Η μοναδική πράξη ( Β΄Κυριακή Νηστειών)

Εκεί που κήρυττε ο Ιησούς Χριστός, έρχονται και του φέρνουν έναν παραλυτικό, που τον σήκωναν τέσσερις άνθρωποι. Κι επειδή δεν μπορούσαν από τον κόσμο να τον πλησιάσουν, ανέβηκαν στο δώμα, άνοιξαν τη στέγη του σπιτιού στο μέρος που ήταν ο Ιησούς Χριστός και κατέβασαν με σκοινιά το φορείο, επάνω στο οποίο ήταν κατάκοιτος ο άρρωστος.

Αυτοί οι άνθρωποι με την τόση αποφασιστικότητα, κι ο άρρωστος κι εκείνοι που τον σήκωναν, πρέπει να είχαν πολλή πίστη. Η πίστη δεν μετράει τα πράγματα μαζί με τη λογική και δεν διστάζει· δεν αποκάνει και δεν απελπίζεται. Αυτό που έγινε στην Καπερναούμ εκείνη την ημέρα μνημονεύεται στο Ευαγγέλιο σαν κάτι το μοναδικό. Όλα τα φυσικά εμπόδια η πίστη τα νικάει, κι αυτό εννοούσε ο Ιησούς Χριστός, όταν έλεγε ότι η πίστη μετακινεί και τα βουνά.

Όταν ο Ιησούς Χριστός είδε την πίστη αυτών των ανθρώπων, είπε στον παραλυτικό· «Παιδί μου, είναι συχωρεμένες οι αμαρτίες σου». – Τί να εννοεί τάχα εδώ ο λόγος του Θεού; Να εννοεί την αιτία της αρρώστιας του παραλυτικού ή να εννοεί την ίδια την αρρώστια; Γιατί η αμαρτία είναι μία αιτία κι ένα αποτέλεσμα· η αμαρτία είναι μια πράξη και μια κατάσταση. Αμαρτάνει ο άνθρωπος, αυτό είναι η πράξη, και η αμαρτία μένει επάνω του, ψυχική οδύνη και σωματική αλγηδόνα, αυτό είναι η κατάσταση. Τί λοιπόν από τα δυό αυτά εννοεί ο Ιησούς Χριστός; Μπορεί να εννοεί και τα δύο. Γιατί, καθώς γράφει ο Απόστολος, ο Ιησούς Χριστός σώζει «εις το παντελές», σώζει ολοκληρωτικά, την ψυχή και το σώμα. Την ψυχή την καθαρίζει· το σώμα το ανασταίνει. Αλλά επάνω σ’ αυτό υπάρχει πάντα αμφισβήτηση, καθώς και στην Καπερναούμ εκείνη την ήμερα.

Ήσαν εκεί και κάθονταν μερικοί από τους γραμματείς και διαλογιζόταν μεταξύ τους· «Πώς αυτός μιλάει έτσι, και τί βλασφημίες είναι αυτές που λέει; Ποιός μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες παρά μόνο ένας, ο Θεός;».

Είχαν δίκιο οι γραμματείς. Του Θεού μόνο είναι εξουσία και δύναμη να συγχωρεί την αμαρτία και να σώζει. Αλλά τους γραμματείς βέβαια δεν τους ενδιέφερε τώρα να φυλάξουν τάχα το Θεό, αλλά να κατηγορήσουν τον Ιησού Χριστό, που τον έβλεπαν έναν άνθρωπο. Μα εκείνος τώρα θα τους δείξει πως είναι Θεός, κι αυτό είναι που από δω και πέρα τους κάνει αναπολόγητους. Γιατί ο Ιησούς Χριστός όχι μόνο θαύματα έκαμε ενώπιόν τους για να πιστέψουν, αλλά και σημεία έδειξε για να πεισθούν. Να μη νομίσει κανείς πως παίζομε με τις λέξεις· άλλο είναι το πιστεύω κι άλλο είναι το πείθομαι.

