Κανών α’, ᾨδὴ δ’, τῆς Ἐορτῆς Ἦχος α’
Ὁ Εἱρμὸς
Χορός Αγιορειτών ψάλει τον Κανόνα σε αγρυπνία στην Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου
«Ῥήσεις Προφητῶν καὶ αἰνίγματα, τὴν σάρκωσιν ὑπέφηναν, τὴν ἐκ Παρθένου σου Χριστέ, φέγγος ἀστραπῆς σου, εἰς φῶς ἐθνῶν ἐξελεύσεσθαι, καὶ φωνεῖ σοι ἄβυσσος, ἐν ἀγαλλιάσει, τῇ δυνάμει σου δόξα Φιλάνθρωπε».
Απλή Σύνταξη
Ῥήσεις προφητῶν καὶ αἰνίγματα ὑπέφηναν
τὴν σάρκωσιν τὴν ἐκ Παρθένου Σου, Χριστέ,
φέγγος ἀστραπῆς Σου εἰς φῶς ἐθνῶν ἐξελεύσεσθαι·
καὶ φωνεῖ Σοι ἄβυσσος ἐν ἀγαλλιάσει:
δόξα τῇ δυνάμει Σου, Φιλάνθρωπε.
Μετάφραση
Λόγοι προφητικοί και αινιγματικοί, Χριστέ μου, υποδήλωναν
ότι με την Σάρκωση από την Παρθένο Μαρία
θα προέλθει το φέγγος της αστραπής Σου
για τον φωτισμό των εθνών
και η άβυσσος (το άπειρο πλήθος των πιστών)
θα σου φωνάζει με χαρά:
«δόξα στην παντοδυναμία σου φιλάνθρωπε Κύριε».
Ερμηνεία
Την έλευση του Χριστού πολλοί την προανήγγειλαν όχι μόνο οι προφήτες αλλά και άλλοι συγγραφείς με αινιγματικό τόπο. Τα «αἰνίγματα» αλλά και το «ὑπέφηναν» υποδηλώνουν όχι σαφή και ακριβή λόγο αλλά αινιγματικό. Η αποκάλυψη της αλήθειας θα γίνει με την έλευση του Χριστού, μέχρι τότε όμως έπρεπε η ανθρωπότητα να προετοιμαστεί. Αυτό έγινε όχι μόνο με από τους Εβραίους με τους προφήτες τους αλλά και από τους Έλληνες με τους αρχαίους συγγραφείς, την τέχνη τους και τον πολιτισμό τους. Πρόκειται για τον «σπερματικό λόγο» των αρχαίων Ελλήνων, όπου συναντά κανείς ψήγματα της χριστιανικής αλήθειας, και ο οποίος προετοίμαστε την ανθρωπότητα να δεχτεί όχι μόνο την φυσική αλήθεια και σοφία αλλά και την μεταφυσική αλήθεια και εμπειρία. Αποκαλυπτικές δεν είναι μόνο οι προφητείες του Ησαΐα και της προφήτιδας Άννας για τον Χριστό αλλά και οι μεταφυσικές αλήθειες ου Σωκράτη, του Πλάτωνα και των ιερειών του Μαντείου των Δελφών.
Με το «φέγγος ἀστραπῆς Σου» ο υμνογράφος θέλει να δηλώνει το φως του Χριστού που σαν αστραπή φωτίζει όλα τα έθνη, που έγιναν πολλά σαν την άβυσσο, και, αφού φωτίζονται, προβαίνουν σε αλαλαγμούς χαράς και αγαλλίασης. Όλα τα έθνη αναγνωρίζουν την δύναμη του Ευαγγελίου, που ο Χριστός έφερε στον κόσμο από άκρα φιλανθρωπία. Αποκαλυπτική είναι η ρήση του προφήτη Ησαΐα, ο οποίος διαπιστώνει ότι με την έλευση του Χριστού «ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα». Ο προφήτης Αββακούμ, για τον οποίο γίνεται συνήθως αναφορά στην τέταρτη Ωδή, τονίζει: «Ο Θεός από Θαιμαν ήξει και ο Άγιος εξ όρους κατασκίου δασέος», δηλαδή ότι ο Θεός θα έλθει από Θαιμάν, από το νότο, εκεί όπου βρίσκονταν η γενέτειρα του Χριστού Βηθλεέμ, και από την Παναγία, που παρομοιάζεται με όρος βαθύ σκιερό, δηλαδή παρθένο και δροσερό.
