Η τελευταία παράκληση του Σόλωνα προς τους Αθηναίους

Ο Πεισίστρατος μπήκε θριαμβευτής στην Αθήνα. Είχε νικήσει τους αντίπαλους αρχηγούς, τον Λυκούργο και τον Μεγακλή και θα έπαιρνε την εξουσία στα χέρια του για τρίτη φορά. Ο ίδιος έλεγε ότι υπερασπιζόταν τα συμφέροντα των φτωχών. Όμως ο Σόλωνας είχε καταλάβει ότι ο Πεισίστρατος κοιτούσε στην πραγματικότητα μόνο το δικό του συμφέρον.

Αποφάσισε λοιπόν να μην μείνει άπραγος. Συγκέντρωσε τους Αθηναίους και προσπάθησε να τους πείσει για τον εγωιστικό χαρακτήρα του τυράννου Πεισίστρατου: «Ω άντρες Αθηναίοι», άρχισε να μιλάει με αποφασιστικότητα, «σας παρακαλώ να με ακούσετε προσεχτικά. Δεν πάνε πολλά χρόνια που ζητούσατε να καταργηθούν τα χρέη σας και να ξαναμοιραστεί η γη δίκαια. Δεν πάνε πολλά χρόνια που για αυτούς τους λόγους οι εμφύλιες διαμάχες ήταν σχεδόν καθημερινές. Τότε ήταν που οι ευγενείς εμπιστεύτηκαν εμένα, ένα απλό ποιητή, και μου ανέθεσαν ρόλο νομοθέτη. Προσπάθησα όσο μπορούσα να ικανοποιήσω τα αιτήματά σας και να φέρω τη δικαιοσύνη με τους νόμους που έγραψα. Κατάργησα τα χρέη των αγροτών. Απαγόρευσα να γίνεται κάποιος δούλος σε περίπτωση που δεν θα μπορούσε να ξεπληρώσει κάποιο δάνειο. Και με το νόμο αυτό, τη σεισάχθεια, ξέρω ότι ένα μεγάλο βάρος έφυγε από τις πλάτες σας».

Όλοι τον άκουγαν πια με προσοχή. Τα λόγια του είχαν κινήσει το ενδιαφέρον του πλήθους που σιγά – σιγά γινόταν όλο και μεγαλύτερο. Ο Σόλωνας συνέχισε το λόγο του με την ίδια τόλμη: «Τέλος, χώρισα το λαό, όλους εσάς, σε τέσσερις τάξεις ανάλογα με τα εισοδήματά σας και όχι την καταγωγή σας. Με αυτόν τον τρόπο, περισσότεροι πολίτες απέκτησαν βασικά δικαιώματα και επιτέλους θα μπορούσαν κι αυτοί να διεκδικήσουν κάποιο αξίωμα. Ό, τι έκανα, το έκανα για εσάς. Κι όπως με εμπιστευτήκατε τότε, έτσι σας ζητάω να με εμπιστευτείτε και τώρα! Ο Πεισίστρατος δεν έχει αγνούς σκοπούς! Δεν είναι υπέρμαχος της δημοκρατίας, μα της τυραννίας και αν δεν σταματήσουμε την άνοδό του στην εξουσία τώρα, θα επιβάλλει νόμους σκληρούς, νόμους που συμφέρουν μόνο τον ίδιο!»

«Και γιατί να σε πιστέψουμε Σόλωνα;», ακούστηκε μια φωνή από το βάθος. Όλα τα μάτια έπεσαν πάνω στον γέρο αγρότη, που πήρε ξαφνικά τον λόγο. «Γιατί να σε πιστέψουμε; Μπορεί κάποτε με τη σεισάχθεια να κατάργησες τότε τα χρέη μας, όμως δεν κατάφερες ποτέ να πετύχεις αυτό που τόσα χρόνια εμείς οι αγρότες παρακαλούμε: να ξαναμοιραστούν δίκαια η γη και τα κτήματα. Αυτό που δεν κατάφερες εσύ, ο Πεισίστρατος ίσως να το καταφέρει. Εγώ πάντως τον εμπιστεύομαι». Σιωπή απλώθηκε για λίγα δευτερόλεπτα. Και μετά άρχισε ένα δυνατό σούσουρο που γινόταν όλο και πιο έντονο όσο περνούσε η ώρα. Μάταια ο Σόλωνας προσπάθησε να ξαναπάρει το λόγο. Ήταν πια αργά. Ήξερε ότι οι αγρότες ήθελαν το μοίρασμα της γης οπωσδήποτε και θα έκαναν τα πάντα για αυτό.

Έτσι λοιπόν, ο Πεισίστρατος κατάφερε να ανέβει στην εξουσία και μάλιστα ως αρχηγός των φτωχών. Κυβέρνησε για πολλά χρόνια και σε κάποιες περιπτώσεις, κατάφερε να ελαφρύνει τη δύσκολη θέση των πιο αδύναμων οικονομικά τάξεων. Όμως σιγά – σιγά άρχισε να φαίνεται το αληθινό του πρόσωπο. Ο τρόπος που κυβερνούσε γινόταν όλο και πιο σκληρός. Δεν τον ένοιαζε πια το συμφέρον του λαού, μόνο το δικό του. Έτσι από αρχηγός των φτωχών μετατράπηκε σε τύραννος. Τα λόγια του Σόλωνα επαληθεύτηκαν.

Όμως για πόσα χρόνια θα ανέχονταν αυτή την κατάσταση οι Αθηναίοι; Αποφάσισαν με την πρώτη ευκαιρία να αντιδράσουν και να απαλλαγούν από την τυραννία. Έτσι, όταν ο Πεισίστρατος πέθανε, αφήνοντας ως διάδοχό του τον γιο του Ιππία, οι Αθηναίοι επαναστάτησαν. Δεν θα άφηναν έτσι εύκολα να τους κυβερνήσει ακόμα ένας τύραννος.  Ο Ιππίας εκδιώχθηκε από την πόλη. Η Αθήνα ήταν πανέτοιμη να υποδεχτεί την δημοκρατία.
Αλ. Σαββόπουλος