«Σάββατο μέρα πέρασα» – τσάμικο Ρούμελης

Ιστορικό τραγούδι της Ρούμελης που αναφέρεται στην ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου για τη λύτρωσή του από τα δεσμά της δουλείας. Χρόνια κράτησε η πολιορκία της πόλεως από στεριά κι από θάλασσα. Ιστορικοί και συγγραφείς δίνουν και τον τίτλο «Ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου». Τη νύχτα της 10ης Απριλίου 1826 πολιορκημένοι στρατιώτες και ο άμαχος πληθυσμός πραγματοποίησαν την Έξοδο όταν η άμυνα απέναντι στα τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα είχε χαθεί, λόγω εξάντλησης τροφίμων. Όπως αναφέρει ο λαός (που παρουσιάζεται ως διαβάτης στο τραγούδι) δεν πτοήθηκαν καθόλου από τον χαμό διαφόρων οπλαρχηγών και του απλού λαού, παρά μόνο από το ότι δεν είχαν τροφή για να συνεχίσουν τον αγώνα. Η έξοδος του Μεσολογγίου είχε οριστεί για το Σάββατο του Λαζάρου (αργά το βράδυ), ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου του 1826. Οι Έλληνες πανέτοιμοι για τη μεγάλη Έξοδο, μετέλαβαν των Αχράντων, Αθανάτων και φρικτών Μυστηρίων του Χριστού, και πραγματοποίησαν την Έξοδο η οποία συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας. Χιλιάδες σφαγιάσθηκαν κι αιχμαλωτίσθηκαν. Μόνο χίλιοι πεντακόσιοι κατάφεραν να σωθούν.

Σαββάτο μέρα πέρασα από το Μεσολόγγι
κι ήταν Σαββάτο των Βαγιών.

Κι ήταν Σαββάτο των Βαγιών, Σαββάτο τ’ Αϊ-Λαζάρου
κι ακούω αντρίκια κλάματα, γυναίκεια μοιρολόγια.
Δεν κλαίνε για το σκοτωμό, δεν κλαίνε για το φόνο,
μόν’ κλαίν’ που σώσαν το ψωμί κι η πείνα δε βαστιέται.

Στην εκκλησιά συνάχτηκαν μέσα στο Άγιο Βήμα
κι ένας στον άλλο έλεγαν κι ένας στον άλλο λένε
Παιδιά μ’ να μεταλάβουμε να ‘ξομολογηθούμε
βράδυ γιουρούσ’ να κάμομε στα έξω για να βγούμε.

Τραγούδι: Πέτρος Ανδρουτσόπουλος
Κλαρίνο: Κώστας Κοπανιτσάνος
Βιολί: Γιάννης Ζαριάς
Λαούτο: Θοδωρής Γιαννόπουλος
Σαντούρι: Χριστίνα Κούκη
Τύμπανο: Νεκτάριος Πάλμος

Ζωντανή ηχογράφηση από παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στη μουσική σκηνή «Χίλιες και δυο Νύχτες» στις 18/03/2017.