Κείμενο ( α΄ τροπάριο δ΄ Ωδής)
Ἴδετε λαοὶ καὶ θαυμάσατε· τὸ ὄρος γὰρ τὸ ἅγιον,
καὶ ἐμφανέστατον Θεοῦ, τῶν ἐπουρανίων βουνῶν,
ἐφύπερθεν αἴρεται, οὐρανὸς ἐπίγειος, ἐν ἐπουρανίῳ,
καὶ ἀφθάρτῳ χθονὶ οἰκιζόμενος.
Απλή σύνταξη
Ἴδετε λαοὶ καὶ θαυμάσατε: τὸ ὄρος γὰρ τὸ ἅγιον,
καὶ ἐμφανέστατον Θεοῦ αἴρεται ἐφύπερθεν
τῶν ἐπουρανίων βουνῶν, οὐρανὸς ἐπίγειος οἰκιζόμενος
ἐν ἐπουρανίῳ καὶ ἀφθάρτῳ χθονὶ.
Μετάφραση
Κοιτάξτε λαοί και θαυμάστε: Το όρος το Άγιον (Η Παναγία),
που κάνει εμφανέστατη την παρουσία του Θεού,
σηκώνεται πιο πάνω από τα βουνά,
ένας επίγειος ουρανός πάει να κατοικήσει
σε μια επουράνια και άφθαρτη γη.
Ερμηνεία
Το τροπάριο είναι γεμάτο από συμβολισμούς, τους οποίους πρέπει να εξηγήσουμε, για να καταλάβουμε τί θέλει να πει ο υμνογράφος. Η Παναγία είναι το Άγιο Όρος (δεν είναι τυχαίο το ότι το Άγιο Όρος είναι το περιβόλι της Παναγιάς) και τα επουράνια βουνά είναι οι Άγγελοι, όπως προφήτευσε ο Ησαΐας (β, 2) και ο Μιχαίας(δ,ι):«Οτι ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐμφανὲς τὸ ὄρος Κυρίου καὶ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ ἐπ᾿ ἄκρων τῶν ὀρέων καὶ ὑψωθήσεται ὑπεράνω τῶν βουνῶν » (Ησα.β,2)
Η Παναγία που κάνει εμφανέστατη την παρουσία του Θεού με την ζωή και τα θαύματά της, υψώνεται πιο πάνω από τα βουνά, δηλαδή τους Αγγέλους. Εδώ πρέπει να θυμηθούμε αυτό που ψέλνουμε στη Θεία Λειτουργία: «την τιμιωτέραν των Χερουβίμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ». Πρόκειται για την Μετάσταση της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία ανέβηκε πιο ψηλά από τους Αγγέλους, αφού πήγε και κάθισε ως βασίλισσα δίπλα στον βασιλιά της, τον Χριστό.
Δεν εξαντλούνται όμως εδώ οι συμβολισμοί της Παναγίας. Χαρακτηρίζεται ως «ἐπίγειος οὐρανὸς» που πάει να κατοικήσει σε μια γη, που είναι ουράνια και γι’ αυτό και άφθαρτη. Η Παναγία και η ίδια ήταν θνητή και φθαρτή, και η γη που κατοικούσε ήταν και αυτή υλική και φθαρτή. Κι όμως παρόλα αυτά έζησε σε αυτήν την φθαρτή γη όχι μόνο ως άγγελος, όπως ο προφήτης Ηλίας και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, αλλά ως ουράνιος άνθρωπος, έχοντας μέσα της πάντοτε τον επουράνιο Θεό, ο οποίος την καταξίωσε και την έκανε «πλατυτέραν των ουρανών», αφού χώρεσε μέσα της τον αχώρητο Θεό.
