Νικολάου Γ. Τσιρέβελου: Το μήνυμα των Χριστουγέννων. Μελέτη σε σύγχρονα Ομιλιάρια.

Το σύγγραμμα εκδόθηκε το 2021 στη Θεσσαλονίκη από τον εκδοτικό οίκο Μπαρμπουνάκη. Έχει καταριθμημένες 272 σελίδες και διαρθρώνεται σε πρόλογο, προλεγόμενα του συγγραφέα, εισαγωγή, πέντε κεφάλαια, συμπεράσματα, προτάσεις, βιβλιογραφία και παράρτημα. Είναι δέον να αναφερθεί ότι το βιβλίο προλογίζει η Ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η κ. Κούκουρα.

To εξώφυλλο επιμελήθηκε η θεολόγος – ζωγράφος Βάσω Γώγου. Πρωταρχικός σκοπός του έργου, σύμφωνα με τον ίδιο τον συντάκτη, αποτελεί η μελέτη του χριστουγεννιάτικου μηνύματος στα σύγχρονα Ομιλιάρια μέσα αφενός από τη διατύπωση ομοιοτήτων και διαφορών ανάμεσα στα επιμέρους κηρύγματα και αφετέρου μέσω της κατανόησής τους εκ μέρους σημερινών αποδεκτών.

Ο Νικόλαος Γ. Τσιρέβελος είναι καθηγητής στο 1ο Πρότυπο Λύκειο Θεσσαλονίκης «Μανόλης Ανδρόνικος», ενώ διδάσκει στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στο Τμήμα Θεολογίας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου “Logos” των Τιράνων. Παράλληλα, είναι μέλος της Επιμορφωτικής Ομάδας της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.

Στο πρώτο κεφάλαιο του δημιουργήματός του ο συγγραφέας προβαίνει σε μία ιστορική επισκόπηση όσον αφορά το φαινόμενο των Ομιλιαρίων από τα έτη της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Επιπροσθέτως, ταξινομεί χρονολογικά τα Ομιλιάρια της παρούσας έρευνάς του.

Στο δεύτερο κεφάλαιο παραθέτει πληροφορίες για τους πραγματευόμενους κήρυκες και επισυνάπτει σχετικό πίνακα με διάφορα στοιχεία τους, όπως ονοματεπώνυμο και σχολή ή σχολές αποφοίτησης. Παρακάτω, γνωστοποιεί τις Εκκλησίες, όπου υπάγονται οι συντάκτες των εν λόγω κειμένων, καθώς και την ιδιότητα που κατείχαν κατά το συναφές χρονικό διάστημα.

Στο επόμενο κεφάλαιο ο δημιουργός του πονήματος επικεντρώνεται, αρχικά, σε σύντομες και γενικές γνώσεις περί του κηρύγματος, ενώ υπεισέρχεται σε ορισμένες λεπτομέρειες για τις δύο μορφές κηρύγματος, την ομιλία και τον λόγο. Επιπλέον, ασχολείται με ειδικότερες λεπτομέρειες των εξεταζόμενων κηρυγμάτων, παραδείγματος χάρη τη διάρκεια. Βέβαια, δεν παραλείπει, από τη μία πλευρά, να παρουσιάσει ξανά κάποιους πίνακες και να επισημάνει, από την άλλη, τα αγιογραφικά, υμνογραφικά και πατερικά αποσπάσματα μαζί με το Σύμβολο της Πίστεως, τα οποία παρατηρούνται σε όλα τα Ομιλιάρια του βιβλίου. Ύστερα, καταγράφει διάφορες θρησκειολογικές ή λογοτεχνικές αναφορές, αρχαία ρητά και χωρία από σημερινά θεολογικά κείμενα που υπάρχουν στα έργα τα οποία μελετά, ενώ επισυνάπτει σχετικό πίνακα. Τέτοια παραδείγματα είναι η δημοσίευση ολόκληρου ποιήματος του Δροσίνη, η παραπομπή σε βιβλίο του αρχιμανδρίτη Βασιλείου Γοντικάκη και η μνεία σε σύγγραμμα του καθηγητή Αγουρίδη. Ακόμη, δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των επίκαιρων ζητημάτων, όπως της οικονομικής κρίσης και της περιβαλλοντικής ρύπανσης, που ανευρίσκονται στα χριστουγεννιάτικα κηρύγματα. Κλείνοντας το κεφάλαιο, ο συγγραφέας ασχολείται με τον επίλογο του κάθε λόγου ή της κάθε ομιλίας, παραβάλλοντας έναν σχετικό πίνακα.

Στο τέταρτο κεφάλαιο αποσαφηνίζει τη γλώσσα των κηρυγμάτων με απορρέουσες παρατηρήσεις, π. χ. λόγιες εκφράσεις ανά δεκαετία, αρχής γενομένης από αυτήν του 1960. Φυσικά, θέτει προς ανάγνωση και έναν πίνακα που αφορά τη χρήση προσώπου επικοινωνίας, δηλαδή είτε α΄ ενικό ή πληθυντικό, είτε β΄ ενικό.

Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο της μελέτης του συγγραφέα γίνεται λόγος για τους αποδέκτες των κηρυγμάτων. Μάλιστα, είναι ιδιαιτέρως αξιοσημείωτο αυτό που απευθύνεται σε φυλακισμένους εκ μέρους του μακαριστού πατέρα Γερβασίου Ραπτόπουλου. Συν τοις άλλοις, παρουσιάζει τα κύρια πορίσματα από τη μεταδιδακτορική του έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε σε μαθήτριες και μαθητές της Γ΄ Λυκείου, ενώ μέσα από αυτήν κοινοποιούνται αρκετές σκέψεις νεαρών ανθρώπων περί των Χριστουγέννων και όχι μόνον.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι προτάσεις που θέτει ο κ. Τσιρέβελος. Συγκεκριμένα, με βάση την προαναφερθείσα έρευνά του καταλήγει σε ορισμένες νουθεσίες για τη βελτίωση του μηνύματος του εκάστοτε κηρύγματος. Αυτές οι προτάσεις σχετίζονται με την επιστημονική και ευρύτερη κατάρτιση των πομπών, το ύφος που πρέπει να διαθέτουν, κ. λπ.

Στο παράρτημα εκθέτει τα κύρια στοιχεία του κάθε πραγματευόμενου κηρύγματος, λόγου χάρη τη διάρκεια και την κεντρική ιδέα. Τελικά, μπορεί να υποστηριχθεί η άποψη ότι ο συγγραφέας του βιβλίου επιτυγχάνει τον σκοπό της εκπόνησής του, αφού παρουσιάζει συγκριτικά από κάθε άποψη όλα τα εξεταζόμενα κηρύγματά του και συνάγει ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πρόσληψη του μηνύματός τους από σημερινούς δέκτες.