Ανάλεκτα Σταγών και Μετεώρων

Η Πεμπτουσία έχει την χαρά και την τιμή να φιλοξενεί συνέντευξη του Δρ. Κωνσταντίνου Βαφειάδη, Διευθυντού της Μητροπολιτικής Ακαδημίας Θεολογικών και Ιστορικών Μελετών Αγίων Μετεώρων σχετικά με την σημαντική νέα εκδοτική προσπάθεια των Αναλέκτων Σταγών και Μετεώρων.

Πεμπτουσία: Είναι μεγάλη η χαρά να έχουμε στα χέρια μας το πρώτο τεύχος των Αναλέκτων Σταγών και Μετεώρων, το οποίο εκδίδεται από την Ακαδημία Θεολογικών και Ιστορικών Μελετών Αγίων Μετεώρων υπό την Αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Σταγών και Μετεώρων. Θα θέλαμε κατ’ αρχήν να μας μιλήσετε για την Ακαδημία αυτή, το ιστορικό της, το πνευματικό της υπόβαθρο και τους σκοπούς της.

Δρ. Κ. Βαφειάδης: Ἡ νεωστὶ ἱδρυθεῖσα (2019) Ἀκαδημία Θεολογικῶν καὶ Ἱστορικῶν Μελετῶν Ἁγίων Μετεώρων εἶναι ἀπότοκο λαμπροῦ ὁράματος καὶ τοῦ προγράμματος τοῦ σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Σταγῶν καὶ Μετεώρων κ. Θεοκλήτου γιὰ τὴν διάσωση καὶ προβολὴ πνευματικῆς παραγωγῆς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ὡς εἶναι γνωστό, ἡ προσφορὰ τοῦ Ὀρθοδόξου Μοναχισμοῦ εἶναι τεραστία καὶ σωτηριώδους σημασίας γιὰ τὴν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων. Τὰ μοναστήρια δὲν ἦταν ποτὲ χῶρος κοινωνικοῦ ἀποκλεισμοῦ. Ἀντιθέτως, οἱ μονές, καὶ δὴ οἱ μετεωρικές, εἶχαν καὶ ἔχουν πάντοτε οὐσιαστικὸ ρόλο στὴν κοινωνικὴ καὶ πνευματικὴ ζωή, ἀφοῦ ἀποτέλουν βασικὸ παράγοντα στὴ διαμόρφωση τῆς τοπικῆς οἰκονομίας καὶ τοῦ τοπικοῦ πολιτισμοῦ. Πέραν τούτου, οἱ μετεωρῖτες μοναχοὶ πάντοτε προασπίζοντο καὶ διεφύλαττον τὸν πνευματικὸ θησαυρὸ τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ τὰ ἱερὰ κειμήλια, ἔγγραφα, εἰκόνες, χειρόγραφα, ἱερὰ σκεύη, ἄμφια κ.ἄ.. Τοῦτο διότι τὰ ἐκκλησιαστικὰ κειμήλια δὲν εἶναι μόνο ἀντικείμενα, ποὺ στόχο ἔχουν νὰ προσελκύσουν με την ιδιομορφία και το κάλλος τους τὴν περιέργεια καὶ τὸν θαυμασμὸ τῶν ὁρώντων. Τὰ ἱερὰ κειμήλια εἶναι τὸ ἴδιο τὸ ἱστορικὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ ὑλικὴ μορφὴ τοῦ σωτηριώδους λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὡς ἐκ τούτου, ἡ ἀποστολὴ τοῦ πνευματικοῦ καὶ ἐπιστημονικοῦ ἱδρύματος, τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν καὶ Ἱστορικῶν Μελετῶν Ἁγίων Μετεώρων εἶναι ἀφενὸς ἡ ἀνάδειξη τῆς ἱστορίας, τοῦ βίου καὶ τῆς πνευματικῆς παραγωγῆς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, ἀφετέρου δὲ ἡ προβολὴ καὶ μελέτη τῶν καλλιτεχνικῶν θησαυρῶν τῶν μοναστηρίων τῶν Μετεώρων καὶ τῆς εὐρύτερης περιοχῆς

Πεμπτουσία: Η σκέψη για τα Ανάλεκτα πώς προέκυψε; Ποιό είναι το βασικό πρόταγμα μίας τέτοιας έκδοσης και ποια η θεματική την οποία κυρίως θα θεραπεύει;