Αν ο Χριστός με την ενανθρώπισή του έδωσε στον άνθρωπο την δυνατότητα να γίνει και αυτός Θεός, η Παναγία είναι το πρώτο επίτευγμα αυτής της μεγάλης προσφοράς του Χριστού στον κόσμο. Πέτυχε την θέωση όχι μόνο επειδή είχε μέσα της για κάποιους μήνες τον Χριστό αλλά γιατί και η ίδια εγκολπώθηκε τον Χριστό και τον είχε πάντα μαζί της. Έτσι έγινε υπόδειγμα αγιότητας και θέωσης για όλους τους ανθρώπους.
Κείμενο (β΄ τροπάριο δ΄ Ωδής)
Ζωῆς ἀϊδίου καὶ κρείττονος, ὁ θάνατός σου γέγονε, διαβατήριον Ἁγνή,
ἐκ τῆς ἐπικήρου πρὸς θείαν ὄντως καὶ ἄρρευστον, μεθιστῶν σε ἄχραντε,
ἐν ἀγαλλιάσει, τὸν Υἱὸν καθορᾶν σου καὶ Κύριον.
Απλή σύνταξη
ὁ θάνατός σου, Ἁγνή, γέγονε διαβατήριον Ζωῆς ἀϊδίου καὶ κρείττονος
ἐκ τῆς ἐπικήρου πρὸς θείαν ὄντως καὶ ἄρρευστον,
μεθιστῶν σε, ἄχραντε, ἐν ἀγαλλιάσει,
καθορᾶν τὸν Υἱὸν σου καὶ Κύριον.
Μετάφραση
Ο θάνατός σου, Αγνή, έγινε διαβατήριο για μια ζωή
αιώνια και καλύτερη μεταθέτοντάς σε, Άχραντε,
από την επίγεια ζωή προς την όντως θεία και αναλλοίωτη,
για να βλέπεις και να χαίρεσαι τον Υιό σου και Κύριο.
Ερμηνεία
Ο υμνογράφος χρησιμοποιεί τον τρέχοντα όρο «θάνατος» για την Παναγία, ο οποίος όμως δεν είναι θάνατος, όπως μας τον περιγράφει πιο κάτω, αλλά διάβαση από την επίγεια στην αιώνια ζωή, η οποία φυσικά είναι καλύτερη και αναλλοίωτη, αφού είναι θεία, δηλαδή δοσμένη από τον Θεό. Η Παναγία δεν πέτυχε την διάβαση προς την αιωνιότητα μόνο αυτή αλλά και στους άλλους δίνει το διαβατήριο για τον ουρανό. Και όπως η μάνα βλέπει το παιδί της και χαίρεται, έτσι και η Παναγία με την μετάβασή της στον ουρανό πηγαίνει κοντά στον Υιό της και Θεό, τον βλέπει συνεχώς και αγάλλεται η ψυχή της. Επομένως δεν μπορούμε να μιλάμε για θάνατο της Παναγίας αλλά για μετάβαση από τα χειρότερα στα καλύτερα, από τα γήινα στα επουράνια. Αυτή η μετάβαση έγινε το διαβατήριο για όλους τους ανθρώπους με προορισμό τον Παράδεισο, έγινε η «κλίμαξ η μετάγουσα εκ γης προς ουρανόν». Στο εξής δεν θα μιλάμε για θάνατο ούτε για την Παναγία ούτε και για τους άλλους ανθρώπους αλλά για κοίμηση, για κεκοιμημένους και κοιμητήρια.
