Η Πόλις ουκ εάλω!

29 Μαΐου 2023

Φώτης Κόντογλου: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. (Σύλλογος προς διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής).

Η φοβερή είδηση πως η «Πόλις εάλω» θα μπορούσε να αποτελεί την πιο πικρή ιστορική είδηση του Ελληνισμού και της Ρωμηοσύνης αν ήταν μονοσήμαντη! Δηλαδή εάλω και τέλος! Όλα τελείωσαν!

Και να που τίποτε δεν τελείωσε και ας άρχιζαν μαύρα χρόνια, φωτιά και καμίνι, κάμινος για να ξεσκαρτάρει τι διέσωζε, εκτός από την Κωνσταντίνου Πόλη, και ο κάθε Ρωμιός μέσα του από την Πόλη.

Γιατί η Πόλη ήταν η Βασιλεύουσα και ο κάθε Ρωμιός υπήρχε ως πολίτης της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και βασίλευε και αυτός ως πολίτης του κέντρου αυτού. Ακόμη και αν βρισκόταν παράμερα, απόκεντρα.

Και να, όμως, που στις 29 Μαΐου του 1453 το κέντρο εάλω! Η απόλυτη συμφορά αν η Πόλη τους αλωνόταν «τελεσιδίκως»!

Όπως και να ‘χει, δύσκολα θα επέτρεπαν στον εαυτό τους να πέσει η θεοφρούρητος Πόλη. Θα την υπερασπίζονταν ακόμη και αν βρίσκονταν χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά της. Γιατί η Πόλη ήταν μέσα τους καστροφρούρητη, περιφρουρημένη, και οι ίδιοι προμαχούσαν γι’ αυτήν και την περιέσωζαν!

Και ήταν πράγματι θεοφρούρητη! Το μόνο σίγουρο! Και το σημαντικότερο είναι πως δεν περίμεναν να φτάσει ποτέ καμία βοήθεια και από πουθενά! Αυτοί αρκούσαν και περίσσευαν!

Και μετά την σαφή απάντηση του τελευταίου αυτοκράτορα, αν όχι του Πρώτου μετά τον Πρώτο, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου προς τον Μωάμεθ πως: «Το δε την πόλιν σοι δούναι ουκ εμόν εστίν ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη», ο λόγος αυτός οχύρωσε την Πόλη και την κατέστησε άπαρτη! Κανένας πλέον δεν μπορούσε να την παραδώσει!

Και κάτι το οποίο δεν παραδίδεται αυτοβούλως ποτέ δεν αλώνεται, δεν κυριεύεται, δεν κατακτάται!

Και έτσι κάθε Ρωμηός και Έλλην κατάλαβε ποιο ρόλο έπρεπε να αναλάβει! Ο κάθε ένας και η κάθε μία ήταν πλέον ένας τελευταίος αυτοκράτορας! Και κατά συνέπειαν Πρώτος μεταξύ Πρώτων! Και καμάρωναν!

Και να που τώρα μετά το πάρσιμο της Πόλης άρχιζε η πραγματική πολιορκία!

Ένα πραγματικό ιστορικό, αλλά και υπαρξιακό και τελείως οντολογικό θρίλερ για το γένος! Και ήταν πιθανόν να είναι η τελευταία πολιορκία και η πραγματική άλωση που θα έφερνε τώρα το μονοδιάστατο «εάλω η Πόλις»!

Το οικόσημο της Κωνσταντίνου Πόλης άλλαζε. Τον σταυρό της οικειοθελούς σταύρωσης, προσφοράς και αγάπης στον άνθρωπο και τον κόσμο διαδεχόταν το μισοφέγγαρο της διά πυρός και σιδήρου… προκοπής! Μια στυγνή βιαιοπραγική πολεμική μηχανή ως θρησκεία και τελικά ένα αιμοδιψές αυτοκρατορικό μόρφωμα για τους δικούς του. Όλοι άλλοι ήταν πολίτες δεύτερης τάξης!

Ανάμεσα, όμως, στους πολιορκητές της Κωνσταντινούπολης υπήρχαν και πάρα πολλοί χριστιανοί που πράγματι μέσα σ’ αυτούς είχε αλωθεί από καιρό και οριστικά η Πόλη! Ποιο οριστικά δεν γινόταν. Στην ουσία ήταν σκλάβοι και εμφορούνταν από την αρετή της πολεμικής ορδής που δεν ήταν τίποτε άλλο από το πλιάτσικο!

Μια διαρκούς… αρετής που ανθεί και στις μέρες στην κυπριακή ΑΟΖ, στις απειλές για κατάληψη ελληνικών νησιών της καταγάλανης πατρίδας μας και όχι της δήθεν δικής τους «γαλάζιας πατρίδας»!

Φώτης Κόντογλου: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Τοιχογραφία στο δημαρχείο Αθηνών.

