Περίληψη

Η Σινδόνη του Τορίνο είναι ένα λινό ύφασμα της εκκλησιαστικής πολιτισμικής κληρονομιάς το οποίο δικαιολογημένα έχει προσελκύσει το έντονο ενδιαφέρον του ευρύ κοινού και της επιστημονικής κοινότητας. Ο στόχος του άρθρου είναι να περιγράψει τις έρευνες που έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά και έχουν προσπαθήσει να δώσουν απαντήσεις σε δύο σημαντικά ερωτήματα: (α) πώς αποτυπώθηκαν επάνω στη Σινδόνη η εικόνα του ανθρώπινου σώματος και τα σημάδια-κηλίδες που παραπέμπουν στο σταυρικό μαρτύριο του Ιησού; (β) Ποια είναι η ηλικία της Σινδόνης; Για το (α) ερώτημα δεν έχει δοθεί μία καθολικά αποδεκτή απάντηση. Μεταξύ των διαφόρων σεναρίων που έχουν προταθεί, δύο είναι αυτά που ξεχωρίζουν ως τα πιο πειστικά, καθώς βασίζονται σε εκτενείς και προσεκτικές μελέτες. Η ομάδα STURP συμπέρανε ότι τα σημάδια-κηλίδες είναι κηλίδες αίματος και η ανθρώπινη φιγούρα που αποτυπώνεται στο λινό ύφασμα δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα κάποιας διάβρωσης (π.χ. οξείδωσης-αφυδάτωσης) της κυτταρίνης. Άλλοι όμως ερευνητές ισχυρίζονται ότι πρόκειται για ζωγραφικό έργο. Για να απαντηθεί το (β) ερώτημα, δείγμα του υφάσματος υποβλήθηκε σε ραδιοχρονολόγηση με τη μέθοδο του άνθρακα-14 εις τριπλούν δηλ. από τρία διαφορετικά εργαστήρια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η Σινδόνη του Τορίνο είναι ένα μεσαιωνικό ύφασμα. Ωστόσο έχουν διατυπωθεί επιφυλάξεις και αντιρρήσεις, ορισμένες εκ των οποίων βασίζονται σε αξιοπρόσεκτα επιχειρήματα π.χ. το δείγμα που χρονολογήθηκε πιθανόν να αποσπάστηκε από περιοχή του υφάσματος που είχε υποστεί μεταγενέστερη επέμβαση. Μέσα στον κυκεώνα των διαφωνιών, ξεχωρίζει μία ομόφωνα αποδεκτή πρόταση: η έρευνα για τη Σινδόνη θα πρέπει να συνεχιστεί.

Abstract

The Shroud of Turin is a linen fabric of the ecclesiastical cultural heritage which has attracted the interest of the general public and the scientific community. The goal of the review article is to describe the reports which have been published in peer-reviewed scientific journals and tried to provide answers to two important questions: (a) how were the images of the human body and the blood stains made? (b) What is the age of the Shroud? There is no consensus with respect to question (a). Among the various scenarios that have been proposed, two stand out as the most convincing, because they are based on extensive and carefully implemented studies. The STURP team concluded that the spots are indeed blood stains and the human figure imprinted on the linen was created as a result of some degradation (e.g. oxidation-dehydration) of cellulose. But other researchers claim that the body and the stains were painted on the linen. To answer question (b), a sample of the fabric was carbon-dated in triplicate i.e. by three different laboratories. The results showed that the Shroud of Turin is a medieval fabric. However, concerns and objections have been expressed, some of which are based on notable arguments e.g. the dated specimen may have been detached from an area of ​​the fabric which had been subjected to a later intervention. There is a general agreement that the research on the Shroud of Turin should continue.

1. Εισαγωγή

«Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν»¹. Τα λόγια αυτά που αποδίδονται στον Ιησού έρχονται στο μυαλό του εκάστοτε μελετητή που περιδιαβαίνει τον λαβύρινθο της βιβλιογραφίας για τη Σινδόνη του Τορίνο. Ο συνειρμός μπορεί να μην είναι απόλυτα επιτυχής, καθώς η επιστημονική έρευνα δεν στοχεύει στη διάκριση των πιστών από τους άπιστους. Ψάχνει να διακρίνει την αλήθεια από την πλάνη, έχοντας ως γνώμονα τα επιστημονικά-αρχαιομετρικά αποτελέσματα. Όμως διαβάζοντας τη βιβλιογραφία που σχετίζεται με τη Σινδόνη του Τορίνο διαπιστώνει κανείς μία ασυνήθιστα σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ των εμπλεκόμενων επιστημόνων, οι οποίοι σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούν σκληρή φρασεολογία ως εργαλείο υποστήριξης των επιχειρημάτων τους ή απόρριψης των αποτελεσμάτων άλλων συναδέλφων τους. Έχουν μάλιστα καταγραφεί και ακραία γεγονότα για τα δεδομένα της έγκριτης επιστημονικής βιβλιογραφίας. Για παράδειγμα, υπάρχει εργασία η οποία αν και πέρασε από το στάδιο της αξιολόγησης από ανεξάρτητους κριτές και δημοσιεύθηκε σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό², αποσύρθηκε ένα χρόνο μετά τη δημοσίευσή της με πρωτοβουλία της πλειοψηφίας των Επιμελητών³, η οποία αμφισβήτησε την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.

