«ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ·» Ιω. 4,23

Αγαπητοί Αναγνώστες Χριστός Ανέστη! Η Ε΄ Εβδομάδα του Πεντηκοσταρίου είναι αφιερωμένη στην Σαμαρείτιδα, την γυναίκα αυτή δηλαδή η οποία συνομίλησε με τον Χριστό μας με τον φοβερό αυτό διάλογο (Ιωάννου 4.4-4,42 πάνω από το Φρέαρ (πηγάδι) του Ιακώβ.   Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με αυτό που έχουμε επιλέξει στο τίτλο μας «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ·»  Ιω. 4,23 γιατί αποτελεί κατά την γνώμη μας  την ουσία και την συνισταμένη όλης της σχετικής αυτής περικοπής και διαλόγου.

    Πριν μπούμε όμως στο κυρίως θέμα μας αξίζει να αναφέρουμε πως  όπως ξέρουμε από το ιερό Συναξάρι και από την ιερά Παράδοση της Εκκλησίας, η Σαμαρείτιδα  αφού πίστεψε στον Χριστό βαπτίστηκε από τις πρώτες γυναίκες της Σαμάρειας και έλαβε το όνομα Φωτεινή. Μάλιστα η Εκκλησία της έδωσε τον τίτλο-χαρακτηρισμό της «Ισαποστόλου» γιατί αφιέρωσε τον εαυτό της στη διάδοση του Ευαγγελίου στην Αφρική και στη Ρώμη. Στη Ρώμη εμαρτύρησε και έχυσε το αίμα της για τον Χριστό από τον αυτοκράτορα Νέρωνα (54 – 68) που εξαπέλυσε και τον πρώτο διωγμό εξ ονόματι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και των Ειδωλολατρών, όταν αυτός έμαθε ότι η Αγία Φωτεινή έκανε Χριστιανές τη θυγατέρα του Δομνίνα και μερικές δούλες της. Μαζί με την Αγία Φωτεινή μαρτύρησαν μάλιστα οι υιοί της και οι πέντε αδελφές της.

   Στον προκείμενο τώρα διάλογο η Σαμαρείτιδα θέτει το ερώτημα που είναι πιο σωστό να λατρεύεται ο Θεός, στο Όρος Σιών όπως πίστευαν οι Ιουδαίοι ή στο Φρέαρ του Ιακώβ στο όρος Γαριζή στη κοιλάδα Συχέμ όπως πίστευαν οι Σαμαρείτες. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι ο όρος προέρχεται από την λέξη samerim (σαμερίμ) που σημαίνει φύλακας (του Νόμου)και όχι κάτοικος της Σαμάρειας. Η πρώτη τους εμφάνιση γίνεται στο Β΄ Βασ. 17, αλλά οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο χωρίο είναι προσθήκη μετέπειτα συγγραφέων. Αργότερα όμως όταν η αρχαία πόλη Σαμάρεια έγινε η  δεύτερη πρωτεύουσα του βόρειου Βασιλείου του Ισραήλ τότε ταυτίστηκαν και με την πόλη ως κάτοικοι της Σαμάρειας αλλά και ως αυτοί που απέκλιναν από την ορθή πίστη των πατέρων του Ισραήλ. Γι αυτό μέχρι την εποχή της Καινής Διαθήκης οι κάτοικοι της Ιουδαίας θεωρούσαν τους Σαμαρείτες ως ξένους και μάλιστα μισητούς εχθρούς και ειδωλολάτρες.

    Η αλήθεια όμως είναι ότι οι Σαμαρείτες αν και απομακρύνθηκαν παρόλα αυτά πήραν αρκετά χαρακτηριστικά των Ιουδαίων που έμεναν στην Ιερουσαλήμ, όπως την πίστη στον ένα Θεό, το Σάββατο, ακολουθούσαν τον Νόμο που δόθηκε στον Μωυσή, αρκετές γιορτές των Ιουδαίων, όπως και την πίστη του περιούσιου λαού που θα σωθεί από τον Θεό. Γενικότερα ο Σαμαρειτισμός πείρε την μορφή και εξελίχθηκε όπως κάθε άλλη, ομάδα και σέχτα της περιόδου του δευτέρου Ναού.

Ο Κύριος απαλλαγμένος από το Ιουδαϊκό μίσος κατά των Σαμαρειτών, δεν θεωρεί αναγκαίο να προτιμήσει τον συντομότερο  δρόμο προς τη Γαλιλαία μέσω Περαίας, αλλά προτίμησε τον μακρύτερο μέσω από την Σαμάρεια την οποία απέφευγαν οι περισσότεροι Ιουδαίοι, γιατί ως Θεός γνώριζε ποια θα συναντήσει και τι θα ακολουθήσει. Η ώρα που κατέβηκε η Σαμαρείτιδα να αντλήσει νερό είναι λίγο ασυνήθιστη γιατί συνήθως οι γυναίκες κατέβαιναν ή νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα που δεν είχε τόσο ήλιο και όχι το μεσημέρι. Κάποιοι ερμηνευτές θεωρούν ότι η Σαμαρείτιδα επίτηδες απέφευγε την ώρα αιχμής στο πηγάδι για να αποφύγει τα σχόλια για την ζωή της από τους συμπολίτες της. Ο Χριστός όπως τα σαρκοφάγα που παραμονεύουν κοντά σε πηγές και σε ποτάμια για να πιάσουν τα φυτοφάγα ζώα που πάνε να πιουν νερό, έτσι και ο Χριστός βρέθηκε εκεί για να «πιάσει με την πνευματική έννοια την λεία του».

Αυτό που εντυπωσιάζει στη Σαμαρείτιδα είναι παρόλο τον  έκλυτό της βίο, είχε υψηλές πνευματικές απορίες και αναζητήσεις και γι αυτό θέτει την καρδιά του ζητήματος που πρέπει να λατρεύεται ο Θεός. Ο Χριστός λοιπόν απαντά ότι πνεύμα ο Θεός (άρα όχι κτιστός και δημιούργημα) και ότι λατρεύεται σωστά όσοι αποδίδουν πνευματική λατρεία και παντού (ως πανταχού παρών ο Θεός) και όχι απλά μια τυπική λατρεία μιας θρησκείας. Αυτή η απάντηση δίνει την διαφορά της πίστης μας ως Αποκάλυψης από τις άλλες ανθρώπινες θρησκείες και διδασκαλίες. Προϋποθέτει όμως μεγάλη ευθύνη και πνευματική προσπάθεια από την μεριά των πιστών, αλλά και μεγάλη συνεργεία και δωρεά της χάρης Του από την μεριά Του Θεού Αμήν!

axrhstou.blogspot.com