Αμέσως ο Ιησούς Χριστός κατάλαβε με το πνεύμα του πως τέτοια διαλογίζονται μέσα τους και τους είπε- «Τί βάζε¬τε αυτά στο μυαλό σας; Τί είναι πιο εύκολο να πεις· σου συγχωρέθηκαν οι αμαρτίες ή να πεις· σήκω επάνω, πάρε το κρεβάτι σου στον ώμο και περπάτα»; – Ως εδώ έχομε ένα θαύμα και ένα σημείο. Θαύμα είναι η άφεση των αμαρτιών του παραλυτικού· ένα γεγονός εσωτερικό και μυστικό, που δεν το βλέπουν τα μάτια, αλλά το ακούμε και η καρδιά μας το πιστεύει. Σημείο είναι ότι ο Ιησούς Χριστός δείχνει ότι μπορεί να διαβάζει και να ξέρει τους διαλογισμούς μας, ένα γεγονός δηλαδή εξωτερικό, που διαπιστώνεται με το νου και τις αισθήσεις του ανθρώπου. Η θεία χάρη φτάνει μέσα στην ψυχή και σώζει· να το θαύμα! Το θείο Πνεύμα ερευνά τα πάντα, και μας ξεσκεπάζει τα κατάβαθα του ανθρώπου· να το σημείο!

Μα έχουμε τώρα στη συνέχεια ένα σημείο, πιο φανερό και πιο χτυπητό· εκείνο που ζητούσαν ο παραλυτικός και οι άνθρωποί του, δηλαδή τη σωματική θεραπεία. Οι άνθρωποι μόνο αυτό βλέπουν κι αυτό θαρρούν πως είναι το δύσκολο. Μα το απολύτως δύσκολο και το αδύνατο για τον άνθρωπο είναι το πρώτο, η άφεση των αμαρτιών, η σωτηρία. Είχαν δίκιο οι γραμματείς – κι αν οι άνθρωποι μπορούν και κατορθώνουν κάποια έργα που φαίνονται για θαύματα, αλλά η άφεση των αμαρτιών είναι έργο μόνο του Θεού. Οι γραμματείς αμφισβητούν το θαύμα και ζητούν σημείο. Το θαύμα δεν το βλέπουν, μα και το σημείο πολλές φορές δεν θέλουν να το δουν. Όταν είναι ολοφάνερο και δεν μπορούν να το αρνηθούν, αρνιούνται τη θεϊκή εξουσία του Ιησού Χριστού και λένε- «εν τω άρχοντι των δαιμόνιων εκβάλλει τα δαιμόνια». Είναι από κείνη τη σκληροτράχηλη γενιά όπου γι’ αυτήν γράφει ο Απόστολος ότι «Ιουδαίοι σημείον αιτούσι…», και ο Ιησούς Χριστός βεβαιώνει και εννοεί την ανάσταση πως δεν θα τους δοθεί άλλο πιο μεγάλο σημείο από το σημείο του προφήτη Ιωνά. Κανένας λαός δεν είδαν τόσα σημεία όσα οι Ιουδαίοι· κι όμως ούτε πίστεψαν ούτε πείσθηκαν. Αλλά ας μην τους αδικούμε, γιατί δεν ξέρουμε ποιο είναι γι’ αυτούς το μυστήριο του Θεού, καθώς σε τρία ολόκληρα κεφάλαια της προς Ρωμαίους επιστολής γράφει γι’ αυτό ο Απόστολος Παύλος.

Ο Ιησούς Χριστός και τώρα δεν τους αρνείται το σημείο. Μετά την άφεση των αμαρτιών, προχωρεί στη σωματική θεραπεία, αφού με το να αποκαλύψει τους διαλογισμούς των γραμματέων τους έδειξε πως είναι Θεός. Συνέχισε λοιπόν και τους είπε· «Μάθετέ το λοιπόν πως ο υιός του ανθρώπου έχει εξουσία να συγχωρεί εδώ στη γη αμαρτίες». Τότε γύρισε και είπε στον παραλυτικό· «Σε σένα το λέω· σήκω επάνω, πάρε το κρεβάτι σου στον ώμο και πήγαινε στο σπίτι σου».

