Αγιορείτικη Πνευματικότητα και Ποιμαντική δράση
7 Ιουνίου 2022α) Αγιορείτες μοναχοί και ηγούμενοι στον κόσμο
Η παρουσία αγιορειτών μοναχών εκτός του Αγίου Όρους, ως επί το πλείστον συνδυάζεται με κάποια πνευματική αφορμή. Τέτοιες αφορμές μπορεί να είναι η πανήγυρη κάποιου Μετοχίου ή η μεταφορά κάποιας εικόνας εκτός του Αγίου Όρους για ολιγοήμερη προσκύνηση, συνοδεία κάποιου μοναχού ως αντιπροσώπου ή κάποιου ηγούμενου της μονής. Σε αυτές τις περιπτώσεις δίνεται η δυνατότητα στους πιστούς είτε να συνομιλήσουν με τους μοναχούς που συνοδεύουν την εικόνα, είτε να παραστούν σε κάποια αγρυπνία που ενδεχομένως να γίνει με το αγιορείτικο τυπικό και με την παρουσία αγιορειτών πατέρων ή να ακούσουν κάποια πνευματική ομιλία, που συνήθως σχετίζεται είτε με την εικόνα είτε με το κειμήλιο ή το λείψανο του αγίου που μεταφέρθηκε για προσκύνηση (ενδεικτικά βλ. εικόνα 21-23 του παραρτήματος συναφείς με το επόμενο κεφάλαιο).
Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί η καλή συνήθεια πολλοί ενοριακοί ναοί, κατά την περίοδο των Κυριακών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, να καλούν για πνευματικές ομιλίες μοναχούς ή ηγούμενους από το Άγιο Όρος (βλ. ενδεικτικά προγράμματα ομιλιών εικόνες 19 & 20 παραρτήματος), ώστε να αναπτύξουν σχετικά με την περίοδο θέματα. Επίσης, όπως αναφέρουμε και παρακάτω (στην ενότητα «Εξομολόγηση στο Άγιο Όρος ή από Αγιορείτες εκτός του Αγίου Όρους») στις περιόδους των μεγάλων εορτών, όπως των Χριστουγέννων και του Πάσχα, οι αγιορείτες μοναχοί καλούνται για ομιλίες[1] και εξομολόγηση από ιερές Μητροπόλεις, ώστε να αντιμετωπιστεί το έλλειμα ιερέων σε απομακρυσμένες περιοχές.
β) Αγιορείτικοι θησαυροί εκτός Αγίου Όρους
Έχοντας υπόψιν, όπως προαναφέρθηκε, τον ασύλληπτα σημαντικό και αναρίθμητο πλούτο που υπάρχει στο Άγιο Όρος, αλλά και το γεγονός ότι το Άγιο Όρος θα επισκεφθεί ένα μικρό ποσοστό Ορθόδοξων ανδρών που δύναται να πραγματοποιήσει αυτό το προσκύνημα, οι Αγιορείτες στα πλαίσια της ποιμαντικής τους φροντίδας κάνουν κοινωνούς των αγιορείτικων θησαυρών όσο το δυνατόν περισσότερος πιστούς, περιάγοντας για προσκύνηση εκτός Άθωνα σημαντικά προσκυνήματα προς παρηγορία και ανακούφιση του πιστού λαού.
Οι θησαυροί αυτοί, παραχωρούνται προς προσκύνηση είτε σε μετόχια Ιερών Μονών είτε σε ενοριακούς Ιερούς Ναούς. Στην πρώτη περίπτωση (της παραχώρησης σε Μετόχι) μπορούμε να αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα παραδείγματα, όπως της μεταφοράς (από το 1997) στην Ιερά Μονή της Παναγίας Θεοσκεπάστου Σοχού,(μετόχι της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου), της Θαυματουργού Εικόνας της Παναγίας Γοργοϋπηκόου[2],[3], του λειψάνου της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής,[4] του προσφάτως αγιοκαταταχθέντος Ιερωνύμου Σιμωνοπετρίτη στον Άγιο Χαράλαμπο Θεσσαλονίκης στο Μετόχι της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας (βλ. παράρτημα εικόνα 19), αλλά και την επι ένα έτος παραμονή στο μετόχι της ίδιας Μονής στον Βύρωνα Αττικής, του λειψάνου του Αγίου Εφραίμ του Κατουνακιώτη[5].
