Ο  π. Ανανίας Κουστένης «Κάστρο γύρευε…»

Τα δημοτικά τραγούδια έχουν μια χαριτωμένη απλότητα, έχουν φραστική δύναμη, έχουν θελκτικότητα. Απεικονίζουν με ακρίβεια τον ιδιαίτερο χαρακτήρα ενός έθνους. Στις παραδόσεις και στα δημοτικά τραγούδια ο εθνικός χαρακτήρας αποτυπώνεται ανόθευτος και απόλυτος. Εκεί κατοπτρίζεται ο βίος, τα ήθη, τα συναισθήματα και η διανόηση ενός λαού. Εκεί εκτρέφεται και συντηρείται το εθνικό φρόνημα.

 Στο γενικό τίτλο δημοτικά τραγούδια εντάσσονται και τα μοιρολόγια, που και αυτά απεικονίζουν την ψυχή ενός λαού.

Τα μοιρολόγια κατά κανόνα τα λένε γυναίκες. Ο τρόπος που τα ερμηνεύουν είναι αποκαλυπτικός της αξιοθαύμαστης ευαισθησίας τους και της ικανότητάς τους να σκιρτούν και τη δική τους και των άλλων τις καρδιές. Τα μοιρολόγια του λαού μας είναι τα αριστουργήματα της «ελεγειογραφίας», που ξεκινά από τους αρχαίους χρόνους

Όπως τα δημοτικά τραγούδια έτσι και τα μοιρολόγια δεν έχουν γνωστούς δημιουργούς. Τα ζύμωσε η λαϊκή μούσα, με δάκρυα και στεναγμούς,  λέξη-λέξη, χρόνο με το χρόνο, καημό με τον καημό, από τόπο σε τόπο, από πόνο σε πόνο, από καρδιά σε καρδιά….

Ο αείμνηστος Γέροντας Ανανίας, γεννημένος το 1945, στην Καρκαλούτης Γορτυνίας, έζησε τα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια, μέσα σε ένα περιβάλλον που διατηρούσε ανόθευτη την παράδοση. Όλα τα κοινωνικά δρώμενα περνούσαν αυθεντικά και γνήσια στην ευαίσθητη ψυχή του. Τα τραγούδια του γάμου, οι διάφορες γιορτές και τα πανηγύρια, ηχούσαν ζωηρά στ΄ αυτιά του και αποτυπώνονταν στη μνήμη του. Τα μοιρολόγια με τις πένθιμες νότες δεν μπορούσαν βέβαια να αφήσουν ασυγκίνητο ένα νέο ευαίσθητο και ευήκοο.

Έτσι λοιπόν ένα ανεξάντλητο απόθεμα από τη τοπική λαϊκή παράδοση πλημμύριζε τοχαριτόφθογγο Γέροντα όλες τις ημέρες της ζωής του. Αυτό φαίνεται καθαρά στις ομιλίες του, στα κηρύγματά του, στους διαλόγους του, στα έργα του. Όλο και κάτι, από το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, από κάποιο τραγούδι, από κάποια παροιμία, από κάποιο τοπικό ιστορικό, από κάποιο τοπικό λεκτικό σχήμα, συνέρρεε αρμονικά στο γλυκόφθογγο λόγο του.

Επικειμένου του μνημοσύνου των 40 ημερών από την κοίμηση του Γέροντα, αναζητήσαμε κάποιο μοιρολόγι, που να ταιριάζει, στην περίπτωση. Από εκείνα που ακουγόντουσαν στη δεκαετία του 1950 και του 1960 στα χωριά της Γορτυνίας.

Μας βοήθησαν σε αυτή μας την αναζήτηση δύο από τις ελάχιστες εναπομείνασες μοιρολογίστρες των χωριών της Γορτυνίας, οι αδερφές Μαριώ και Χριστίτσα, από το Σταυροδρόμι Γορτυνίας, κόρες του μακαριστού Παπαγιάννη.

Μας πρότειναν και μας «τραγούδησαν» το μοιρολόγι που ακολουθεί. Δεν είναι από τα σπαραχτικά, τα θρηνώδη τα οδυρμικά. Προκαλεί όμως έντονη, λεπτή και γλυκιά συγκίνηση.

Το καταθέτουμε με σεβασμό και ευλάβεια στη μνήμη του Γέροντα:

«Ένας Γε- ένας Γέροντας,ένας καλός  Παππούλης,

Κάστρο γυ- κάστρο γύρευε,

Κάστρο γύ- κάστρο γύρευε, Xωριό να πάει να μείνει,

Μαηδέ κα- μαηδέκάστρο ηβρέ,

Μαηδέ κα- μαηδέ κάστρο ηβρέ,μαηδέΧωριό να μείνει,

Παρά ΄να, παρά ΄να δεντρί,

Παρά ΄να, παρά ΄να δεντρί,όμορφο ελατάκι,

-Δέξου με, δέξου με δεντρί,

Δέξου με, δέξου με δεντρί,όμορφο ελατάκι,

-Πώς να σε, πώς να σε δεχτώ,

Πώς να σε, πώς να σε δεχτώ,πως να σε καρτερέσω,

ΠουείσαιΓε- πουείσαιΓέροντας,

ΠουείσαιΓέ-πουεισαιγέροντας, που είσαι κουρασμένος;

Ναοι-ναοίσκιοςμου,

ναοί- να ο ίσκιος μου, πέσε κι΄αποκοιμήσου,

κι όταν ση- κι΄όταν σηκωθείς,

κι΄όταν ση- κι΄όταν σηκωθείς, τον ύπνο αφού χορτάσεις,

δυο σταμνιά, δυο σταμνιά νερό,

δυο σταμνιά, δυο σταμνιά νερό και΄να κανάτι μόσχο,

ρίξε και πότισμε…».