Αυτός είναι λόγος κυριαρχικός, λόγος που βγαίνει από το στόμα του Θεού. Εδώ ο Ιησούς Χριστός μιλάει με όλη την εξουσία της θεότητός του. Όταν ήμερα και πατρικά λέει· «αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου», οι άνθρωποι αμφισβητούν την εξουσία του. Προστάζει λοιπόν τώρα, για να ξυπνήσουν οι αναίσθητοι, γιατί πάντα οι άνθρωποι μόνο με την προσταγή καταλαβαίνουν κι αυτή μόνο τους ξυπνάει. Την πατρική ημερότητα την παίρνουν για αδυναμία, την περιφρονούν κι αμφισβητούν το κύρος της. Θέλουν προσταγή· αυτήν λογαριάζουν κι αυτήν εκτιμούν, γιατί πάντα οι άνθρωποι, με όσα κι αν λένε, είναι ανελεύθεροι. Η πίστη είναι εκούσια συγκατάθεση, είναι ελευθερία· η πεποίθηση είναι καταναγκασμός, είναι, δουλεία των αισθήσεων και του λογικού. Κι είναι αλήθεια πως οι περισσότεροι από τους ανθρώπους θέλουμε να πεισθούμε για να πιστέψουμε και χρειαζόμαστε προσταγή για να πεισθούμε. Στην Καπερναούμ εκείνοι που δεν πίστεψαν στο θαύμα είδαν τώρα τα σημεία και δόξασαν το Θεό. Ο παραλυτικός στην προσταγή του Ιησού Χριστού σηκώθηκε αμέσως, πήρε το κρεβάτι του και βγήκε μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου, έτσι που όλοι να τά’ χουν σαν χαμένα, να δοξάζουν το Θεό και να λένε- «Ποτέ δεν είδαμε τέτοιο πράγμα!».

Στη σημερινή Κυριακή, δεύτερη Κυριακή της Μεγ. Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης. Αν θέλαμε να συνδέσουμε όσα είπαμε στο σημερινό κήρυγμα με το πρόσωπο και το έργο του αγίου Γρηγορίου, θα λέγαμε πως ο Άγιος αγωνίστηκε για να κρατήσει την ορθόδοξη Θεολογία στερεωμένη στη βάση της πίστεως, ελεύθερη από τον καταναγκασμό και τη δουλεία της λογικής. Θεολογία είναι ο λόγος για το Θεό, και για το Θεό δεν μιλάμε με τη λογική και δεν μπορούμε να τον φτάσουμε με τη γνώση. Μπορούμε ίσως να πούμε τί δεν είναι ο Θεός, μα ποτέ δεν μπορούμε να βεβαιώσουμε τί είναι, παρεκτός απ’ ό,τι μας αποκαλύπτει εκείνος στη θεία Γραφή. Η ορθόδοξη Θεολογία, η πίστη της Εκκλησίας δεν είναι οι διανοητικές κατασκευές και τα λογικά σχήματα, καθώς μας δίδαξε στα νεώτερα χρόνια το πνεύμα τις Δύσεως. Η ορθόδοξη Θεολογία είναι πείρα αγιοσύνης. Αυτή την πείρα της αγιοσύνης κι αυτό το φρόνημα είθε να έχουμε κι’ εμείς πάντα, αδελφοί μου, σαν ορθόδοξοι χριστιανοί. Αμήν.

(Διονυσίου Λ. Ψαριανού, Μητρ. Σερβίων και Κοζάνης, Ο Λόγος του Θεού, τ. Β΄ σσ.249-253)