Η Κύρου Παιδεία του Ξενοφώντα

Η Κύρου Παιδεία του Ξενοφώντα

Ας δούμε όμως τώρα λεπτομέρειες από την μυθιστορηματική αφήγηση για τον Κύρο Β΄ από τον Ξενοφώντα στο Α΄ βιβλίο ης Κύρου Παιδείας.

Η προσωπικότητα του Κύρου

Ο Κύρος Β΄ λέγεται ότι ήταν ωραιότατος στη σώμα και φιλανθρωπότατος, φιλομαθέστατος και φιλοτιμότατος στην ψυχή. Δεν απόφευγε καμιά κούραση και καμιά προσπάθεια μπροστά στον έπαινο.

Στην διαμόρφωση όμως αυτής της προσωπικότητας έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο οι Περσικοί νόμοι, με τους οποίους παιδαγωγήθηκε και τους οποίους στη συνέχεια θέλησε να τους εφαρμόσει σε όλη του την ζωή. Στο σημείο αυτό ο Ξενοφώντας προβάλλει μάλλον την Σωκρατική του διδασκαλία στην επιθυμία του να προβάλλει έναν ικανό ηγέτη.

Οι Περσικοί νόμοι

Οι Περσικοί νόμοι δεν αφήνουν τους νέους να δείχνουν αντικοινωνική συμπεριφορά και ύστερα να προσπαθούν να τους συνεφέρουν στην τάξη και την δικαιοσύνη αλλά ενδιαφέρονται από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Υπάρχουν ειδικοί χώροι διαπαιδαγώγησης και για τις τέσσερις ηλικίες του ανθρώπου, την παιδική, την εφηβική, την ανδρική και των απομάχων. Υπάρχουν κανόνες που διέπουν την παραμονή των ανθρώπων στους χώρους αυτούς, όπως γίνονταν και με τα παιδιά και τους νέους της Σπάρτης. Υπάρχουν και δώδεκα επιστάτες παιδαγωγοί, οι πιο ικανοί και δίκαιοι, που φροντίζουν και εκπαιδεύουν τις διάφορες ηλικίες.

Η εκπαίδευση των Περσών στις διάφορες ηλικίες

Τα παιδιά από έξι έως δεκαέξι ετών φοιτώντας στα διδασκαλεία διδάσκονταν την δικαιοσύνη, όπως τα γράμματα. Στα παιδιά που παρανομούν επιβάλλονται ποινές και πιο πολύ σε περίπτωση αχαριστίας, την οποία θεωρούν κάτι πολύ καταστρεπτικό, γιατί είναι η πηγή πολλών κακών. Αντίθετα τους διδάσκουν πολλές αρετές, όπως σωφροσύνη, υπακοή στους νόμους, εγκράτεια και πολεμικές τέχνες, να τοξεύουν και να ακοντίζουν.

Οι έφηβοι μετά την δεκαετή εκπαίδευση κοιμούνται σε φυλάκια, για να φυλάγουν την πόλη αλλά και για να γίνονται σώφρονες. Στην ηλικία αυτή δίνουν μεγάλη βαρύτητα. Τους δίνουν την δυνατότητα οι άρχοντες να τους χρησιμοποιούν όπου τους χρειάζονται και στο κυνήγι οι μισοί από αυτούς ακολουθούν τον βασιλιά πλήρως εξοπλισμένοι και για τους μακρόθεν και για τους εκ συστάδην αγώνες.

Το κυνήγι το θεωρούν πολλή σημαντική εκπαίδευση και γι’ αυτό οι νέοι συνοδεύουν τον βασιλιά και στο κυνήγι και στον πόλεμο, διότι συνηθίζουν να σηκώνονται πρωί, να αντέχουν στο κρύο και την ζέστη, και να αντιμετωπίσουν κάθε θηρίο κι έτσι πιστεύουν πως το κυνήγι δεν διαφέρει καθόλου από τον πόλεμο, γι’ αυτό εκπαιδεύονται πρώτα στο κυνήγι. Το θήραμα δεν το τρώνε την ίδια μέρα αλλά την επομένη και αρκούνται σε λίγα τρόφιμα και νερό, ώστε να συνηθίζουν στην πείνα και στη δίψα και να τα εκτιμούν όταν τα έχουν.

Οι υπόλοιποι έφηβοι παραμένουν στην πόλη και ασκούν αυτά που έμαθαν στην νεανική τους εκπαίδευση με διοργάνωση αγώνων και απονομή επάθλων και είναι στη διάθεση των αρχών για κάθε ενδεχόμενο. Η εκπαίδευση αυτή κρατάει δέκα χρόνια, από δεκαέξι έως είκοσι πέντε χρονών.  

Οι εικοσιπεντάρηδες και πάνω μέχρι πενήντα χρονών είναι και αυτοί, όπως οι έφηβοι, στη διάθεση των αρχών και στην περίπτωση του πολέμου συμμετέχουν όλοι, εκτός από τους δασκάλους των εφήβων, πάνοπλοι με αμυντικά και επιθετικά όπλα.

Οι πενηντάρηδες και πάνω δεν πάνε στις εκστρατείες αλλά παραμένουν στην πόλη αναλαμβάνοντας τα διάφορα δημόσια αξιώματα, όπως του δικαστή, των οποίων οι ποινές, που επιβάλλονται στους παραβάτες, κάνουν τους πολίτες να χάνουν την κοινωνική καταξίωση.