Κείμενο (γ΄ τροπάριο δ΄ Ωδής)
Ἐπήρθησαν πύλαι οὐράνιαι, καὶ Ἄγγελοι ἀνύμνησαν,
καὶ ὑπεδέξατο Χριστός, τὸ τῆς παρθενίας αὐτοῦ, μητρῷον κειμήλιον. Χερουβὶμ ὑπεῖξέ σοι, ἐν ἀγαλλιάσει, Σεραφὶμ δὲ δοξάζει σε χαίροντα.
Απλή σύνταξη
πύλαι οὐράνιαι επήρθησαν καὶ Ἄγγελοι ἀνύμνησαν,
καὶ ὑπεδέξατο Χριστός τὸ τῆς παρθενίας αὐτοῦ, μητρῷον κειμήλιον.
Χερουβὶμ ὑπεῖξέ σοι ἐν ἀγαλλιάσει, Σεραφὶμ δὲ δοξάζει σε χαίροντα.
Μετάφραση
Άνοιξαν οι ουράνιες πύλες και οι Άγγελοι την ανύμνησαν
και ο Χριστός υποδέχτηκε το κειμήλιο της παρθενίας της μητέρας του,
τα Χερουβίμ υποκλίθηκαν με αγαλλίαση μπροστά σου
και τα Σεραφείμ όλο χαρά σε δοξάζουν.
Ερμηνεία
Ο υμνογράφος απαντά στην εντολή των κάτω Αγγέλων προς τους άνω Αγγέλους, αυτούς που φυλάγουν τον Παράδεισο, να ανοίξουν τις πύλες και να εισέλθει η παντάνασσα: «Ἄρατε πύλας, καὶ ταύτην ὑπερκοσμίως ὑποδέξασθε, τὴν τοῦ ἀενάου φωτὸς Μητέρα … καὶ ἀοράτως ἐβόων, ταῖς ἀνωτέραις ταξιαρχίαις: ἰδοὺ ἡ παντάνασσα θεόπαις παραγέγονεν. Και πράγματι ανοίχτηκαν οι ουράνιες πύλες «πύλαι οὐράνιαι επήρθησαν» και οι Άγγελοι υποδέχθηκαν και ανυμνούσαν την Μητέρα του Θεού τους, όπως αναφέρεται στα τροπάρια του εσπερινού της εορτής: «Ὕπερθεν δὲ αἱ πανάγιαι καὶ πρεσβύταται τῶν Ἀγγέλων Δυνάμεις, τὸ θαῦμα ἐκπληττόμεναι, κεκυφυῖαι ἀλλήλαις ἔλεγον· Ἄρατε ὑμῶν τὰς πύλας, καὶ ὑποδέξασθε τὴν τεκοῦσαν, τὸν οὐρανοῦ καὶ γῆς Ποιητήν, δοξολογίαις τε ἀνυμνήσωμεν, τὸ σεπτὸν καὶ ἅγιον σῶμα, τὸ χωρῆσαν τὸν ἡμῖν ἀθεώρητον καὶ Κύριον».. Ο ίδιος ο Χριστός παραβρέθηκε στην υποδοχή της Θεοτόκου, της μητέρας του, την οποία ο υμνογράφος αποκαλεί κειμήλιο παρθενίας:
Ανάμεσα τώρα στην Μητέρα, την Παναγία, και τον Υιό, τον Χριστό, διημείφθη ένας συγκινητικός διάλογος κατά τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό, όπου η Παναγία με απόλυτη εμπιστοσύνη παραδίδει τον εαυτό της, σώμα και ψυχή, σε αυτόν που του έδωσε ανθρώπινο σώμα και ανθρώπινη ψυχή. Είναι η πιο γλυκιά στιγμή της Παναγίας, η οποία επιτέλους βλέπει τον γιο της μέσα σε ουράνια δόξα και μεγαλείο και αναπαύεται η ψυχή της.
Τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ έχουν ως αποστολή τους να υμνούν τον Θεό με αγαλλίαση και χαρά. Με την ίδια αγαλλίαση και χαρά υμνολογούνε τώρα την Μητέρα του Θεού τους, διότι αυτή πρεσβεύει για τον αγιασμό όλων ανθρώπων και Αγγέλων.
Κανών β’, ᾨδὴ δ’, τῆς Ἐορτῆς Ἦχος δ’
Ὁ Εἱρμὸς
«Τὴν ἀνεξιχνίαστον θείαν βουλήν, τῆς ἐκ τῆς Παρθένου σαρκώσεως,
σοῦ τοῦ Ὑψίστου, ὁ Προφήτης Ἀββακούμ, κατανοῶν ἐκραύγαζε·
Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε».
Απλή σύνταξη
ὁ Προφήτης Ἀββακούμ κατανοῶν τὴν ἀνεξιχνίαστον θείαν βουλήν,
τῆς σαρκώσεως σοῦ τοῦ Ὑψίστου ἐκ τῆς Παρθένου, ἐκραύγαζε·
Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε.
Μετάφραση
Ο προφήτης Αββακούμ κατανοώντας την ανεξιχνίαστη θεϊκή απόφαση
για την σάρκωση σού του Υψίστου από την Παρθένο Μαρία
φώναξε: Δόξα στη δύναμή Σου, Κύριε.
Ερμηνεία
Ο Προφήτης Αβακούμ λόγω της καθαρότητας της καρδιάς του αξιώθηκε να δει το σχέδιο της θείας οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου με την ενσάρκωση του Λόγου του Θεού. Η θεία αυτή βουλή ήταν για τον προφήτη Αβακούμ ανεξήγητη και γι’ αυτό αρκέστηκε να αναφωνήσει: Δόξα,Κύριε, σε σένα που είσαι ο Κύριος των δυνάμεων».
Η τέταρτη ωδή θυμίζει την τέταρτη βιβλική Ωδή, αφιερωμένη στον προφήτη Αβακούμ, που «ήκουε» το Θεό, «έβλεπε» τα έργα Του και φοβόταν, να μιλήσει για την «ανεξιχνίαστον θείαν βουλήν της εκ της Παρθένου σαρκώσεως» του Θεανθρώπου. Αυτό το «ξένο» και παράδοξο, ακατανόητο μυστήριο, ποιος μπορεί πραγματικά να το εννοήσει και να το εξηγήσει; Η λογική του κόσμου, ο δυτικός ορθολογισμός, που θέλει να εξηγήσει τα ανεξήγητα, δε μπορεί να κατανοήσει τα «άρρητα ρήματα» της Θείας Αποκαλύψεως. Μόνο με πίστη και ταπείνωση, καρδιακά, μπορεί κανείς να τα προσεγγίσει.
Κείμενο (α΄ τροπάριο δ΄ Ωδής)
Θάμβος ἦν θεάσασθαι τὸν οὐρανόν,
τοῦ Παμβασιλέως τὸν ἔμψυχον,
τοὺς κενεῶνας ὑπερχόμενον τῆς γῆς.
Ὡς θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου· Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε.
Απλή σύνταξη
Θάμβος ἦν θεάσασθαι τὸν ἔμψυχον οὐρανόν τοῦ Παμβασιλέως,
ὑπερχόμενον τοὺς κενεῶνας τῆς γῆς.
Ὡς θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου· Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε.
Μετάφραση
Ήταν άξιο απορίας και θαυμασμού
το να βλέπει κανείς τον έμψυχο ουρανό (Παναγία)
του Παμβασιλέως Χριστού να κατεβαίνει κάτω εις τα έγκατα της γης.
Πόσο θαυμαστά είναι τα έργα σου, δόξα στην δύναμή σου, Κύριε.