Στα 1453 του η «Πόλις εάλω» δοκιμαζόταν αναπόδραστα η οικουμένη. Ήταν ένα αποφασιστικό βήμα για την καταστροφή αιώνων πολιτισμού και το φωτεινό αντικείμενο του πόθου η Πόλη των Πόλεων ήταν το λάφυρο. Και με το πάρσιμό της δόθηκε η τριήμερος «ευκαιρία» για την λεηλάτησή της και κάθε είδους βιαιοπραγία.

Κατά… περίεργο τρόπο τα ίδια συνέβησαν και στην πρώτη άλωση της Βασιλεύουσας από τους σταυρό φέροντες. Δηλαδή, οι Ρωμηοί πλήρωσαν φόρους και στους σταυρο-φόρους!

Έτσι, μετά τη δεύτερη άλωση, λεηλασία, φορολόγηση, πλιάτσικο και τις απάνθρωπες βιαιοπραγίες από τον στρατό των οθωμανών έμοιαζε πως το γένος πλήρωνε όλα τα χρέη και τα γραμμάτια του προς Δύση και Ανατολή για τις ποικίλες αμαρτίες του.

Πλέον έμενε ελεύθερο και ενώπιον ενωπίω!

Έπρεπε τώρα μετά την άλωση και το φρικτό άκουσμα «εάλω η Πόλις», να σώσει την Πόλη του! Ακόμη και αν βρισκόταν σταυρωμένη και εν τω μέσω δύο αλώσεων (1204-1453). Η Ρωμηοσύνη, ήταν πλέον μετέωρη! Σταυρωμένη!

Και διαβάζοντας κάποιος επιφανειακά την ιστορία θα πιστέψει πως δεν υπήρχε καμία ζωή, καμία προοπτική και ανάταση! Καμία Ανάσταση γιατί η σαρακοστή διήρκεσε 400 χρόνια.

Αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς, γιατί οι Ρωμιοί ως ρωμαλέοι ψυχικά που κουβαλούσαν μέσα τους την Πόλη που εάλω δεν την άντεχαν σκλάβα. Ήταν προσβολή για το φιλότιμό τους! Και μέσα στα μαύρα εκείνα χρόνια της σκλαβιάς επ-Αναστατούσαν συνεχώς!

Έκαναν επ-Αναστάσεις! Δεν ήταν δηλαδή… πραξικοπηματίες και πολύ περισσότερο δεν εξεγείρονταν για να ρυθμίσουν κάποιες υποθέσεις τους με το κράτος!

Κάποιοι τούρκοι πολιτικοί θέλουν την ελληνική επ-Ανάσταση ως μια εσωτερική υπόθεση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κάτι σαν εμφύλιο; Προφανώς, όμως, οι Έλληνες δεν είχαν τις ίδιες επιδιώξεις με τον Αλή πασά της Ηπείρου! Ο Αλή πασάς δεν είχε κανένα πόνο, τραύμα ή ακόμη και νταλκά(!) αν θέλετε για την Πόλη που ευχαρίστως θα την άλωνε πραξικοπηματικά αν μπορούσε.

Αντιθέτως οι Έλληνες κουβαλούσαν την Πόλη μέσα τους και ευκαίρως ακαίρως θρηνούσαν τον χαμό της. Ακόμη και στα πασχαλινά χοροστάσια τους! Όσο και αν  αυτό φαίνεται εξωπραγματικό! Χορεύοντας και τραγουδώντας τον χαμό της Πόλης αλλά και το ποθούμενο!

Ήταν Ανάσταση και ήταν και Μεγάλη Παρασκευή!

Ήταν και «ω γλυκύ μου έαρ» και «Χριστός Ανέστη»!

Αυτές οι ευφρόσυνες θρηνωδίες που έψελναν, τα θρηνητικά τραγούδια και τα ανακαλήματα της Πόλης ήταν σύντομες τραγωδίες που έφερναν μέσα τους την κάθαρση από τις αμαρτίες του γένους και αγωνίζονταν για την Ανάσταση του!

Και έτσι κρατώντας μέσα τους την Πόλη άπαρτη και περιφρούρητη -και ας την θρηνούσαν γοερά- την έσωσαν μια για πάντα!

Και ο ελληνισμός έφτιαξε ξανά τις πόλεις του και τις μεγαλουπόλεις του και έγινε κράτος και κυρίαρχος σε στεριά, θάλασσα και αέρα! Απ’ το πουθενά θα έλεγε κανείς…

Αλλά εμείς θα πούμε με την πίστη του και τα γράμματα του -ακόμη και τα κολλυβογράμματα- αντιστάθηκε στο η Πόλις να τουρκέψει! Να τουρκέψει διά παντός και τελεσιδίκως!

Και έτσι η Πόλις δεν εάλω ποτέ!

Μόνο που όπως δείχνουν τα πράγματα, χρειάζεται πάντα και συνεχώς να αγωνίζεται και να αντιστέκεται!

Και όπως λέει το τραγούδι η «πιο καλή πατρίδα είναι η καρδιά» και εκεί είναι κλεισμένη η Πόλη και η Αγιά Σοφιά!