Στη δεύτερη περίπτωση (παραχώρηση σε ενοριακούς ναούς) μπορούμε να καταγράψουμε μερικά μόνο από τα αμέτρητα και πολύ σημαντικά προσκυνήματα που δίδονται εκτός Αγίου Όρους προς χάρη του ευσεβούς λαού, όπως της εικόνας του «Άξιον Εστί», η οποία φιλοξενήθηκε στον Άγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης και εξέρχεται από το Άγιον Όρος σπάνια, μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Το 2012 ήταν η πέμπτη φορά (οι προηγούμενες ήταν το 1963, 1985, 1987, 1999) και η δεύτερη φορά για τη Θεσσαλονίκη, με πρώτη το 1985. Η έξοδός της αποφασίστηκε από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, ύστερα από σχετικό αίτημα του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, Άνθιμου, για τις εκδηλώσεις που προγραμμάτισε η μητρόπολη, στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης[6]. Παρόμοιες περιπτώσεις έχουμε με την παραχώρηση των Τιμίων Δώρων (από τους σημαντικότερους θησαυρούς του Χριστιανισμού και μοναδικό παγκοσμίως κειμήλιο), τα οποία σώζονται στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου του Αγίου Όρους και παραχωρήθηκαν για προσκύνηση στον Ιερό Ναό Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στην Κηφισιά Θεσσαλονίκης[7]. Επίσης, την εικόνα της Παναγίας «Φοβερά Προστασία», η οποία παραχωρήθηκε από την Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος Αμπελοκήπων για προσκύνηση,[8] την Τίμια Κάρα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στον ομώνυμο ναό της Θεσσαλονίκης (η οποία είχε να εξέλθει από το Άγιο Όρος στον ελλαδικό χώρο από το 1821, ενώ στον ενδιάμεσο χρόνο καταγράφεται μια έξοδος στην Κύπρο το 2007[9]) και εν συνεχεία στον Εύρωπο Κιλκίς από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου (βλ. φωτογραφίες 16α και 16β του παραρτήματος) και την άφθαρτη χείρα της Προμήτορος Άννας από την Ιερά Μονή Σταυρονικήτα στον Ιερό Ναό Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στο Μαρούσι Αττικής (βλ. φωτογραφίες 16 του παραρτήματος) κ.α.. Πολλές από αυτές τις περιπτώσεις μεταφοράς προσκυνημάτων εκτός Αγίου Όρους συνδυάζονται και με την ανακούφιση και την παραμυθία ανθρώπων που βρίσκονται σε νοσοκομεία, γηροκομεία, (όπως για παράδειγμα τη μεταφορά της Παναγίας της Βηματάρισσας από το Βατοπαίδι στον Ιερό Ναό Ευαγγελίστριας Πειραιώς, η οποία συνδυάστηκε και με τη μεταφορά της εικόνας στο χώρο του γηροκομείου Πειραιώς[10], βλ. φωτογραφία 18 του παραρτήματος, της μεταφοράς της κάρας του Ιωάννη του Χρυσοστόμου η οποία πριν την μεταφορά της για τριήμερη προσκύνηση στον ομώνυμο ενοριακό ναό της Θεσσαλονίκης, μεταφέρθηκε στο Θεαγένειο Νοσοκομείο προς ενίσχυση των ασθενών[11]) ιδρύματα κλπ.
Ιδιαίτερη μνεία όμως πρέπει να δοθεί στην προσκύνηση της Αγία Ζώνης, η οποία παραχωρείται από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου με την προοπτική να αναπαύσει και να βοηθήσει εμπερίστατους ανθρώπους και κυρίως περιπτώσεις γυναικών οι οποίες αδυνατούν να τεκνοποιήσουν. Στα πλαίσια της ποιμαντικής φροντίδας της Μονής, βλέπουμε ότι γίνεται προσπάθεια όποτε είναι εφικτό, να συνδεθεί η προσκύνηση της Αγίας Ζώνης και με μεταφορά της στα τοπικά νοσοκομεία της περιοχής όπου δίνεται για προσκύνηση. Τέτοια παραδείγματα έχουμε με την προσκύνησή της στο Γενικό Νοσοκομείο Δράμας,από τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Δράμας όπου είχε δοθεί και την προσκύνηση στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος»[12], όταν είχε δοθεί για προσκύνηση στον Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμορφώσεως Καλαμαριάς, ενώ κατά την παραμονή της στον Ιερό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ευόσμου[13] η Αγία Ζώνη κομίστηκε στην κλίνη όλων των ασθενών στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης[14] καθώς και στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου[15].
Τα θαύματα τα οποία συνδέονται με την Αγία Ζώνη είναι αναρίθμητα, και πολλοί πιστοί οι οποίοι ιάθηκαν από την προσκύνηση της, έχουν αποστείλει επιστολές στη Μονή Βατοπαιδίου όπου ο καθένας περιγράφει την περίπτωση της ιάσής του, και πολλοί οι οποίοι ήταν «χλιαροί» ως προς την πίστη ενισχύθηκαν μετά από τέτοια περιστατικά που συνέβησαν στους ίδιους ή στον περίγυρό τους[16]. Η Μονή Βατοπαιδίου τηρεί ως ευλαβή παράδοση να δίνει στους προσκυνητές (εφόσον το ζητήσουν) τεμάχια από κορδέλα που ευλογήθηκαν με την Αγία Ζώνη της Θεοτόκου, ενώ έχει προχωρήσει και στην έκδοση του βιβλίου «Θαύματα της Αγίας Ζώνης» στο οποίο συγκεντρώνεται ένα μέρος από παλαιά αλλά και νεότερα θαύματα της Αγίας Ζώνης[17].
Τέλος, η Ιερά Κοινότητα το 1997, στα πλαίσια της ανάληψης από τη Θεσσαλονίκη του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης έδωσε τη δυνατότητα σε όλο τον κόσμο να γίνει κοινωνός των θησαυρών της αγιορείτικης πολιτείας, καθώς χίλια πεντακόσια αντικείμενα τέχνης αλλά και καθημερινού βίου, παρουσιάσθηκαν στην έκθεση «Θησαυροί του Αγίου Όρους» στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης. Μία έκθεση μοναδική για την Ορθοδοξία, την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο, καθώς για πρώτη φορά βγήκαν από το Άγιο Όρος οι πνευματικά και καλλιτεχνικά ανεκτίμητοι θησαυροί του[18].
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