Ερμηνεία
Και προηγουμένως ο υμνογράφος αποκάλεσε την Παναγία ως τον έμψυχο ουρανό του Παμβασιλέως Χριστού και για την μέγιστη χωρητικότητά της και για την ανυπέρβλητη αγιότητά της. Η Παναγία με το να χωρέσει μέσα της τον Αχώρητο Ουρανό, έγινε Πλατυτέρα των ουρανών, αλλά και με το να δεχτεί μέσα της έναν Θεό, έγινε «τιμιωτέρα των Χερουβίμ και ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ». Ο υμνογράφος δικαιολογημένα απορεί πώς ένας τέτοιος ουράνιος άνθρωπος χώθηκε μέσα στα έγκατα της γης, δηλαδή ενταφιάστηκε. Δεν ξεχνάει βέβαια ότι και η Παναγία είναι θνητή γυναίκα, αλλά παράλληλα γνωρίζει ότι είναι μητέρα του Παντοδύναμου Θεού και επομένως λογικά είναι αδύνατο η γυναίκα αυτή να μείνει στα ανθρώπινα δεδομένα και να μην ξεπεράσει τους νόμους της φύσης. Εξακολουθεί όμως κάτι τέτοιο να είναι αδιανόητο για τον κάθε άνθρωπο, που δεν πιστεύει στην Παντοδυναμία του Θεού. Ο πιστός αναγνωρίζει την θαυματουργική δύναμη του Θεού και γι’ αυτό τον δοξάζει με όλη του την ψυχή.
Κείμενο ( β΄ τροπάριο δ΄ Ωδής)
Ἐν τῇ Μεταστάσει σου Μῆτερ Θεοῦ,
τὸ εὐρυχωρότατον σῶμά σου καὶ θεοδόχον,
τῶν Ἀγγέλων στρατιαί, ἱερωτάταις πτέρυξι,
φόβῳ καὶ χαρᾷ συνεκάλυπτον.
Απλή σύνταξη
Ἐν τῇ Μεταστάσει σου, Μῆτερ Θεοῦ, στρατιαί τῶν Ἀγγέλων
συνεκάλυπτον ἱερωτάταις πτέρυξι φόβῳ καὶ χαρᾷ,
τὸ εὐρυχωρότατον σῶμά σου καὶ θεοδόχον.
Μετάφραση
Κατά την Μετάστασή σου, Μητέρα του Θεού,
στρατιές Αγγέλων αγκάλιαζαν με τις ιερότατες φτερούγες τους
το σώμα σου, που ήταν πάρα πολύ ευρύχωρο
και συγχρόνως δοχείο του Θεού
αισθανόμενοι ταυτόχρονα και φόβο και χαρά.
Ερμηνεία
Το έργο των Αγγέλων είναι να υμνούνε και να δοξολογούνε ακατάπαυστα τον Θεό, τον οποίο όμως δεν μπορούν να τον δουν και γι’ αυτό, σύμφωνα με την ευχή του ιερέως στην Θεία Λειτουργία με τα δυο τους φτερά κατακαλύπτουν το πρόσωπό τους: «Σε γαρ αινούσιν Άγγελοι, Αρχάγγελοι, Θρόνοι, Κυριότητες, Αρχαί, Εξουσίαι, Δυνάμεις, και τα πολυόμματα Χερουβείμ. Σοι παρίστανται κύκλω τα Σεραφείμ, εξ πτέρυγες τω ενί, και εξ πτέρυγες τω ενί˙ και ταις μεν δυσί κατακαλύπτουσι τα πρόσωπα εαυτών, ταις δε δυσί τους πόδας, και ταις δυσί πετόμενα, κέκραγεν έτερον προς το έτερον, ακαταπαύστοις στόμασιν, ασιγήτοις δοξολογίαις.
