Εξετάζοντας το κριτήριο, τρόπος πτώσης της θερμοκρασίας στους 0 °C και κάτω, παρατηρούμε τους εξής τύπους παγετών:

• Παγετός ακτινοβολίας (συμβαίνουν κυρίως την Άνοιξη)
• Παγετός ψυχρών μαζών αέρα (συμβαίνουν τον Χειμώνα)

Στους παγετούς ακτινοβολίας ανήκουν οι όψιμοι παγετοί της άνοιξης. Συμβαίνουν εξαιτίας της επαφής του αέρα με τα φυτά και την επιφάνεια του εδάφους. Μεταφέρεται η θερμότητα στον αέρα και χάνεται στην ατμόσφαιρα. Στην περίπτωση όμως που ο ουρανός είναι συννεφιασμένος τότε αντανακλάται μέρος αυτής και επιστρέφει προς τη γη.

Ο παγετός που συμβαίνει λόγω χιονόπτωσης ανήκει σε άλλη κατηγορία λόγω στου διαφορετικού φαινομένου που οφείλεται.

Στους χειμερινούς παγετούς ανήκουν οι παγετοί ψυχρών μαζών. Αυτοί δημιουργούνται εξαιτίας της διαφοράς θερμοκρασίας στις αέριες μάζες. Κατά τη διάρκεια της ημέρας εάν και εφόσον είναι ηλιόλουστη ο αέρας ζεσταίνεται. Τα στρώματα αέρα κοντά στην επιφάνεια του εδάφους έχουν υψηλότερη θερμοκρασία σε σχέση με τα παραπάνω. Μετά τη δύση του ηλίου και κατά τη διάρκεια της νύχτας το έδαφος χάνει την θερμότητά του και έτσι οι αέριες μάζες μετακινούνται και τα θερμότερα στρώματα ανεβαίνουν προς τον ουρανό και τα ψυχρότερα κατεβαίνουν στο έδαφος. Οι θερμότερες αέριες μάζες σταθεροποιούνται σε κάποιο ύψος και δημιουργείται η θερμοροφή ενώ οι ψυχρότερες δημιουργούν παγετό στην επιφάνεια του εδάφους με καταστροφικές συνέπειες για τα φυτά.

Το φαινόμενο που μόλις περιγράψαμε συμβαίνει συνήθως σε κοιλάδες που περιβάλλονται από βουνά. Από τις κορυφές των βουνών κατεβαίνουν ψυχρές αέριες μάζες και εγκλωβίζουν τον αέρα δημιουργώντας ένα θύλακα.

Τις παραπάνω περιπτώσεις τις συναντάμε κατά κανόνα μόνο στην ύπαιθρο γιατί στο αστικό περιβάλλον υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες οι οποίοι διαφοροποιούν το σκηνικό.

Βέβαια οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσει ένας παγετός όπου και αν συμβεί μπορεί να αποβούν μοιραίες για τα φυτά. Ανάλογα την ένταση του παγετού και το είδος του φυτού οι ζημιές ποικίλουν.

Οι ξηράνσεις είναι αποτέλεσμα κυρίως τροφοδοτικών δυσκολιών αλλά και κυτταρικών φθορών. Σπασίματα και άλλες μηχανικές ζημίες οφείλονται κυρίως στις επικρατούσες συνθήκες π.χ. δυνατούς ανέμους, πυκνή χιονόπτωση κ.α.

Τα αποτελέσματα ποικίλουν και οι ζημιές γίνονται εμφανείς έπειτα από μερικά εικοσιτετράωρα.

Το θέμα είναι εάν μπορούμε να προφυλάξουμε τα φυτά μας από ένα τέτοιο φαινόμενο το οποίο μπορεί να αποβεί μοιραίο και καταστροφικό για τον κήπο μας. Βεβαίως και μπορούμε.

Το πρώτο και κύριο είναι η εξ αρχής σωστή μελέτη. Όταν μελετάμε την κατασκευή ενός κήπου ή γενικότερα ενός χώρου πρασίνου θα πρέπει να λάβουμε και υπόψη μας ανάλογα την περιοχή κατά πόσο είναι δυνατόν να εκδηλωθεί ένα τέτοιο φαινόμενο που θα μας καταστρέψει το έργο. Αυτό είναι το εύκολο διότι υπάρχουν μετεωρολογικά στοιχεία που θα αντλήσουμε τις απαιτούμενες πληροφορίες.

Έπειτα θα μελετήσουμε προσεκτικά τα τεχνικά χαρακτηριστικά των φυτών που έχουμε επιλέξει και εάν χρειαστεί θα απορρίψουμε κάποια από την λίστα μας.

Επειδή όμως τα πάντα δεν είναι μόνο θεωρία, πολλές φορές παρατηρούμε φαινόμενα διαφορετικά όπως π.χ. μια πολλή ωραία γαρδένια (φυτό ευαίσθητο στο ψύχος) να είναι άσπρη από το χιόνι και τελικά να μην παθαίνει τίποτα. Τέτοιες περιπτώσεις τις συναντάμε στην πόλη όπου υπάρχουν πλησίον κτίρια και προστατεύουν τα φυτά από το ψύχος. Πολλές φορές το χιόνι σα χιόνι δεν προκαλεί ζημιές ειδικά εάν δεν παραμείνει για πολλές μέρες πάνω στο φυτό.

Καλό είναι βέβαια να παίρνουμε και εμείς τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Ντύνουμε τα ευαίσθητα φυτά με ειδικό ύφασμα ή μια λινάτσα (και ένα απλό σεντόνι καλό θα ήταν) και τα αφήνουμε προστατευμένα έως ότου περάσει ο παγετός. Οι σακούλες δεν είναι πάντα καλή περίπτωση διότι δημιουργούνται υδρατμοί οι οποίοι παγώνουν στην συνέχεια και δημιουργούν προβλήματα.

Επίσης πρέπει να αποφεύγουμε να ρίξουμε νερό στο φύλλωμα των φυτών και εάν έχουν πάνω τους χιόνι μπορούμε απλά να τα κουνήσουμε και όσο πέσει.

Κάποιες τακτικές με υδρονέφωση και άλλα επαγγελματικά συστήματα αφορούν κυρίως συγκεκριμένες καλλιέργειες σε συγκεκριμένες συνθήκες.

Πηγή: www.greekarchitects.gr (άρθρο του Σωτήρη Παπαδάκη)