Δρ. Κ. Βαφειάδης: Τὸ Περιοδικὸ τῆς Ἀκαδημίας «Ἀνάλεκτα Σταγῶν καὶ Μετεώρων» προέκυψε ὡς ἀναγκαῖο καὶ πρόσφορο μέσο γιὰ τὴν ἀνάδειξη τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ πνευματικοῦ θησαυροῦ τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Βεβαίως, σὲ ἕτερα περιοδικὰ τῆς Θεσσαλίας, ὅπως τὰ «Τρικαλινά», τὸ «Θεσσαλικὸ Ἡμερολόγιο», τὰ «Θεσσαλικὰ Μελετήματα» κ.ἄ., δημοσιεύθηκαν καὶ δημοσιεύονται μελέτες γιὰ τὰ Μετέωρα. Ἐντούτοις, ἡ ἀνάγκη γιὰ ἕνα αὐστηρὰ ἐπιστημονικὸ Περιοδικὸ, τὸ ὁποῖο νὰ θεραπεύει ἀποκλειστικὰ τὸν ἱστορικὸ, πνευματικὸ καὶ καλλιτεχνικὸ πλοῦτο τῶν Ἁγίων Μετεώρων καὶ τῆς εὐρύτερης περιοχῆς καὶ νὰ διανοίγει νέες ἀτραποὺς στὶς μετεωρικὲς σπουδές ἦταν ἀπολύτως ἐπιτακτική. Εἰδικότερα, ἡ διεπιστημονικότητα καὶ ὁ θεματικὸς πλοῦτος τοῦ Περιοδικοῦ ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὴν δημοσίευση μελετῶν, οἱ ὁποῖες καλύπτουν εὐρὺ φάσμα ἐπιστημονικῶν πεδίων, ὅπως ἡ Ἁγιολογία καὶ ἡ Λειτουργική, ἡ Ἱστορία καὶ ἡ Προσωπο­γραφία, ἡ Φιλολογία καὶ ἡ Κωδικολογία-Παλαιογραφία, ἡ Ἀρχαιολογία καὶ ἡ Ἐπιγραφική, ἡ Ἀρχιτεκτονικὴ καὶ ἡ Τοπογραφία καὶ βεβαίως ἡ Τέχνη.

Πεμπτουσία: Η έκδοση θα είναι αποκλειστικά έντυπη ή και ψηφιακή;

Ἡ ἔκδοση θὰ εἶναι ἔντυπη ἀλλὰ καὶ ψηφιακή, μὲ δυνατότητα λήψεως (download) ἀπὸ τὴν ἰστοσελίδα τῆς Ἀκαδημίας.

Πεμπτουσία: Είδαμε ότι χαιρετίζουν την έκδοση κορυφαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες και βέβαια προλογίζει ο οικείος Ποιμενάρχης Σεβασμιώτατος κ. Θεόκλητος. Πρόκειται για μία έκδοση με κυρίως εκκλησιαστικό περιεχόμενο ή ανοίγεται και σε άλλους ορίζοντες του επιστητού και του πολιτισμού;

Δρ. Κ. Βαφειάδης: Ὡς ἐλέχθη, τὸ Περιοδικὸ ἀποσκοπεῖ στὴν ἀνάδειξη τῆς ἱστορίας, τοῦ πνευματικοῦ βίου τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, καὶ βεβαίως στὴν προβολὴ καὶ μελέτη τῶν καλλιτεχνικῶν θησαυρῶν τῶν μοναστηρίων τῶν Μετεώρων. Ἑπομένως, τὸ Περιοδικὸ ἔχει αὐστηρὰ ἐπιστημονικὸ χαρακτῆρα καὶ δὲν ἀφορᾶ στὴν προβολὴ τῶν δραστηριοτήτων τῆς Μητροπόλεως ἢ σὲ τρέχουσες ἐκκλησιαστικὲς καὶ μὴ δραστηριότητες στὴν περιοχή.

Πεμπτουσία: Πολλές μελέτες της πρώτης εκδόσεως είδαμε ότι είναι στην αγγλική γλώσσα. Αυτό θα συνεχιστεί; Θα υπάρχουν δυνατότητες δημοσίευσης και σε άλλες γλώσσες; Φιλοδοξούν τα Ανάλεκτα Σταγών και Μετεώρων να αποτελέσουν διεθνές φόρουμ διαλόγου;

Δρ. Κ. Βαφειάδης: Τὸ Περιοδικὸ ἀποτελεῖ διεθνὲς forum ἐπιστημονικῶν μελετῶν γιὰ τὴ μοναστικὴ πολιτεία τῶν Ἁγίων Μετεώρων ἀλλὰ καὶ τὴν περιοχὴ τῶν Σταγῶν (= ΒΔ. Θεσσαλία). Πρὸς τούτοις, τὸ Περιοδικὸ φιλοδοξεῖ νὰ ἀποτελέσει πεδίο συνεργασίας ἐρευνητῶν τῆς Βαλκανικῆς καὶ τῆς ΝΑ Μεσογείου, δεδομένου ὅτι ἡ Θεσσαλία ἀπετέλεσε, ἤδη ἀπὸ τὰ πρώιμα βυζαντινὰ χρόνια, πεδίο συνυπάρξεως καὶ συγχρωτισμοῦ ὅλων τῶν βαλ­κανικῶν ἐθνοτήτων. Τὸ Περιοδικὸ δέχεται ἐπιστημονικὲς μελέτες γραμμένες στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, σὲ τέσσερις ἐκ τῶν κυρίων εὐρωπαϊκῶν (Ἀγγλική, Γαλλική, Γερμανική, Ἰταλική) ἀλλὰ καὶ σὲ βαλκανικὲς γλῶσσες (Ἀλβανική, Σερβική, Βουλγα­ρική, Ρουμανική καὶ Τουρκική), ἀνταποκρινόμενο στὸ ἐνδιαφέρον ποὺ παρουσιάζει ἡ περιοχὴ τῆς Θεσσαλίας γιὰ τὴ Βαλκανικὴ Ἱστοριογραφία.