ᾨδὴ θ’, Ὁ Εἱρμὸς
Ἅπας γηγενής, σκιρτάτω τῷ πνεύματι, λαμπαδουχούμενος,
πανηγυριζέτω δέ, ἀΰλων Νόων, φύσις γεραίρουσα,
τὴν ἱερὰν πανήγυριν, τῆς Θεομήτορος, καὶ βοάτω·
Χαίροις παμμακάριστε, Θεοτόκε Ἁγνή, ἀειπάρθενε.
Ἵνα σοι πιστοί, τὸ Χαῖρε κραυγάζωμεν, οἱ διὰ σοῦ τῆς χαρᾶς,
μέτοχοι γενόμενοι, τῆς ἀϊδίου, ῥῦσαι ἡμᾶς πειρασμοῦ,
βαρβαρικῆς ἁλώσεως, καὶ πάσης ἄλλης πληγῆς,
διὰ πλῆθος, Κόρη παραπτώσεων, ἐπιούσης βροτοῖς ἁμαρτάνουσιν.
Απλή Σύνταξη
Οἱ μέτοχοι γενόμενοι διὰ σοῦ τῆς ἀϊδίου χαρᾶς, πιστοί,
ίνα κραυγάζωμεν σοι τὸ Χαῖρε, ῥῦσαι ἡμᾶς πειρασμοῦ,
βαρβαρικῆς ἁλώσεως καὶ πάσης ἄλλης πληγῆς,
Κόρη, ἐπιούσης βροτοῖς ἁμαρτάνουσιν διὰ πλῆθος παραπτώσεων
Μετάφραση
Εμείς, οι πιστοί, που γίναμε μέτοχοι της αιώνιας χαράς,
για να σου κραυγάζουμε το «Χαίρε», γλίτωσέ μας, Κόρη μου,
από κάθε πειρασμό, από κάθε βαρβαρική άλωση και από κάθε πληγή,
που επέρχεται στους θνητούς που αμαρτάνουν,
λόγω των πολλών παραπτωμάτων τους.
Σχόλια
Τρία είναι τα αιτήματα που υποβάλλει ο υμνογράφος για λογαριασμό μας στην Κόρη την Παρθένο. Να μας γλιτώσει «από κάθε πειρασμό, από κάθε βαρβαρική άλωση και από κάθε πληγή», αμαρτίες που οφείλονται στα πολλά μας παραπτώματα. Αλλά για να διατηρήσουμε την αιώνια χαρά που μας έφερε ο Κύριος, πρέπει να απαλλαγούμε με την βοήθεια της Παναγίας από αυτές τις αμαρτίες.
Ὤφθης φωτισμός ἡμῶν καὶ βεβαίωσις· ὅθεν βοῶμέν σοι·
Χαῖρε ἄστρον ἄδυτον, εἰσάγον κόσμῳ τὸν μέγαν Ἥλιον,
χαῖρε Ἐδὲμ ἀνοίξασα τὴν κεκλεισμένην, Ἁγνή,
χαῖρε στῦλε πύρινε εἰσάγουσα εἰς τὴν ἄνω ζωὴν τὸ ἀνθρώπινον.
Σχόλια
Τι είναι για εμάς η Παναγία; φωτισμός, γιατί μας έφερε το Φως το Αληθινό, βεβαίωσις, γιατί με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος «εβεβαίου του λόγου το ασφαλές», ἄστρον ἄδυτον, που έφερε στον κόσμο τον Μέγα Ήλιο, τον Ήλιο της Δικαιοσύνης. Αυτή η αγνή Παρθένος μας άνοιξε τον Παράδεισο με τη Γέννηση του Σωτήρος και αποτελεί τον πύρινο στύλο, που μας φωτίζει, όπως ο Θεός οδηγούσε του Εβραίους μέσα σε ένα στύλο νεφέλης , για τους επισκιάζει και να υποφέρουν τον καύσωνα της ημέρας, και με ένα στύλο πυρός, για να τους φωτίζει την νύχτα και να μπορούν να περπατούν (Εξοδ. 13, 21-22). Ο δεύτερος αυτός στύλος, η Παρθένος, οδηγεί τον νέο Ισραήλ «εις την άνω ζωήν», στο φωτεινό ενδιαίτημα της θείας Βασιλείας».
