Θεοφάνεια του Αβραάμ (Γεν. 18,1-15)

Στο προηγούμενο μάθημά μας είπαμε για τον Αβραάμ ότι, επειδή είχε την ευλογία του Θεού, απέκτησε μεγάλη δύναμη και κατατρόπωσε τέσσερις ισχυρούς βασιλείς, που είχαν υποδουλώσει την Παλαιστίνη. Αυτό όμως που πρέπει να μας κάνει μεγάλη εντύπωση είναι ότι από τα λάφυρα του μεγάλου βασιλέως, του Χολοδογομόρ, και των τριών συμμάχων του, ο Αβραάμ δεν δέχθηκε τίποτε, «ούτε κλωστή, ούτε λουρί υποδήματος» (14,23), γιατί ήθελε ο,τι έχει να είναι δωρήματα Θεού και όχι των ανθρώπων.

Τώρα ο Αβραάμ, αγαπητοί μου, συνδέεται περισσότερο με τον Θεό με διαθήκη μαζί του. Είναι η τρίτη διαθήκη του Θεού με τον άνθρωπο. Η πρώτη διαθήκη είναι με τους πρωτοπλάστους, να μην φάγουν από το απαγορευμένο δένδρο και ο Θεός θα τους είχε για πάντα στον παράδεισο. Η δεύτερη διαθήκη είναι με τον Νώε να μη φονεύουν ανθρώπους και να μην τρώγουν αίμα ζώων και ο Θεός δεν θα τους καταστρέψει πάλι με κατακλυσμό. Τώρα, ύστερα από χρόνια, ο Θεός εμφανίστηκε πάλι στον Αβραάμ και του ξαναθύμισε τις υποσχέσεις που του είχε δώσει και έκανε μαζί του την τρίτη διαθήκη, την διαθήκη της περιτομής. Αυτό, αγαπητά παιδιά, σημαίνει οι ιερείς να αποκόπτουν από το ιδιαίτερο σωματάκι του αγοριού την όγδοη ημέρα που γεννιέται, ένα μικρό-μικρό κομματάκι, και αυτό ήταν σημείο ότι ο περιτμημένος αυτός άνθρωπος καταγράφεται στον λαό του Θεού (17,1-27). Έχει μεγάλο και βαθύ νόημα, παιδιά, η περιτομή, που θα το εννοήσουμε καλά όταν θα σπουδάσουμε την περιτομή του Χριστού, η οποία αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη (Λουκ. 2,21). Εμείς θα ερμηνεύουμε την «περιτομή» πνευματικά, να αποκόπτουμε δηλαδή από την ψυχή μας τα αμαρτωλά πάθη.

Η μεγαλύτερη όμως ευλογία του Αβραάμ είναι το ότι «είδε» και συνομίλησε με τον Θεό! Ακούστε: Ο Αβραάμ, εκτός από τις άλλες του αρετές, και ιδιαίτερα την μεγάλη του πίστη, είχε σε μεγάλο βαθμό και την αρετή της φιλοξενίας (Εβρ. 13,1-2). Μέρα μεσημέρι είδε τρεις άνδρες να έρχονται προς αυτόν και τους παρεκάλεσε να δεχθούν την φιλοξενία του (Γεν. 18,3-5). Ποιοί είναι οι τρεις αυτοί ξένοι; Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας με την δήλωση ότι «εμφανίστηκε σ᾽ αυτόν (τον Αβραάμ) ο Θεός στην δρυ του Μαβρή» (στιχ. 1) και από το ότι τα τρία πρόσωπα (φωτιζόμενος από τον Θεό) τα ονομάζει μαζί «Κύριε», είδε τα θεία ομοούσια τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Γι᾽ αυτό και η Εκκλησία μας είδε εδώ αποκάλυψη της Αγίας Τριάδος. Και η ερμηνεία αυτή υπάρχει στους ύμνους και τις ιερές εικόνες της Εκκλησίας μας. Αλλά υπάρχει και η άλλη ερμηνεία των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας και αυτή, ότι από τα θεία πρόσωπα το ένα μόνο είναι ο Γιαχβέ (ο Υιός του Θεού) και τα άλλα δύο θεία πρόσωπα είναι οι συνοδοί του Άγγελοι. Η ερμηνεία αυτή, λέγουμε πάλι, είναι πατερική (ήδη από την εποχή του Ιουστίνου) και μας αρέσει περισσότερο, γιατί έτσι, ως «Άγγελος», εμφανίζεται συνήθως στην Παλαιά Διαθήκη ο Υιός του Θεού. Βιαζόμενος, τρόπον τινά, ο Υιός του Θεού πότε να σαρκωθεί και να γίνει Εμμανουήλ, εμφανίζεται ήδη από τώρα ως άγγελος. Αλλά και αλλού, θα δούμε παρακάτω, να ονομάζεται ο Υιός του Θεού στον Αβραάμ «Άγγελος Κυρίου» (βλ. 22,11 εξ.)