Αμφίπολη, από τη Μακεδονία στην οικουμένη: Θουκυδίδης, Μ. Αλέξανδρος, Απόστολος Παύλος…

Αμφίπολη, η είσοδος του ταφικού μνημείου στον τύμβο Καστά.

Η Αμφίπολη εισέβαλε ξαφνικά στη ζωή μας ως ένα πολλά υποσχόμενο αρχαιολογικό σημείο, εξελίχθηκε σε ποικίλου είδους θρίλερ, ακόμη και πολιτικό, και όμως μέχρι τώρα παραμένει σημείο αντιλεγόμενο και δη αμφιλεγόμενο!

Αμφί-πολη όνομα και πράμα!

Αίφνης η Αμφίπολη έλαμψε στην οικουμένη ως πρωτεύουσα του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Το μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο του τύμβου Καστά, που φιλοξενεί αιώνες τώρα εχέμυθα στα σπλάχνα του κάποιο μεγάλο μυστικό, έγινε ξαφνικά το φωτεινό αντικείμενο της ανακάλυψης, της αναζήτησης, αλλά και της επιθυμίας και της προσδοκίας της οικουμένης…

Πάντως και η «αινιγματικά» διφυής, δισυπόστατη ονομασία της παλαιάς των ημερών μακεδονικής πολιτείας διαδέχτηκε μια εξίσου… περιπετειώδη ονομασία, αυτή των «Εννέα Οδών».

Αλλά πλέον η περιοχή στις μέρες μας έχει γίνει περίβλεπτη και ως εκ τούτου ο αινιγματώδης και περιπετειώδης αυτός κόμβος, και δη ο τύμβος, ήλθε η ώρα να ξαγορεύσει τα μυστικά του.

Η Αμφίπολη όμως, «με όνομα βαρύ σαν ιστορία», όπως λέει και το λαϊκό άσμα, είναι καταγεγραμμένη και ως ένα πεδίο έριδας και συγκρούσεων στις δέλτους του χρονικού του Πελοποννησιακού πολέμου. Αναφερόμαστε στο έργο του Θουκυδίδη και στη μεγάλη εμφύλια σύρραξη και συμφορά των Ελλήνων που «έπληξε» Αθηναίους και Σπαρτιάτες και τους λοιπούς εν πολέμω συμμάχους.

Σ’ αυτό το οικουμενικών διαστάσεων έργο, που αποτελεί έναν ξεχωριστό σταθμό στα γράμματα, στην ιστορία, στην ανθρώπινη σκέψη και στην πολιτειολογία, έχει και η Αμφίπολη τις δικές της αναφορές. Και όχι βεβαίως εν τη ρύμη του λόγου, αφού αποτέλεσε ξεχωριστό και ιδιαίτερο σημείο διεκδίκησης για τους εμπόλεμους πρωταγωνιστές.

Η Αμφίπολη όμως είναι καταγεγραμμένη και στο ακόμη πιο σημαντικό βιβλίο της οικουμένης, στην Καινή Διαθήκη και τις Πράξεις των Αποστόλων, όπου αναφέρεται το πέρασμα του Αποστόλου των Εθνών Παύλου και της συνοδείας του κατά την πορεία τους από τους Φιλίππους προς Θεσσαλονίκη.

Ρητές μαρτυρίες δεν έχουμε ότι κήρυξε το Ευαγγέλιο στους Αμφιπολίτες, αλλά πιστεύεται πως κάτι τέτοιο συνέβη. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο Απόστολος, που έκανε την αντίθετη πορεία από τον πρώτο εκπολιτιστή της οικουμένης, τον Μέγα Αλέξανδρο, πάτησε πάνω στα ελληνικά και ελληνιστικά πολιτισμικά χνάρια του μακεδόνα στρατηλάτη για να διδάξει στους Έλληνες και στους ελληνίζοντες την υπέρβαση του θανάτου με το παράδοξο για την εποχή μήνυμα της ανάστασης του Χριστού.

Αλλά «Ζει [και] ο βασιλιάς Αλέξανδρος»; «Ζει και βασιλεύει» είναι η απάντηση για να μην μπεις σε μπελάδες. Δηλαδή σε καραβοτσακίσματα, από τη «στοιχειωμένη» γοργόνα, την αδελφή του Μεγαλέξανδρου. Προφανώς όμως εδώ στον τύμβο Καστά ο Μέγας Αλέξανδρος αναζητείται ως τεθνεώς, τα οστά του δηλαδή. Και όχι βεβαίως επισήμως…

Άλλωστε έχουν προταθεί και πολλά άλλα πιθανά πρόσωπα ως ένοικοι του ταφικού αυτού μνημείου. Αλλά οι επιθυμίες και οι προσδοκίες των ανθρώπων δεν σηκώνουν χαλινό. Ίσως και γιατί του Αλεξάνδρου μοναχά του πρέπει τέτοιος τύμβος!

Πρώτη δημοσίευση εφημερίδα «Μακεδονία της Κυριακής» 28/9/2014.