Στῶμεν εὐλαβῶς ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἡμῶν καὶ ἐκβοήσωμεν·
Χαῖρε κόσμου Δέσποινα, χαῖρε Μαρία, Κυρία πάντων ἡμῶν,
χαῖρε ἡ μόνη ἄμωμος ἐν γυναιξὶ καὶ καλή,
χαῖρε σκεῦος, μύρον τὸ ἀκένωτον ἐπὶ σὲ κενωθὲν εἰσδεξάμενον.
Σχόλια
Αν το «στώμεν καλώς» το είπε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, για να συγκρατήσει τα άλλα τάγματα από την πτώση του Εωσφόρου, το «στώμεν ευλαβώς» το λέει ο υμνωδός για τους πιστούς που εισέρχονται στον οίκο του Θεού, για να υμνολογήσουν και να την χαιρετίσουν την Θεοτόκο Μαρία, που είναι η Δέσποινα του Κόσμου, αφού είναι η μητέρα του Θεού Δεσπότη, η πρώτη Κυρία όλων των ανθρώπων, η μόνη αναμάρτητη και η μόνη τόσο ωραία ανάμεσα στις γυναίκες, το σκεύος το πολύτιμο, που δέχτηκε το μύρο το ακένωτο. Η Παναγία είναι ό,τι πολυτιμότερο έχουμε σε αυτόν τον κόσμου και συνεπώς οι οποιαδήποτε ύμνοι της αξίζουν.
Δόξα…
Ἡ περιστερά, ἡ τὸν ἐλεήμονα ἀποκυήσασα,
χαῖρε ἀειπάρθενε Ὁσίων πάντων, χαῖρε τὸ καύχημα,
τῶν Ἀθλητῶν στεφάνωμα χαῖρε ἁπάντων τε τῶν Δικαίων,
θεῖον ἐγκαλλώπισμα καὶ ἡμῶν τῶν πιστῶν τὸ διάσωσμα.
Σχόλια
Η Παναγία παρομοιάζεται με περιστερά, διότι η περιστερά θεωρείται το σύμβολο της αγνότητας . Περιστερά ήταν το πουλί που ύστερα από τον κατακλυσμό του Νώε έφερε ένα κλάδο ελιάς, (Γεν.8,8-22) για να δείξει ότι όλα έξω από την κιβωτό επικρατούσε ηρεμία και ειρήνη. Και το Άγιο Πνεύμα στη βάπτιση του Χριστού εμφανίστηκε «εν είδει περιστεράς». Η Παναγία λοιπόν είναι η Αγία εκείνη Περιστερά, που έφερε στον κόσμο τον ελεήμονα Θεό κι έτσι έγινε σύμβολο ειρήνης και καταλλαγής των ανθρώπων με τον Θεό. (Ρωμ.5,11).
Καὶ νῦν…
Φεῖσαι ὁ Θεός τῆς κληρονομίας σου,
τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν πάσας παραβλέπων νῦν,
εἰς τοῦτο ἔχων ἐκδυσωποῦσάν σε
τὴν ἐπὶ γῆς ἀσπόρως σε κυοφορήσασαν,
διὰ μέγα ἔλεος θελήσαντα μορφωθῆναι ,Χριστέ, τὸ ἀλλότριον.
Σχόλια
Το ακροτελεύτιο αυτό τροπάρι είναι φυσικό να ασχολείται με τη σωτηρία του ανθρώπου, η οποία είναι αποτέλεσμα του μεγάλου ελέους του Θεού, γι αυτό και ο υμνωδός αισθάνεται την ανάγκη να παρακαλέσει τον Θεό να σώσει κληρονομία του, που είμαστε εμείς, αφού ο Χριστός μας έκανε κληρονόμους της βασιλείας του Θεού, αφού παραβλέψει όλες τις αμαρτίες μας. Σε αυτό επικαλείται αυτόν που η Παναγία τον κυοφόρησε ασπόρως εδώ στη γη, τον Χριστό, ο οποίος «μορφήν δούλου λαβών» μεταμορφώθηκε σε ένα εντελώς αλλότριο στοιχείο από την θεϊκή του ουσία, την ανθρώπινη, για να σώσει τον άνθρωπο.