Προφανώς οι αντιπαραθέσεις σχετίζονται με τον Ιησού, καθώς το βασικό ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν οι επιστήμονες είναι ερώτημα αυθεντικότητας και διατυπώνεται ως εξής: πρόκειται περί του λινού υφάσματος που χρησιμοποιήθηκε για την ταφή του Ιησού; Σε περίπτωση θετικής απάντησης, η Σινδόνη του Τορίνο καθίσταται αδιαμφησβήτητα ως ένα από τα πιο σημαντικά αντικείμενα της ανθρωπότητας – ίσως το πιο σημαντικό. Καθώς είναι αδύνατο να δοθεί ευθεία απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, οι αρχαιομετρικές έρευνες εστίασαν σε δύο επιμέρους ερωτήματα τα οποία, αν και διατυπώνονται διακριτά, σχετίζονται τόσο μεταξύ τους, όσο και με την αυθεντικότητα του αντικειμένου. Τα ερωτήματα αυτά τίθενται ως εξής: (α) πώς αποτυπώθηκαν επάνω στη Σινδόνη η εικόνα του ανθρώπινου σώματος και τα σημάδια-κηλίδες που παραπέμπουν στο σταυρικό μαρτύριο του Ιησού; (β) Ποια είναι η ηλικία της Σινδόνης; Πρόκειται, δηλαδή, για κλασικά ερωτήματα που τίθενται σε μία αρχαιομετρική μελέτη και έχουν να κάνουν με τον τρόπο (πώς;) και τον χρόνο (πότε;) κατασκευής ενός αντικειμένου.

Ο στόχος του άρθρου είναι να περιγράψει τις προσπάθειες που κατέβαλε η επιστημονική κοινότητα για να απαντήσει στα παραπάνω δύο ερωτήματα. Για την επίτευξη του στόχου, το άρθρο δομείται ως ακολούθως. Στο Κεφάλαιο 2 περιγράφεται πολύ σύντομα η Σινδόνη και η τεκμηριωμένη ιστορία της. Τα Κεφάλαια 3 και 4 περιγράφουν τις δημοσιευμένες εργασίες που αποσκοπούν να δώσουν πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα (α) και (β), αντιστοίχως. Τέλος, το άρθρο ολοκληρώνεται με τον επίλογο (Κεφάλαιο 5).

Είναι ανέφικτο στα πλαίσια ενός σύντομου κειμένου να περιληφθεί το σύνολο της βιβλιογραφίας που σχετίζεται με τη Σινδόνη του Τορίνο. Επιλέχθηκαν άρθρα τα οποία πληρούν τα παρακάτω κριτήρια.

(1) Περιλαμβάνονται μόνο αρχαιομετρικές μελέτες που σκοπό έχουν να απαντήσουν στα δύο σημαντικά ερωτήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω. Συνεπώς, ιστορικές και εγκληματολογικές-ανατομικές μελέτες, όπως επίσης και εργασίες που περιγράφουν τρισδιάστατες απεικονίσεις του ανθρώπινου σώματος της Σινδόνης δεν περιλαμβάνονται σε αυτό το άρθρο, καθώς είτε είναι εκτός των ορίων της Αρχαιομετρίας ή δεν συνεισφέρουν στη διερεύνηση των δύο σημαντικών ερωτημάτων που τέθηκαν παραπάνω.

(2) Περιλαμβάνονται μόνο εργασίες που έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα διεθνή περιοδικά ή τουλάχιστον έχουν υποστηριχθεί από άρθρα που έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, τα οποία ελέγχουν την αξιοπιστία και ποιότητα των υποβαλλόμενων εργασιών με τη διαδικασία της αξιολόγησης από ανεξάρτητους κριτές (peer review process). Συνεπώς, δεν περιλαμβάνονται αποτελέσματα που δεν έχουν αξιολογηθεί από την επιστημονική κοινότητα. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι στο διαδίκτυο βρίσκει κανείς ευφάνταστα υποθετικά σενάρια τα οποία στερούνται αξιοπιστίας και σοβαρότητας. Ανάλογα, στα ΜΜΕ εμφανίζονται κατά καιρούς εκπομπές που είτε παρουσιάζουν επιλεκτικά κάποια από τα επιστημονικά αποτελέσματα ή παρουσιάζουν μη-τεκμηριωμένες θεωρίες ως επιστημονικά αποτελέσματα, διαμορφώνοντας έτσι κατευθυνόμενα σενάρια που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των τηλεθεατών αλλά διαστρεβλώνουν την επιστημονική αλήθεια. Ο καθένας που ενδιαφέρεται να πληροφορηθεί για τη Σινδόνη του Τορίνο θα πρέπει να έχει επίγνωση και να είναι προσεκτικός με τις πηγές που επιλέγει να μελετήσει και να παρακολουθήσει.

(3) Περιλαμβάνονται άρθρα που είναι σημαντικά και έχουν υποδείξει κατευθύνσεις για περαιτέρω αρχαιομετρική διερεύνηση. Το κριτήριο αυτό είναι βέβαια υποκειμενικό. Ο συγγραφέας κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να μην αποκλειστούν αρχαιομετρικές εργασίες που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία μελέτης της Σινδόνης του Τορίνο.

http:// Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