«Οἱ μισοῦντες με μάτην…»: H προστασία της Παναγίας από το μίσος και τον φθόνο

8 Αυγούστου 2022

Ο λόγος του υμνωδού είναι πάντα επίκαιρος. Από τότε που ο Καιν εφόνευσε τον αδελφό του Άβελ υποκινούμενος από  ζηλοφθονία, μέχρι και σήμερα  “η κακία ακολουθεί την ανθρώπινη φύση όπως η σκουριά το χαλκό και η ακαθαρσία το σώμα”, μας λέγει ο  Μέγας Αντώνιος. Όπως ο προφήτης Δανιήλ ρίχτηκε στο λάκκο των λεόντων από τους συκοφάντες του(Δαν.6, 16-23), κατά παρόμοιο τρόπο ο υμνωδός λέγει στον Μέγα Παρακλητικό Κανόνα ότι  αυτοί που τον μισούν “λάκκον ηὐτρέπισαν”,  για να τον εξοντώσουν, και καταθέτει στην Παναγία τους φόβους του: “καὶ ἐπιζητοῦσι, τὸ πανάθλιον σῶμα σπαράξαι μου, καὶ καταβιβάσαι, πρὸς γῆν Ἁγνὴ ἐπιζητοῦσιν”. Με  τις παραπάνω εικόνες παρομοιάζει την κακία, το μίσος, το φθόνο, τη συκοφαντία, την αδικία,  που υφίσταται από τους εχθρούς του και προστρέχει στην Παναγία επιζητώντας σωτηρία και προστασία  από τους  διώκτες του: “ἀλλ’ ἐκ τούτων προφθάσασα σῶσόν με”.

“Τα σκοτεινά νέφη του μίσους καλύπτουν από τα μάτια μας το Ουράνιον Φως”, λέγει ο άγιος  Σωφρόνιος του Έσσεξ. Πραγματικά καθημερινά είμαστε αποδέκτες της κακότητας των ανθρώπων στην εργασία, στο σχολείο, στο  κοινωνικό μας περιβάλλον ακόμη και μέσα την οικογένεια μας. Μας συκοφαντούν, μας υπονομεύουν, μας διαβάλλουν, μας αδικούν. Αν και ενδέχεται ορισμένοι από αυτούς   να ενθουσιάζονται από  κάποιες αόριστες και αφηρημένες  ιδεολογικές αρχές περί αγάπης και αλτρουισμού προς την ανθρωπότητα  όμως  στην πραγματικότητα φωλιάζει στην καρδιά τους  θανάσιμο μίσος για τον διπλανό τους.

Εφευρέτης όλης αυτής της κακότητας  είναι ο διάβολος. Ήταν ο πρώτος  ο οποίος φθόνησε την παραδείσια κατάσταση που βρισκόταν ο άνθρωπος και  συκοφάντησε  το Θεό  λέγοντας  ότι ο Θεός ψεύδονταν όταν  προειδοποίησε τον άνθρωπο για τις συνέπειες  σε περίπτωση παράβασης της εντολής(Γεν. 3,4-6).  Άλλωστε και το όνομά του αυτό σημαίνει, δηλαδή  είναι αυτός που διαβάλλει και χωρίζει τον άνθρωπο από το Θεό και τους ανθρώπους μεταξύ τους σπέρνοντας  το μίσος και την κακία. Γι΄ αυτό το λόγο ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μάς συμβουλεύει:»δεν θα συκοφαντήσεις, για να μην εξομοιωθείς με τον διάβολο που συκοφάντησε το Θεό στην Εύα, και γίνεις καταραμένος σαν αυτόν”.

Υπομένοντας την κακία, το μίσος, τη  συκοφαντία, την αδικία μετέχουμε στα παθήματα του Χριστού. “Αν σκεφτόμασταν ότι ο πιο αδικημένος είναι ο Χριστός, θα δεχόμασταν με χαρά την αδικία. Οικονομάει ο Θεός να μας αδικήσουν οι άνθρωποι για να εξοφλήσουμε μερικές αμαρτίες μας ή για να αποταμιεύσουμε κάτι στην άλλη ζωή”, μας λέγει ο άγιος Παΐσιος ο αγιορείτης.

Ενώ σύμφωνα με την κυρίαρχη κοινωνική ηθική ο άνθρωπος αγαπά τους αγαπώντας αυτόν και μισεί τους μισούντας αυτόν, αντίθετα  ο λόγος του Ιησού Χριστού είναι ανατρεπτικός: “ἀλλὰ ὑμῖν λέγω τοῖς ἀκούουσιν· ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμῖν”(Λουκ. 6,27-28). Επίσης και ο απόστολος Παύλος λέγει: “εὐλογεῖτε τοὺς διώκοντας ὑμᾶς, εὐλογεῖτε καὶ μὴ καταρᾶσθε”(Ρωμ. 12, 14), δηλαδή  “να προσεύχεστε για το καλό των διωκτών σας, να ζητάτε την ευλογία του Θεού γι’ αυτούς και να μην τους καταριέστε”. Γι’ αυτό  και ο υμνωδός δεν επιζητεί την τιμωρία των διωκτών του, ούτε την καταστροφή τους, αλλά μόνο καταφεύγει  στην Παναγία η οποία, ως “τεῖχος ἀπροσμάχητον”,  θα τον προστατεύσει  “ἐξ ἐχθρῶν τῶν πολεμούντων καὶ μισούντων” αυτόν.

Όπως ο  Ιησούς συγχώρεσε τους σταυρωτές Του: “Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι”(Λουκ.23,34), και οι Μάρτυρες τους δημίους τους έτσι και εμείς καλούμαστε να  επιδεικνύουμε  άνευ όρων αγάπη προς αυτόν που μας εχθρεύεται.Πόσος πόνος διαπέρασε την ψυχή του αγίου Νεκταρίου,  ο οποίος μάλιστα συνέγραψε τόσα ωραία κείμενα και ύμνους για την Παναγία μας, όταν άνθρωποι άνομοι και υποκινούμενοι από δαιμονικές δυνάμεις τον κατασυκοφάντησαν και προσπάθησαν να τον διασύρουν! Όμως ο Άγιος ακλόνητος στην πίστη του τα υπέμεινε όλα καρτερικά αναμένοντας το έλεος του Θεού. Πόση αγάπη είχε μέσα στην καρδιά του όταν συγχώρεσε τους διώκτες του μιμούμενος τον ανεξίκακο Ιησού!

Ο προφήτης Δανιήλ, μέσα στο λάκκο των λεόντων, προσευχήθηκε  χωρίς να έχει λογισμούς μνησικακίας για τους συκοφάντες του  και διεσώθη. Παρομοίως και εμείς, για να  ακυρωθούν τα σχέδια των εχθρών μας, ας αποβάλλουμε κάθε λογισμό μνησικακίας και αντεκδίκησης προς αυτούς, και με αγάπη στην καρδιά μας,  ώστε η προσευχή μας να είναι καθαρή και άμωμος, ας ικετεύσουμε την Παναγία: “ἀπὸ πάσης ἀνάγκης, θλίψεως καὶ νόσου καὶ βλάβης με λύτρωσαι, καὶ τῇ σῇ δυνάμει, ἐν τῇ σκέπῃ σου φύλαξον ἄτρωτον, ἐκ παντὸς κινδύνου, καὶ ἐξ ἐχθρῶν τῶν πολεμούντων, καὶ μισούντων με Κόρη πανύμνητε”.

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