Τα συναισθήματα των Αγγέλων που έρχονται για να τιμήσουν την Παναγία κατά την Κοίμησή τους είναι και φόβος και χαρά. Φόβος, δηλαδή σεβασμός, γιατί έρχονται να υπηρετήσουν την Μητέρα του Θεού και χαρά, γιατί Η Παναγία πηγαίνει στις ουράνιες κατοικίες, εκεί που κατοικούν και οι ίδιοι. Οι Άγγελοι είναι πάντα παρόντες σε όλα τα γεγονότα της ζωής των ανθρώπων αλλά εδώ είναι ειδική η περίπτωση. Τρέχουν βιαστικά και συναγωνίζονται ποιος θα προσφέρει πρώτος τις υπηρεσίες του στην Μητέρα του Θεού τους.
Οι Άγγελοι έχουν μείνει κατάπληκτοι με την Παναγία, που μπόρεσε να χωρέσει μέσα της αυτόν που δεν τον χωρεί όλο το Σύμπαν, αυτόν που υμνούν και δοξολογούν μέρα νύχτα. Τρέχουν να συμπαρασταθούν στον ενταφιασμό του ερυχωρότατου και θεοδόχου σώματος της Παναγίας.
Κείμενο ( γ΄ τροπάριο δ΄ Ωδής)
Εἰ ὁ ἀκατάληπτος ταύτης καρπός,
δι’ ὃν οὐρανὸς ἐχρημάτισε, ταφὴν ὑπέστη
ἑκουσίως ὡς θνητός, πῶς τὴν ταφὴν ἀρνήσεται,
ἡ ἀπειρογάμως κυήσασα;
Απλή σύνταξη
Εἰ ὁ ἀκατάληπτος καρπός ταύτης,
δι’ ὃν οὐρανὸς ἐχρημάτισε, ὑπέστη ταφὴν ἑκουσίως
ὡς θνητός, πῶς ἡ ἀπειρογάμως κυήσασα
τὴν ταφὴν ἀρνήσεται;
Μετάφραση
Αν ο καρπός της κοιλίας αυτής της γυναίκας
εξαιτίας του οποίου αυτή χαρακτηρίστηκε ουρανός,
δέχτηκε να ταφεί με την θέλησή του,
πώς αυτή που γέννησε χωρίς να γνωρίσει άνδρα
να αρνηθεί να ταφεί;
Ερμηνεία
Στο τροπάριο αυτό τονίζεται η θνητή φύση τόσο της Θεοτόκου όσο και του Χριστού. Ο Χριστός ως άνθρωπος δέχτηκε με τη θέλησή του να ταφεί, όπως συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους. Πώς η Παναγία, που και αυτή είναι κοινός άνθρωπος, θα μπορούσε να αρνηθεί και να μην ενταφιαστεί; Ο καρπός της κοιλίας της Θεοτόκου είναι βέβαια ο Χριστός, ο οποίος όχι μόνο ως Θεός είναι ακατάληπτος αλλά και ως άνθρωπος, διότι δεν ήταν ένας απλός άνθρωπος αλλά Θεάνθρωπος. Λέγεται ο Χριστός καρπός και μάλιστα της αμπέλου, διότι αυτόν τον καρπό που έφερε στον κόσμο η Παναγία έγινε τροφή όλων των ανθρώπων κατά την θεία ρήση: « ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ..». Με αυτά ο υμνογράφος θέλει να τονίσει την ανθρώπινη φύση και της Παναγίας, η οποία δεν ήταν μια φαντασία, όπως την θέλουν κάποιες αιρέσεις, αλλά απτή πραγματικότητα που υπέφερε όλα όσα υποφέρουν οι άνθρωποι και ακόμη περισσότερα. Αλλά και η ανθρώπινη φύση του Χριστού, την οποία δεν αποχωρίζεται ποτέ κατά την θεία του βούληση, ήταν ιστορικά υπαρκτή και όσα υπέφερε και αυτός είναι υπαρκτά γεγονότα.
